«وس» به موضوعی بدقلق تبدیل شده است

 
 آی‌تی‌من- واقعیت این است که خدمات ارزش افزوده ارتباطات همراه ازجمله صنایعی است که از یک سو سهم بازار نزدیک به سه هزار میلیارد تومانی در ایران دارد و از سوی دیگر از طریق آن خدمات محتوایی نیز به کاربران ارائه شده و بستری برای توزیع داده میان کاربران است. در این میان سوء استفاده و تخلف عده‌ای از ارائه دهندگان خدمات این حوزه زمینه بروز تنش‌های سیاسی پیرامون این صنعت را فراهم کرد.

همین موضوعات موجب شد که در سومین کنفرانس حکمرانی و سیاست‌گذاری عمومی که چهارشنبه و پنج‌شنبه گذشته از سوی پژوهشکده سیاست‌گذاری دانشگاه شریف و اندیشکده حکمرانی این دانشگاه در مرکز همایش‌های بین‌المللی صدا و سیما برگزار شد، نشستی تخصصی  برای بررسی این صنعت و مسایل‌اش برگزار شود.

سعید سلیمانی، مدیرکل توسعه راهبردها و سیاست‌های سازمان فناوری اطلاعات و مدیر نشستی که با عنوان «ستاره مربع‌ها؛ چالش تنظیم‌گری خدمات ارزش افزوده» در روز دوم کنفرانس حکمرانی و سیاست‌گذاری عمومی برگزار شد، با بیان اینکه بازار خدمات ارزش افزوده بر اساس برآوردها رقمی بین 2 تا 3 هزار میلیارد تومان در سال است، گفت: این بازار دارای ذی‌نفعان متعدد با منافع گاه متعارض است که از بازاریابان دیجیتال تا اپراتورها را شامل می‌شود.

وی افزود: چالش‌های این اکوسیستم پیچیده فقط فنی نیست و ابعاد سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و حتی امنیتی را نیز در برمی‌گیرد.

سلیمانی با بیان اینکه چالش کلی اکوسیستم، وجود رگولاتورهای متعدد است، افزود: مواردی همچون ناآگاهی کاربران از شرایط و هزینه‌های اشتراک، روش‌های استعلام هزینه‌ها، عضویت ناخواسته در سرویس‌ها توسط اپلیکیشن‌های مخرب و شفاف نبودن ذی‌نفعان مالی هر سرویس را ازجمله چالش‌های اکوسیستم خدمات ارزش افزوده عنوان کرد.

به گفته وی، تعدد قوانین و نهادهای مقررات گذار و ناظر، در کنار چالش‌های بیان شده، موجب شده که خدمات ارزش افزوده به یک موضوع بدقلق (Wicked Problem) تبدیل شود.

سید صابر امامی، مدیرعامل شرکت مبین‌وان کیش و رییس کمیسیون محتوا و ارزش افزوده سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران نیز در این نشست، با بیان اینکه تمامی کسانی که در این زمینه اظهار نظر می‌کنند، اطلاع دقیقی از فرایندهای آن ندارند، به تشریح زنجیره فنی و ویژگی‌های مالی این صنعت پرداخت.

امامی با بیان اینکه بعد از آماده سازی محتوا، سرویسی با حدود 1000 تا 1500 دقیقه محتوا به تجمیع‌کننده تحویل می‌شود، گفت: بررسی‌های فنی در این مرحله حدود 3 هفته طول می‌کشد و سپس سرویس به اپراتور تحویل داده می‌شود. تایید فنی و محتوایی اپراتور نیز بین 3 روز تا 3 ماه به طول می‌انجامد.

به گفته وی، در مرحله بعدی، اپراتور باید کمپین تبلیغاتی سرویس را تایید کند. برای تبلیغات، صدا و سیما هزینه تولید تبلیغات را می‌گیرد و توسکا نیز 35 درصد از کل درآمد سهم می‌برد و علاوه‌براین، 30 درصد نیز اپراتور (همراه اول) سهم دارد.

امامی افزود: در طرف دیگر سامانه «صبا» متعلق به سازمان تبلیغات اسلامی را داریم که با دریافت درصدی، تک تک محتواهای بارگذاری شده متنی را باید تایید کند.

به گفته مدیرعامل مبین‌وان کیش، در مرحله انجام تبلیغات اینترنتی نیز به ازای هر کاربر بین 5 تا 7 هزارتومان و اخیرا نزدیک به ده هزار تومان به بازاریابان دیجیتال پرداخت می‌شود و تازه با همه این مشکلات، از ابتدای سال 98 نیز صدا و سیما تبلیغ سرویس‌های ارزش‌افزوده را ممنوع اعلام کرد.

حسین نادرخانی، مدیر رسانه‌های هوشمند فناوری اطلاعات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این نشست، با تاکید بر اهمیت این صنعت گفت: در سال 92 تنظیم‌گری این حوزه به کارگروهی مشتکل از ده عضو و به ریاست وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سپرده شد و تنها گروهی که در حوزه وس می‌تواند تصمیم‌گیری بکند، همین کارگروه است.

وی با بیان اینکه نظارت بر محتوا، وظیفه ذاتی وزارت ارشاد است، گفت: در مصوبه سال 92، موضوع پیامک‌های انبوه با نظارت پسینی و ارزش افزوده با نظارت پیش از انتشار مطرح بود.

به گفته نادرخانی، وزارت ارشاد سامانه‌ای را ایجاد کرد که کل محتواها به صورت برخط بررسی و طی 48 ساعت به تولید کننده محتوا پاسخ داده شود. ضمن اینکه وزارت برای بررسی محتوا حق دریافت پول هم ندارد.

وی گفت تا امروز نزدیک به 50 هزار محتوای پیامکی (2G) بررسی شده و نزدیک به 80 شرکت هم در این زمینه مجوز دریافت کرده‌اند. اخیرا همراه اول و ایرانسل نیز همه شرکت‌های‌شان را مکلف به دریافت این مجوز کرده‌اند.

وی با اشاره به زنجیره فعالان این حوزه گفت: حلقه مفقوده این زنجیره، مالک اصلی محتواست که در ایران به حقوق او توجه نمی‌شود و در تقسیم درآمدها اسمی از مالک محتوا دیده نمی‌شود.

نادرخانی با بیان اینکه صنعت ارزش افزوده از 2G به سمت 3G رفته است، درخواست کرده‌ایم که دامنه تصمیم‌گیری و مسوولیت کارگروه گسترده‌تر شود تا در زمینه نرم‌افزارها هم بتوانند تصمیم‌گیری کنند.

سخنران بعدی این نشست، علی محمد منتظری، مدیرکل دفتر بررسی‌های فنی و اقتصادی رگولاتوری بود.

منتظری ابتدا به تعریف «وس» پرداخت و گفت: در ادبیات ارتباطات موبایل، خدمات پایه (شامل صوت، پیامک و دیتا)، تکمیلی (مانند صورتحساب و خرید شارژ) و ارزش افزوده (شامل بقیه خدمات) مطرح است.

وی با بیان اینکه زمینه‌های خدمات دیجیتال بسیار گسترده شده، رگولاتوری نیز وظیفه گسترش این خدمات را برعهده دارد. ولی در کنار تحول دیجیتال، یک مانع اصلی وجود دارد که آن هم کمرنگ بودن همکاری‌های فرابخشی است.

منتظری با بیان اینکه با وجود گستردگی این خدمات، تنظیم‌گری و توسعه در این حوزه از عهده یک رگولاتور برنمی‌آید، گفت: به همین دلیل باید سلطنت رگولاتوری را پایان دهیم و به جمهوری رگولاتورها برسیم.