اپراتورهای قانونی وی‌پی‌ان تشکیل می‌شود

آی‌تی‌من- در این نشست تعدادی از مدیران شرکت‌های عضو سازمان به همراه فیروزآبادی و معاونان‌اش حضور داشتند و مدیران نصرهای استانی نیز به صورت ویدیو کنفرانس در برنامه حضور یافته بودند.

ابوالحسن فیروزآبادی، دبیرشورای عالی فضای مجازی و رییس مرکز ملی فضای مجازی در این نشست با بیان اینکه قصد داریم در تدوین سیاست‌های مرکز ملی به ویژه در حوزه مقررات گذاری، بیشتر از نظرات سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استفاده کنیم، افزود: هم اکنون سندی با عنوان «سند توسعه خدمات دیجیتال» در دست تدوین داریم که از اعضای سازمان می‌خواهیم با بررسی آن، نظرات و پیشنهادات خود را درباره این سند به مرکز ملی فضای مجازی منعکس کنند.

وی گفت: خدمات دیجیتال از تنوع بسیار برخوردار بوده و امروزه تمام شئون زندگی اجتماعی مردم را در بر گرفته است که در کشور حوزه‌های حمل و نقل، توریسم، تبلیغات، VOD، بازی‌ها، فروشگاهی، نشر، بانک، بیمه و هزارها خدمت به صورت دیجیتال در فضای مجازی ارایه می‌شود.

وی با اشاره به اعداد و ارقام رشد این حوزه افزود: براساس آمار وزارت صمت در سال 97 بیش از 1.1 میلیارد تراکنش اینترنتی در کشور داشتیم و نزدیک 15 هزار نماد در کشور داریم که حجم فقط تراکنش‌های اینترنتی نزدیک 150 هزار میلیارد تومان در سال 97 بوده است که این رشد و تحول نشانگر اهمیت ورود به مرحله ساماندهی خدمات دیجیتال در کشور است.

فیروزآبادی با بیان این که در برخی از خدمات همچون خدمات آموزشی در جغرافیایی فراتر از کشور توسعه یافتیم، تاکید کرد: احوزه خدمات دیجیتالی دارای پیچیدگی بسیار است چرا که ترکیبی از تکنولوژی و حوزه های زندگی عادی و روزمره مردم است و درواقع ارتباط تنگاتنگی با سبک زندگی مردم دارد.

وی با بیان این که اجتماعی بودن و چند رشته‌ای بودن از دیگر وجوه آن است، اعلام کرد: همه مردم از این خدمات بهره‌مند هستند و در هر حوزه شاهد خدمات، تجارت ومبانی چند رشته ای هستیم که براساس آن مدل های کسب و کار پیچیده ای دارند. علاوه بر این خدمت دیجیتال مبتنی بر تحول است و نظام مند کردن چیزی که در تحول دائم و چالاکی است کار پیچیده ای است.

فیروزآبادی گفت: اگر بخواهیم نظامی داشته باشیم که نظم، پایداری، امنیت، بهره‌مندی همه افراد از منافع واعتماد داشته باشد نیاز به هم فکری و همکاری تمامی فعالان این حوزه دارد تا یک نظام چالاک برای مقررات گذاری این حوزه شکل گیرد.

وی در رابطه با چالش های داخلی وخارجی توسعه خدمات دیجیتال در کشور افزود: یکی از چالش های داخلی این حوزه بحث صیانت از داده است. در واقع دراین فضا تولید داده انبوه در حین ارایه خدمت شکل می‌گیرد و از خصوصیات آن، این است که داده از بین نمی‌رود و قابل ثبت، ذخیره، پردازش، توزیع و بازنشر مجدد است. همچنین حریم خصوصی و حفاظت از داده از اهمیت ویژه ای برخوردار است که هنوز در کشور از منظر اقتصادی و حتی از نگاه امنیت اجتماعی براساس کالاسازی مبتنی بر داده (datafication) تعیین تکلیف نشده است.
 
زیربنای کلاهبرداری در فضای مجازی ابهام در نظام هویت است
رییس مرکز ملی فضای مجازی کشور درباره بحث کلاهبرداری‌های اینترنتی تاکید کرد: متاسفانه شاهد فیشینگ به صورت انبوه در فضای مجازی هستیم که باید برای آن تدبیر شود که البته تدابیر فوری مانند استفاده از رمز دوم (dynamic) برای بانک‌ها در نظر گرفته شده است اما در واقع آن چیزی که زیربنای توسعه فیشینگ است بحث ابهام در نظام هویت در فضای مجازی کشور است که ما در سال های اخیر در مرکز ملی فضای مجازی کشور به بحث احراز هویت توجه ویژه داشته و سعی کردیم نظام ثبت احوال کشور را به مراکز بزرگ خدمت حداقل در دولت متصل کنیم و همچنین سندی در رابطه با نظام هویت تهیه شده که به تثبیت و تقویت نظام احراز اصالت هویت در فضای مجازی کشور کمک خواهد کرد و تاکید بر برقراری و تقویت پایگاه هایی مانند شاهکار هم در احراز هویت کسانی که وارد فضای مجازی می‌شود، داشتیم.

فیروزآبادی ادامه داد: برقراری نظام اعتماد یکی از مسائل مهم دیگر است که به حوزه صیانت از داده و کاهش کلاهبرداری در این حوزه کمک می‌کند. در واقع اگر به حوزه های امنیت، پایداری شبکه و خدمت، یکپارچگی خدمت در سکوها و محیط های مختلف بپردازیم کاربر می‌تواند به این فضا اعتماد داشته باشد.

وی افزود: مسوولیت پذیری در این فضا به این دلیل پایین است که هنوز به نظام هویت به عنوان زیر ساخت آن به خوبی پرداخته نشده است که البته در اسناد شورای عالی فضا ی مجازی و تاکیدات قبلی در صحبت ها به این نظام پرداختیم اما معتقد هستیم سازمان نظام صنفی هم باید کمک کند که بتوانیم نظام هویت در فضای مجازی را در سطح قابل قبولی در کشور پیاده سازی کنیم تا کسب وکار ها توسعه یافته و همه ذی نفعان کسب وکارها اعم از ارایه دهنده ها و بهره برداران خدمت از رضایت بیشتری برخورار باشند.
 
رقابت با سکوهای خارجی چالش مهم فعالان فضای مجازی است
دبیر شورای عالی فضای مجازی کشور در خصوص چالش مهم خارجی این حوزه گفت: رقابت با سکوهای خارجی یکی از مهمترین چالش های حوزه خارجی است چرا که فضای مجازی یک فضای جهانی، فرامرزی و اشراف گریز است که به راحتی که در رابطه با اقتصاد فیزیکی در زمینه های گمرک و تعرفه گذاری سیاست گذاری می‌شود نمی‌توان در حوزه اقتصاد دیجیتال وارد شد و در بسیاری از حوزه‌ها با سکوها و ارایه دهنده خدمات پر قدرت در سطح و بازار جهانی با مزیت های بازار جهانی در تولید کالا، تولید خدمت، کیفیت خدمت و بهای تمام شده آن مواجهیم.

وی با بیان این که وظیفه بخش دولتی، خصوصی و حتی عمومی است که یکپارچه برای حفظ منافع ملی با حفظ سطح کیفیت ارایه خدمت به مردم و صرفه اقتصادی تلاش کنند، افزود: یک مشکل جهانی وجود دارد که فراتر از کشور ما است و آن بحث انحصار است. در حال حاضر در دنیا در حوزه حمل و نقل، موتور جستجو، سیستم عامل و ... با انحصار مواجهیم که علاوه بر آن ، فضای مجازی خود تشدید کننده انحصار در این فضاست بنابراین اگر تنظیم مقررات دقیقی صورت نگیرد خطر انحصار جهانی وجود دارد که به دنبال آن مفسده های بعدی نظام های مبتنی بر انحصار را در کشور شاهد خواهیم بود.

فیروزآبادی با بیان این که بر همین اساس نیاز است تا در این حوزه سندی تهیه شود، گفت: سیاست مرکز ملی فضای مجازی هم اندیشی و بهره مندی از نقطه نظرات بخش خصوصی و فعالان حوزه فضای مجازی است و بر همین اساس پیش نویس سند توسعه خدمات دیجیتال در فضای مجازی کشور که دراین مرکز تهیه شده است به دلیل نقش برجسته و غالب بخش خصوصی در آن امروز برای بررسی و کارشناسی تشریح خواهد شد.در واقع این سند باید هم جنبه حمایتی از خدمات داخلی داشته باشد و هم خدمات داخلی را نظام مند کند اما نباید مانعی برای خدمات داخلی باشد در صورتی که خدمات خارجی آزادانه در کشور فعالیت می‌کنند.

وی تصریح کرد: خواهشمندیم در این مسیر تمامی ذی نفعان فضای مجازی همکاری کنند که این معضل که چالش بسیاری از کشورهای در حال توسعه است حل شود تا انحصار های خارجی و سکوهای آنها بازار کشور را تصاحب نکرده و اقتصاد سالم مبتنی بر رقابت آزاد در کشور شکل گیرد.
 
بخش خصوصی هوشمند از پارامترهای اصلی قدرت ملی است
فیروزآبادی در خصوص قدرت نرم در فضای مجازی گفت: امروز در کنار پارامترهایی که درگذشته به عنوان پارامترهای اصلی قدرت ملی همچون قدرت نظامی، جمعیت، قدرت اقتصادی مطرح می‌شد، ظهور و حضور بخش خصوصی هوشمند و قدرتمند از پارامترهای اصلی قدرت ملی هستند و در تنظیم روابط بین‌الملل، بخش خصوصی قدرتمند که در حوزه اقتصاد دیجیتال سکوهای پرقدرت داشته باشد ، پروژه های چند رشته ای انجام داده، تعداد کاربران آن بالا بوده، خدمت و ایده نویی ارایه کرده و حالت تهاجمی به بازارهای جهانی داشته باشد، تعیین کننده قدرت ملی است.

وی افزود: کشوری که در یک لحظه می‌توانند بخش بزرگی از برنامه‌های کاربردی نرم‌افزاری آن را از کار بیندازند و در هنجارسازی، مقررات گذاری و نوع خدماتی که در فضای مجازی می‌دهد نقشی ندارد و نمی‌تواند صاحب بازیگری در حوزه پیام رسان و موتور جستجو و خدمات نویی که در این فضا ارایه می‌شود، باشد و همچنین سیستم عامل و نرم افزارهای امنیتی برای دفاع خود نداشته و وابسته به سایر کشورها است، طبیعی است که کشور بی دفاعی در حوزه فضای مجازی خواهد بود.

رییس مرکز ملی فضای مجازی کشور با بیان این که سطح دارایی‌هایی فکری که در دنیا قیمت گذاری می‌شود نسبت به دارای هایی مادی درسال های گذشته بیانگر این موضوع است گفت: باید بخش خصوصی قدرتمند داشته باشیم که کنسرسیوم تشکیل دهند و همانند دنیا تکنولوژی های روز دنیا را همچون 5G طراحی کرده و دانش خود را به فروش بگذارد تا صاحب قدرت ملی باشیم. آنچه که مسلم است دعوای امروز چین و آمریکا دعوای مرزی و جغرافیایی و یا تولید تلفن همراه و اقلام سخت افزار نیست بلکه بحث میزان سهم بازار و امتیازات دارایی های معنوی دراین فضاست.
 
80 درصد شبکه ارتباطی و نه شبکه ملی اطلاعات پیاده سازی شده است
وی با اشاره به این که در تنظیم این سند اصل فراگیری در نظر گرفته شده است، افزود: مرکز ملی فضای مجازی چند نوع خدمت در اسناد خود تعریف کرده که یکی خدمت پایه کاربردی است که مربوط به شبکه ملی اطلاعات است بنابراین اگر شبکه ملی اطلاعات این خدمات پایه را نداشته باشد نمی‌توان به آن شبکه ملی اطلاعات گفت و در واقع صرفا شبکه ارتباطی است که وزارت ارتباطات هم بر همین اساس 80 درصد شبکه ارتباطی را پیاده سازی کرده است، نه شبکه ملی اطلاعات و بخش ملی بودن هنوز طبق سند الزامات شبکه ملی اطلاعات که به شفافی خدمات کاربردی پایه همچون موتور جستجو، پیام‌رسان، خدمات ابری و ایمیل را اعلام کرده، پیاده سازی نشده است.

فیروزآبادی با بیان این که وقتی تقریبا بیش از 80 درصد از پیام رسان‌های مورد استفاده کشور خارجی است بنابراین هنوز ما شبکه ملی اطلاعات نداریم، اعلام کرد: نوع دیگر خدمت، خدمات عمومی همچون سلامت، تجارت و آموزش است که باید شکل اقتصادی و فنی آن سکویی باشد یعنی هم اقتصادی و هم تکنیکال باشد بنابراین معتقدیم دولت به مثابه سکو که شعار همه کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته است باید درکشور پیاده سازی شود. البته بعضی از این خدمات شکل گرفته اما هنوز شکل سکویی پیدا نکرده و بیشتر شکل برنامه‌ای دارد.

وی در خصوص خدمات ضروری و همگانی برای مناطق روستایی، زنان سرپرست خانوار و یا افراد کم توان جسمی و ذهنی و ... که نوع دیگر خدمات است، گفت: ما معتقدیم برای کم توانان جامعه برخلاف دو حوزه قبلی که باید در یک نظام اقتصادی رقابتی پیش روند، دولت یارانه دهد.

وی با اشاره به این که از دیگر مباحث مورد توجه در مرکز ملی فضای مجازی کشور تطابق فرهنگی با ارز ش های اسلامی-ایرانی، نظارت و قدرتمند بودن نظام صنفی و بخش خصوصی کشور در حوزه فضای مجازی است، افزود: این سند الهام بخش قوانین بعدی کشوردر این حوزه خواهد بود بنابراین سند مهمی است.
 
اپراتورهای قانونی وی‌پی‌ان تشکیل می‌شود
رییس مرکز ملی فضای مجازی همچنین در جمع خبرنگاران اعلام کرد: بحث وی‌پی‌ان قانونی از قدیم مطرح بوده و با توجه به این که این اقتصاد بزرگ شده است، امیدواریم با مسوولیت‌پذیری دادستانی و وزارت ارتباطات شاهد شکل‌گیری اپراتور‌های وی‌پی‌ان رسمی در کشور باشیم.

دبیر شورای عالی فضای مجازی گفت: ما نیز در مرکز ملی فضای مجازی کشور موافق این مساله هستیم که با توجه به نیاز‌هایی که در مشاغل گوناگون و بین افراد وجود دارد، سطوح مختلف دسترسی به اینترنت را در نظر بگیریم. در این رابطه، پیشنهادات لازم به کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه داده شده و در حال تهیه آیین نامه و دستورالعمل این کار هستیم.

وی ادامه داد: ما دوست داشتیم این آیین‌نامه طی دو یا سه ماه قبل آماده می‌شد، اما متاسفانه جلسات کارگروه دیر به دیر تشکیل می‌شود و این مساله موجب کندی در تصمیم‌گیری می‌شود، اما امیدواریم در اسرع وقت به نتیجه برسیم.

فیروزآبادی در خصوص ارائه و فروش وی‌پی‌ان قانونی در کشور گفت: این بحث از گذشته در شورای عالی فضای مجازی مطرح بوده، اما اجرایی نشده است. او اشاره کرد: فیلترشکن‌ها باید طبق مقررات، با نظم مشخص و برای مواردی که نیاز است از طریق این اپراتور‌ها به صورت رسمی واگذار شود و مورد استفاده قرار گیرد.

وی درباره این که ارائه این فیلترشکن‌ها شرایط خاصی دارد، گفت: بله نیاز به ساز وکار دارد. مثلا سازمان‌هایی هستند که به دلیل برخی مسایل امنیتی نیاز به استفاده از وی پی ان دارند، این موارد هم در کار‌های دولتی و بانکی وجود دارد. ضمن اینکه در بعضی حوزه‌ها شاهد تحریم وسیع سایت‌های آمریکایی هستیم. این کشور دسترسی ما به بسیاری از اپلیکیشن‌ها را تحریم کرده و کسب و کار‌هایی برای دسترسی به این اپلیکیشن‌های تحریم شده، نیاز به استفاده از وی پی ان دارند. آیین نامه مورد استفاده در این زمینه در حال تهیه در کارگروه تعیین مصادیق است. ما نیز نه به عنوان عضو این کارگروه بلکه در کنارشان حضور داریم و امیدواریم زودتر تنظیم شود تا مساله ساماندهی وی‌پی‌ان در کشور به نتیجه برسد.

او درباره جرایمی مانند استفاده و فروش وی پی ان نیز افزود: طرحی در حال تدوین در مجلس است که می‌تواند در این مسئله کمک کننده باشد. متولی تهیه طرح، مرکز پژوهش‌های مجلس است البته از مرکز ملی هم نظر گرفته شده است. این طرح آماده رفتن به صحن علنی مجلس است.

فیروزآبادی در خصوص این که سیستم عامل بومی به کجا رسیده است، گفت: ما با همراهی وزارت ارتباطات و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری یک توافق و تقسیم کار سه جانبه تهیه کرده‌ایم که انشاءالله طی مراسمی از این توافق نامه رو نمایی خواهیم کرد. طرح‌هایی که الان در زمینه سیستم عامل بومی اندروید هم از آن صحبت می‌شود، می‌تواند یک بخشی از این توافق باشد، ولی حرکت اصلی ما به سمت ملی شدن است.