آخرین وضعیت طرح مدیریت VPN و تفکیک دسترسی ایرانی‌ها به اینترنت

آی‌تی‌من-  ابوالحسن فیروزآبادی دیروز در ششمین همایش ملی فضای مجازی پاک که به صورت آنلاین از سوی دانشگاه امام صادق (ع) و جمعیت توسعه گران فضای مجازی پاک برگزار شد، با اشاره به آستانه ورود به دهمین سال تشکیل شورای عالی فضای مجازی، مهم‌ترین بحثی که در این شورا به آن پرداخته شد را شبکه ملی اطلاعات عنوان کرد و گفت: ۴ سند مربوط به شبکه ملی اطلاعات از جمله تعریف شبکه، الزامات مربوط به آن، سند تبیین الزامات شبکه ملی و سند معماری و طرح کلان این شبکه طی این ۹ سال در شورای عالی فضای مجازی تبیین و تصویب شد.

وی گفت: این اسناد به عنوان اهداف عملیاتی شدن شبکه ملی اطلاعات، تعیین کننده ابعاد این طرح ملی است و از لحاظ فنی و خدماتی نیز ابعاد آن را مشخص کرده است. علاوه بر شبکه ملی اطلاعات مباحث مختلفی در خصوص صیانت و حمایت از پیام‌رسان‌ها، نظام امنیتی فضای مجازی، سند هویت معتبر و سند مقابله با اخبار جعلی در این شورا تصویب شد و برای آن تقسیم کار ملی صورت گرفت.

رییس مرکز ملی فضای مجازی با بیان تشکیل ستاد رسانه در این مرکز و برگزاری ۳۰ جلسه برای موارد مختلف فضای مجازی گفت: موضوع تحول در فضای مجازی را در این ستاد به صورت مبسوط مورد بحث قرار دادیم و وزارتخانه‌هایی مانند علوم، آموزش و پرورش، بهداشت، ارشاد و سازمان صدا و سیما و تبلیغات اسلامی‌مکلف به تهیه سند تحول در این حوزه شدند. تاکنون نیز وزارت ارشاد و دفتر تبلیغات اسلامی‌قم این تکلیف را اجرایی کرده‌اند.

فیروزآبادی با تاکید بر اینکه در حوزه تهدیدات مرتبط با مباحث تجاری فضای مجازی نیز با ایجاد ستادهای تنظیم بازار ارز فضای مجازی و مسکن و خودرو، فضای کشور را مدیریت کردیم، گفت: حتی در حوزه مقابله با اقدامات تحریمی‌آمریکا نیز ستاد مقابله تشکیل دادیم و تصمیمات درستی در این بخش‌ها اتخاد شد. برای مثال در خصوص سیاست کشور در توسعه رمزپول ملی تقسیم کار ملی با محوریت بانک مرکزی انجام شد.

وی با بیان تصویب سند اینترنت اشیا برای تقسیم کار ملی در حوزه فناوری‌های نو، گفت: در مواجهه با بیماری کرونا نیز سیاستگذاری‌های مناسب مربوط به فضای مجازی انجام شد به نحوی که با ایجاد پلتفرم «شاد» موفق شدیم که ۱۰ میلیون دانش‌آموز را برای تحصیل در این شبکه هدایت کنیم.

به گفته دبیر شورای عالی فضای مجازی، پلتفرم شاد روزانه ۴۰۳ گیگ ترافیک کشور را در اختیار دارد.

وی از اجرای طرح مدیریت vpn خبر داد که با سایر دستگاه‌ها پیش می‌رود و اظهار امیدواری کرد که به زودی به نتیجه برسد.

رییس مرکز ملی فضای مجازی با بیان اینکه با همکاری کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه، دسترسی متفاوت به اینترنت را برای ۴ دسته خبرنگاران، پزشکان، دانشجویان و حوزه‌های علمیه تعریف کرده‌ایم تا شاهد این نباشیم که از کودک خردسال تا فرد ۹۰ ساله به یک میزان از محتوای اینترنت دسترسی دارند.

فیروزآبادی با بیان اینکه بخشی از سند صیانت کودک و نوجوان در فضای مجازی در شورای عالی بررسی شد و ادامه آن باید در جلسه شورا بررسی و به تصویب برسد، گفت: با وجود این سند، تکلیف وزارت آموزش و پرورش و ارشاد برای شکل‌گیری پلتفرم کودکان در فضای مجازی مشخص می‌شود.

وی ایران را در میان ۱۰ کشور اولی دانست که فیلترشده‌ترین اینترنت را دارد و گفت: ما اینترنت صیانت شده داریم و قبول نداریم که این فضا به طور کلی رها شده است. البته دسترسی به محتوای نامناسب نیز ممکن است و این مربوط به جنس این فضا است. حتی کشور چین که سیاست‌های کاملاً مشخصی در حوزه فیلترینگ اینترنت دارد و دسترسی مدیریت شده‌ای در این فضا دارد، باز هم نمی‌تواند به صورت ۱۰۰ درصدی این فضا را کنترل کند.

 هیچ جناحی نمی‌خواست پیام‌رسان‌های بومی ‌راه بیفتد
فیروزآبادی در خصوص اینکه چرا در عمل اثرات مصوبات شورای عالی فضای مجازی ملموس نیست و سیاستگذاری‌ها به نتیجه مطلوب نمی‌رسد، گفت: فضای مجازی بحث تضعیف دولت‌ها است و دشمنان ما از امکانات شبکه‌ای و تکنولوژیکی در این حوزه برخوردار هستند و توانسته‌اند بر این فضا حکمرانی کنند.

وی با تاکید بر اینکه ضعف‌هایی وجود دارد اما نمی‌شود به صورت مطلق گفت که کاری انجام نشده است، توضیح داد: با توجه به جنس فضای مجازی توقع اعمال حاکمیت ۱۰۰ درصدی در این فضا مقدور نیست. اما ما تاکیدمان بر این است که باید قلمروسازی صورت گیرد.

دبیر شورای عالی فضای مجازی با بیان اینکه وقتی با سیستم عامل خارجی وارد فضای مجازی می‌شویم قلمرو ما بسیار آسیب‌پذیر است، تاکید کرد: ما در پلتفرم سیستم عامل ضعف داریم. در برخی حوزه‌های دیگر نرم افزاری و سخت افزاری ضعف داریم. بخشی از اینها از طریق سیاست‌گذاری برطرف می‌شود و بخشی نیز از طریق ایفای نقش مردم برای قلمروسازی. تا زمانی که این وحدت ملی وجود نداشته باشد نمی‌توان امیدوار به رفع ضعف‌ها بود.

فیروزآبادی در خصوص عدم اعمال حکمرانی در فضای پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی گفت: در این زمینه اراده سیاسی در کشور وجود نداشت و هیچکدام از جناح‌ها نمی‌خواستند پیام‌رسان‌ها راه بیافتند و به همین دلیل به نتیجه نرسیدیم. چرا که ما از نظر تکنولوژی فنی وضعمان خوب است. حتی پلتفرم‌های رمزارز سطح بالا در کشور داریم اما در سطح ایجاد پیام‌رسان و شبکه‌های اجتماعی هیچ‌کدام از جناح‌ها، اراده راه اندازی این حوزه را نداشتند.

وی گفت: ما هشدار داده بودیم که اگر خودمان وارد بومی ‌سازی نشویم، پلتفرم‌های خارجی ما را فیلتر می‌کنند. مسوولان به این پیش بینی ما می‌خندیدند. امروز اما شاهد هستیم که اپلیکیشن‌ها ما را فیلتر می‌کنند و دسترسی به بسیاری از اپ‌ها برای کاربران ممکن نیست و به کاربران ایرانی سرویس نمی‌دهند. ما این تهدیدات را در مرکز ملی فضای مجازی پیش بینی کرده بودیم. امروز بسیاری از سکوهای نرم افزاری برای کاربران ایرانی تحریم است.

دبیر شورای عالی فضای مجازی گفت: باید در این حوزه قلمروسازی و ایجاد قدرت کنیم البته نه از راه فیلتر. بلکه باید با نوآوری، مشابه امکانات را برای مردم فراهم کنیم.

فیروزآبادی با بیان اینکه هم اکنون صاحبان پلتفرم‌ها، صاحبان قدرت هستند، گفت: ما یک کشور مصرف کننده روی پلتفرم اینستاگرام هستیم و تا زمانی که پلتفرم بومی ‌خودمان را نداشته باشیم نمی‌توانیم در این فضا اعمال سیاست کنیم.

 نارضایتی رهبری از وابستگی کشور به پلتفرم‌های آمریکایی
رییس مرکز ملی فضای مجازی در خصوص نارضایتی مقام معظم رهبری از روند پیشرفت شبکه ملی اطلاعات، اظهار داشت: شدت نگرانی رهبری در خصوص وابستگی کشور در حوزه فضای مجازی به ویژه در حوزه پلتفرم‌ها است. این میزان دغدغه اما در میان مدیران کشور وجود ندارد. کشوری مانند چین شعارش رهایی از سیستم عامل ویندوز و سخت افزار اینتل است. اما در کشور ما دولت و مجریان، تلاشی در این باره نمی‌کنند. به طور کل هیچ نهادی در کشور وجود ندارد که کشور را از وابستگی انحصار این سخت افزارها و نرم افزارها رها کند و ما را از اندروید و ios و ویندوز خلاص کند.

وی گفت: مسوول این خلاصی از انحصار ۱۰۰ درصد سخت افزارهای آمریکایی مشخص نیست. حتی ما در بودجه سالانه کشور نیز ردیف مستقلی به نام شبکه ملی اطلاعات نداریم. همه اینها باعث نارضایتی رهبر انقلاب می‌شود. ایشان در ۱۲ آذرماه سال ۹۸ صراحتاً مطرح کردند که خدمات پایه و پلتفرم‌های اساسی در کشور نباید وابسته باشد. موضوعی که هم اکنون در آن وابستگی داریم و تا قبل از این تاریخ، دولت نمی‌پذیرفت که وظیفه بومی ‌سازی خدمات پایه را دارد.

فیروزآبادی افزود: هم اکنون با ابلاغ رهبری، وزارت ارتباطات مسوولیت خدمات پایه شبکه ملی اطلاعات را که شامل موتورجستجو، ایمیل، سیستم عامل، خدمات ابری و پیام‌رسان است به عهده گرفته و در سند معماری شبکه ملی اطلاعات نیز بر خلاصی از انحصار سلطه گرایانه آمریکا در سیستم عامل برای نهادهای دولتی، حکومتی و دفاعی تاکید شده است.

مجوز مذاکره با گوگل و اینستاگرام صادر شد
دبیر شورای عالی فضای مجازی در خصوص مذاکره با صاحبان پلتفرم‌ها برای پذیرفتن قوانین حکمرانی کشور بر فضای مجازی گفت: پلتفرم‌هایی که هم اکنون مسدود هستند، جای بحثی ندارند. اما به دوستان مجوز داده‌ایم که با گوگل، اینستاگرام و واتس اپ وارد مذاکره شوند که آنها به مقررات ما تمکین کنند. البته ما معتقدیم که تلاش لازم در این زمینه صورت نگرفته است.

وی گفت: قبول داریم که شرایط کشور ما خاص است و نباید این مذاکره را به سهولت ترکیه، پاکستان و یا اندونزی مقایسه کنیم. اما چنانچه با موضع قدرت وارد شویم و مواضع مان منفعلانه نباشد، نتایج امیدبخشی را شاهد خواهیم بود. مسوول این مذاکرات نیز وزارت ارتباطات است.

فیروزآبادی با انتقاد از حضور مقامات سیاسی کشور که مخاطب خارجی ندارند در پلتفرم‌های فیلتر شده گفت: ما آیین‌نامه‌ای در مرکز ملی فضای مجازی تهیه کرده و به مسوولان مربوطه ارایه دادیم که در پلتفرم‌های مسدود شده حضور نداشته باشند و به جای رسانه‌های رسمی، اخبار سازمانی خود را در این فضا پخش نکنند. اما این آیین‌نامه با بی توجهی مواجه شد و هم اکنون شاهد هستیم که مسوولان روی پلتفرم مسدود شده آمریکایی مسائل سازمانی خود را مطرح کرده، حتی رونمایی از دستاوردهای سازمان خود را در این فضا اعلام می‌کنند و یا شاهد دعواهای سازمانی روی این پلتفرم‌ها هستیم. البته در مورد قانونی بودن و یا نبودن این اقدام، قوه قضائیه باید نظر دهد.

 تنها راه مقابله با اینترنت ماهواره‌ای 
وی از کیفیت اینترنت ثابت نیز انتقاد کرد و گفت: نارسایی شبکه ارتباطی کشور باید رفع شود. تنها راه مقابله فنی با اینترنت ماهواره‌ای ارایه امکانات فنی ارزان و با کیفیت روی شبکه اینترنت زمینی است. باید سیستم زمینی اینترنت را تقویت کنیم و از توسعه شبکه‌های ماهواره‌ای اینترنت نترسیم.

دبیر شورای عالی فضای مجازی با بیان اینکه اینترنت ماهواره‌ای با هدف ارایه خدمات به یک میلیارد نفر از جمعیت جهان که فاقد امکانات ارتباطات هستند، تعریف شده است، تاکید کرد: ما در شهر تهران که نباید با مشکل نبود امکانات ارتباطی و کیفیت ضعیف اینترنت مواجه باشیم. متأسفانه مردم حاضر هستند برای اینترنت هزینه بسیاری پرداخت کنند اما اپراتورهای اینترنت برای خدمات دهی در حق مردم کوتاهی می‌کنند.