کج نشستن و کج گفتن

علی شمیرانی
از زمان فیلترینگ تلگرام و نمونه‌های داخلی‌اش و راه‌اندازی انواع جویشگرهای بومی تعطیل شده در دولت قبل گرفته گرفته تا اکنون و فوج آمارها و مصاحبه‌ها از توفیق و پیشرفت نمونه‌های داخلی اینستاگرام و واتس‌اپ.

در مدت فیلترینگ آخرین شبکه و پیام‌رسان بین‌المللی در ایران، اما وزیر و وزارت ارتباطات، آمارهای متعددی از دستاوردهای فیلترینگ و استقبال از جایگزین‌های داخلی می‌دهند.

مدیر عامل زیرساخت از افزایش 70 تا 90درصدی ترافیک داخلی و نصف شدن ترافیک اینترنت می‌گوید و وزیر ارتباطات هم بعد از هر بازی فوتبال خبر از یک رکوردشکنی جدید در هجوم مردم به نمونه‌های داخلی می‌دهد.

اگرچه برخی در رسانه‌ها و فضای مجازی، آمار و روش محاسبه وزیر ارتباطات را زیر سوال برده‌اند که موضوع این نوشتار نیست و آب در هاون کوبیدن است چراکه اصولا موتور تولید آمار و دستاوردِ دستگاه‌ها از گذشته تا کنون، معمولا متفاوت از واقعیت‌های موجود در زندگی مردم است.

نکته اینجاست که از قضا خبر رکوردشکنی اخیر و اعلامی وزارت ارتباطات، نه در سایت این وزارتخانه، که در اکانت توییتر اعلام شده است! لذا سوال اینجاست که آیا این به مثابه «کج نشستن و کج گفتن» نیست؟

اگر نسبتِ ترافیک داخل و خارج معکوس شده است و اکنون اقلیتی به هر مصیبت در شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های خارجی باقی مانده‌اند، اصولا چه نیاز و ضرورتی به رساندن اخبار این دستاوردها به «اقلیتی محدود در شبکه‌ای مسدود» است؟

آیا این مصداق نقض غرض نیست که با اینترنتی خاص یا فیلترشکن، اخبار دستاوردهای داخلی به گوش کسانی برسد که ظاهرا نه تنها هیچ اهمیتی به این اخبار و آمار نمی‌دهند، بلکه اصولا نیازی هم به دانستن آن ندارند و به هر دلیلی اعم از نیاز کاری و غیرکاری، ناچار به حضور و ماندن در پلتفورم‌های خارجی هستند. مساله دیگر آنکه «الزام» امری متفاوت از «استقبال» است. اصولا فردی که ناچار به دریافت خدمات عمومی از طریق ابزارهای داخلی است و در غیراینصورت از دریافت خدمات محروم می‌شود، یا فردی که امکان و دانش عبور از فیلترینگ را ندارد و اقدام به استفاده از نمونه‌های داخلی می‌کند، لزوما به معنای استقبال نیست، بلکه نوعی اجبار و الزام تلقی می‌شود. و در نهایت اینکه به طور کلی تبلیغات و «آمارها» نقشی در مجاب کردن جامعه مخاطب در ترغیب به کاربری و استفاده ندارد و این کیفیت، امنیت و اعتماد به یک سرویس یا محصول است که گرایش و استقبال عمومی را به دنبال دارد.