خسارات کارت هوشمند ملی

علی شمیرانی
این پروژه که در 4 سال دوم دولت قبل کلید خورد، یکی از تلخ‌ترین طرح‌های بلاتکلیف در تاریخ فناوری کشور به شمار می‌رود، چون بر خلاف تصور عمومی، علاوه بر ناتمام ماندن اصل تولید کارت‌ها، آثار ناخوشایند دیگری نیز بر جای گذاشت.

1- در این طرح تقریبا نام تمام نهادهای مسوول و نظارتی بارها و بارها به میان آمد و در نهایت گره‌ای از آن گشوده نشد، تا نشان دهد در اجرای طرحی به این سادگی، با چه شرایطی مواجه هستیم، چه رسد به طرح‌های پیچیده و چند ذینفعی مثل نسخه الکترونیکی یا سامانه جامع تجارت و غیره.

2- در طول 5 سال گذشته حتی یک مسوول بابت این بلاتکلیفی، برکنار نشد و مورد مواخذه قرار نگرفت.

3- این طرح به یک پاشنه آشیل و گاه دستمایه طنز تبدیل شد که وقتی چنین طرحی پس از سال‌ها در کشور به سرانجام نرسید، چه انتظاری از سایر طرح‌های بزرگ و پیچیده در نظام اجرایی و فناوری کشور می‌توان داشت.

4- در طول این سال‌ها به کرات وعده اتمام و تکمیل طرح داده شد و خاطره این بدقولی‌ها در اذهان عمومی ماند. 

5- این طرح نشان داد که نظام ضمانت اجرایی در قوانین و طرح‌های کشور، همچنان بلاتکلیف و بی‌برنامه است.

6- البته سرنوشت کارت هوشمند ملی یک نکته دیگر را هم برجسته کرد. اینکه محرومیت و خسارت عدم همکاری با طرح صرفا متوجه مردم است، اما تقصیر و کندی مجریان با هیچ جریمه و محرومیتی مواجه نمی‌شود. (کمااینکه در نمونه‌هایی مثل نسخه الکترونیکی یا الزام ثبت اطلاعات در سامانه املاک، نیز شاهدیم که گاه کار در بخش مردمی تا صد در صد به اتمام می‌رسد، اما خبری از اجرایی شدن طرح از سمت مجریان نیست.)

7- و در نهایت آنکه، اگرچه همچنان میلیون‌ها نفر با مصائب زندگی با رسید کاغذی کارت هوشمند ملی سر می‌کنند، اما ماجرا اینجاست که حتی تحویل این کارت‌ها تا آخرین متقاضی، به منزله آغاز استفاده از هوشمندی این کارت نیست. چون تازه باید منتظر استقرار خوانشگر این کارت‌ها در اقصا نقاط کشور و توسط دستگاه‌های بهره‌بردار از کارت هوشمند ملی بود که تا کنون خبری از این مهم نیست. کمااینکه (بر اساس آمار) دارندگان 51 میلیون کارت هوشمند ملی، آن را همچون تکه کاغذی به رویت احرازکنندگان هویت می‌رسانند و از کارت هوشمند ملی، کپی هم خواسته می‌شد!