ثروت، کلان داده و خواب کلان ما

مفهوم «ثروت» در دنیای امروز در حال یک دگردیسی و تحول بنیادی است. ذخایر انرژی فسیلی، معادن طلا و دیگر فلزات گران‌بها و هر آنچه تاکنون به عنوان ارزشمندترین ثروت‌ها و سرمایه‌های ملی یک کشور محسوب می‌شدند، اینک موقعیت و جایگاهشان از صدر «لیست ارزشمندترین‌ها» به رتبه ها و رده های پایین‌تر تنزل پیدا کرده و این روند نزولی در دهه‌های آتی با شتابی بیشتر از امروز ادامه خواهد داشت.

نه تنها در دنیای پیشِ رو و آینده‌ی نزدیک که از هم اکنون، کلان‌داده‌ (Big Data) به عنوان ارزشمندترین دارایی و ثروت ملی معرفی شده است. گنجینه‌ای تمام ناشدنی با پتانسیل‌های نهفته‌ پُرشمار که می‌توان بیش از هر معدن عظیم طلا یا میدان بزرگ نفتی از آن برداشت کرد و پیوسته بر ارزش و پتانسیل‌های ثروت‌آفرینی آن افزود.

دیتا یک موجودیت خام فاسدناشدنی و ماندگار است، که الگوی صحیح مصرفش برخلاف همه منابع و ذخایر ارزشمند مادی؛ نه تنها مبتنی بر صرفه جویی و مصرف بهینه نیست که اتفاقا هر چه بیشتر بکار گرفته شده و مورد استفاده قرار گیرد (پردازش شود)، بر ابعاد و ارزش آن افزوده می‌شود.

از سازمان‌ها، وزارت‌خانه‌ها، بانک‌ها، نهادها و ارگان‌های دولتی و غیردولتی گرفته تا موسسات میان رده و شرکت‌های رده‌های پایین‌تر هرکدام در حوزه و ابعاد کاری خود، حجمی از داده‌ها و اطلاعات را در اختیار دارند. اما در کشور ما میزان بکارگیری و استفاده از داده‌های خام همچنان در سطح پردازش‌‌های کوچک در محدوده چند پارامتر کلی و در نهایت تعدادی جدول، نمودار و گراف مقایسه‌ای و مواردی از این دست متوقف مانده است. کم توجهی‌ها (به ویژه در بخش دولتی) به قدری است که اگر بگویند «در فلان ارگان بخشی از اطلاعات یا بک‌آپ مربوط به سال‌های قبل به عنوان دیتای زاید و تاریخ گذشته‌ای که فقط فضا اشغال کرده، دور ریخته شد.» به شخصه خیلی متعجب نخواهم شد!

فرصت‌ها به سرعت در حال گذارند و درحالیکه بسیاری از کشورها، دولت‌ها و شرکت‌های بزرگ دنیا بی‌وقفه و شتابان در حال بهره‌برداری و توسعه توانمندی‌های‌شان در علم اطلاعات، مدیریت داده و تحلیل کلان داده‌ها در جهت پیشرفت کسب و کارها و توسعه توان ثروت آفرینی در ابعاد داخلی و جهانی بر پایه اقتصاد دیجیتال هستند، ما همچنان روی فروش هر چه بیشتر دخایر و منابع خام فسیلی و غیرفسیلی‌ تجدیدناپذیرمان متمرکز مانده ایم و حتی اثری از یک اراده جدی و مصمم جهت ایجاد (حداقل) بستری کارآمد و زیرساختی مناسب و پویا برای آغاز حرکتی فراگیر به سمت تغییر و تحول بنیادی در رویه ها و رویکردهای قدیمی و ناکارآمد تجارت، کسب و کار و تولید ثروت در میان سیاست‌گذاران، سیاست‌مداران و مدیران اجرایی عالی‌رتبه کشور دیده نمی‌شود.