اعتیاد و خشم و اضطراب، منبع درآمد رسانه‌های اجتماعی شده است

آی‌تی‌من-  آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، اخیراً در یک سخنرانی که اولویت‌های دبیر کل سازمان ملل متحد را برای سال میلادی جدید نشان می‌داد، به طور رسمی ‌زنگ خطر پنج چالش جهانی را به صدا درآورد و اعلام کرد که برای رسیدگی به آن‌ها بسیج کامل همه کشورها نیاز است. این ۵ حوزه عبارتند از کووید -۱۹، اقتصاد و امور مالی جهانی، مسائل اقلیمی، بی قانونی در فضای مجازی و صلح و امنیت.

بی شک ۵ حوزه برشمرده شده، بخش‌هایی بسیار حیاتی از چالش‌های جهانی هستند. اما چهارمین چالش مطرح شده، یعنی بی قانونی در فضای مجازی، در شرایط امروز جهان، بیش از دیگر موارد برجسته شده است.

گوترش در اظهارات خود، خاطرنشان کرده است: در حالی که چارچوب‌های منسوخ و چندجانبه و حکمرانی ناکارآمد جهانی تقریباً مانع پیشرفت همه اهداف مشترک جامعه بین‌المللی می‌شوند، اصولاً در فضای سایبری حکمرانی جهانی وجود ندارد. در این بستر سازه‌ها و هنجارها نیازی به نوسازی ندارند، بلکه باید از ابتدا ساخته شوند. جامعه بین المللی باید ابزار و تکنیک‌های جدیدی را برای این حیطه کاملاً ناشناخته بیابد. بنابراین، در فهرست طولانی از بحران‌های فوری، ایجاد ساختاری برای حکمرانی فضای سایبری می‌تواند از همه موارد ضروری‌تر باشد.

 خسارات ناشی از بی‌قانونی در فضای مجازی 
گوترش در ادامه افزود: بی‌قانونی در فضای مجازی در حال حاضر خسارات زیادی را به همراه داشته است و به طور غیرقابل جبرانی به زندگی متولدین و بزرگ‌شده‌های عصر اینترنت شکل داده است. اکنون نیاز مبرمی‌به تنظیم «مدل‌های تجاری شرکت‌های رسانه‌های اجتماعی» وجود دارد که «اعتیاد، خشم و اضطراب» را به عنوان منبع سود در اولویت قرار می‌دهند. همه کاربران و به ویژه جوانان در برابر این استراتژی آسیب پذیر هستند.

بر اساس تحقیقات مارک گریفیث و داریا کوس، محققان واحد بین الملل تحقیقات بازی در دانشگاه ناتینگهام ترنت، شبکه‌های اجتماعی اساساً برای متولدین دهه ۱۹۹۰ به «شیوه‌ای برای بودن» تبدیل شده‌اند. ترس از دست دادن، جوانان را به سپری کردن زمان بیشتر و بیشتر در فضای مجازی سوق می‌دهد و این انگیزه بیش از پیش توسط الگوریتم‌های هوشمند متعلق به رسانه‌های اجتماعی، تشدید می‌شود. نتیجه نهایی تداوم این روند، اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی است که تنها به نفع شرکت‌های رسانه‌های اجتماعی است.

 شبکه‌های اجتماعی و ضعف در سلامت روان جوانان
همچنین، یافته‌ها حاکی از آن است که ارتباط قوی بین استفاده از رسانه‌های اجتماعی و ضعف در سلامت روان میان جوانان وجود دارد. بر اساس طیف وسیعی از مطالعات آکادمیک، سو استفاده از کاربر در فضای آنلاین، فقدان تعامل انسانی و مقایسه اجتماعی تنها برخی از آسیب‌های شبکه‌های اجتماعی است که به شیوع بیشتر مشکلات مربوط به سلامت روان در بین نوجوانان، دامن زده است.

این در حالی است که به نظر می‌رسد با پیشرفت تکنولوژی، خطرات جدید و پیش بینی نشده جدیدی ظهور خواهد کرد.

 هشدار درباره متاورس
بر اساس پیش بینی بسیاری از متخصصان حوزه فضای مجازی، فناوری متاورس که اخیراً توسط مایکروسافت و شرکت مادر فیس بوک، متا راه‌اندازی شده است، یک تراژدی محتمل برای آینده محسوب می‌شود. از آنجایی که متاورس برای همه افراد ۱۳ ساله یا بالاتر قابل دسترسی است و امکان تعامل بدون نظارت بین بزرگسالان و کودکان را فراهم می‌کند، بسیاری از کارشناسان پیش بینی می‌کنند که بستر ماورس به بهشتی برای افرادی که در پی سو استفاده از کودکان و نوجوانان هستند، بدل شود.

به نظر می‌رسد که تا به امروز، تلاش‌ها برای رسیدگی به بی‌قانونی فضای مجازی تا حد زیادی بی‌اثر بوده است. به عنوان مثال، در ماه آوریل، وزارت آموزش چین به شرکت‌های آنلاین دستور داد تا کودکان زیر سن قانونی را از انجام بازی‌های آنلاین بعد از ساعت ۱۰ شب منع کنند. به منظور جلوگیری از اعتیاد به بازی محدودیت‌ها بعداً تشدید شد تا کودکان از بازی‌های آنلاین در هر زمانی در طول هفته منع شوند و دسترسی آن‌ها به تعطیلات آخر هفته و عصر تعطیلات محدود شود. با این وجود، اجرای این طرح تغییر چندانی در شرایط موجود ایجاد نکرده است.

این قبیل اقدامات اغلب با انتقادهای فزاینده ای مواجه می‌شوند و از سوی دیگر، بر اساس گزارش وبگاه «Wired»، کودکان چینی نواقصی را در سیستم‌های ثبت شناسه که شرکت‌ها برای شناسایی و محدود کردن زمان بازی کودکان زیر سن قانونی استفاده می‌کنند، پیدا کرده‌اند و از آن‌ها دور زدن قانون بهره می‌برند. برخی دیگر این محدودیت‌ها را به عنوان تلاش دیگری از سوی دولت چین برای نظارت و کنترل شهروندان جوان محکوم کرده‌اند.

با این حال، شاید به جرئت بتوان بزرگ‌ترین تهدید برای آینده اینترنت را غفلت از ظرفیت‌های بی نظیر آن به بهانه برخی خطرات آن برای نسل‌های جدید دانست. گوترش با اشاره به این موضوع، در سخنرانی خود افزود: «در کشورهایی که اتصال پهنای باند پایینی دارند، اتصال ساده مدارس به اینترنت می‌تواند تولید ناخالص داخلی را ۲۰ درصد افزایش دهد. جهشی مانند آن تفاوت باورنکردنی در تلاش‌ها برای کاهش نابرابری جهانی ایجاد می‌کند و اتصال فقط شروع است.»

علاوه بر این، رسانه‌های دیجیتال نیز، با وجود برخی مخاطرات، ابزاری ارزشمند برای مشارکت مدنی کاربران و خصوصاً جوانان به شمار می‌رود. وب‌سایت‌های رسانه‌های اجتماعی بدون شک به بستری کارآمد و قدرتمند برای جنبش‌های جهانی بدل شده‌اند. علاوه بر این، کودکان و نوجوانان نیز از اینترنت برای دانش افزایی استفاده می‌کنند. براساس گزارش یونیسف در سال ۲۰۲۰ که حاصل تجمیع داده‌های جمع آوری شده از ۱۱ کشور جهان است، تقریباً نیمی‌از کودکان ۹ تا ۱۷ ساله در فضای مجازی به دنبال اخبار می‌گردند، این در حالی است که ۲۵ درصد از این طیف کاربران جوان، درباره مشکلات سیاسی به صورت آنلاین بحث و تبادل نظر نیز می‌کنند.

  هرج و مرج دیجیتال به نفع نیروهای مخرب
گوترش نیز در اظهارات خود، در این مورد گفت: افزایش هرج و مرج دیجیتال به نفع مخرب‌ترین نیروها است و فرصت‌ها را از مردم عادی سلب می‌کند. بنابراین غیرقابل انکار است که فضای مجازی نیاز مبرمی‌به حکمرانی و مقررات بهتر دارد.

گوترش در ادامه پیشنهاد داد که سازمان ملل متحد یک پیمان دیجیتال جهانی راه‌اندازی کند. پیمانی که توسط دولت‌ها، بازیگران بخش خصوصی و گروه‌های جامعه مدنی برای دستیابی به اهداف مشترک از جمله گسترش دسترسی به اینترنت، حفاظت از داده‌های کاربران و تنظیم هوش مصنوعی ایجاد شده باشد.

همانطور که گوترش اخیراً و در مجمع عمومی‌سازمان ملل متحد گفت: تکنولوژی نباید از ما استفاده کند. ما باید از فناوری، برای ایجاد تغییر، استفاده کنیم. ما باید آماده کار در کشورها و بخش‌ها باشیم و باید از نقشه راه ارائه شده در برنامه مشترک استفاده کنیم.