رسانه‌های سفید در محاصره

مهدی قربانی
در سال‌های گذشته بیشتر حملات خرابکارانه برای نابودی یا کند کردن یک سیستم به کار می‌رفت اما امروزه بدلیل پیشرفت قابل توجه در اکثر حوزه‌ها، هدف از حمله‌های هکری، علاوه بر خرابکاری، باجگیری نیز است. سیستمی‌که به باجگیرها دچار می‌شود تمامی ‌فایل‌های آن رمزنگاری می‌شود و تا پولی که بیشتر توسط کیف‌های دیجیتالی جابه جا می‌شود، پرداخت نشود، مشکل برطرف نمی‌شود.

این مقدمه و آشنایی با هکرها می‌تواند به شناخت هر چه بیشتر فضای رسانه‌ای این روزهای کشور کمک کند. در چند سال اخیر بواسطه رشد فضای مجازی و توسعه دسترسی به اینترنت، شاهد رشد رسانه‌هایی هستیم که می‌توان آنها را همانند هکرها دسته بندی کرد. رسانه‌هایی که با اهداف خاص جناحی و شخصی در حال فعالیت هستند. فارغ از کارکرد رسانه‌ها در ایران، داشتن سواد رسانه‌ای یکی از ملزوماتی که بایستی به مردم جهت تشخیص سره از ناسره کمک کند.

بیاید رسانه‌ها را به رسانه‌های سفید، رسانه‌های سیاه، رسانه‌های خاکستری، رسانه‌های قرمز تقسیم کنیم. هر چند می‌توان رنگ زرد را نیز یکی از دسته‌های جدید اضافه شده در این رنگ‌بندی داشت.

 رسانه‌های سفید در جهت منافع عمومی
گروهی که من به آنها رسانه‌های سفید می‌گویم در موضوعات تخصصی خودشان بنا به رسالت ذاتی خویش و بدون وابستگی به جناح خاصی مشکلات و باگ‌های یک سیستم مدیریتی را در جهت رفع مشکل، بازگو و نسبت به ارایه راهکاری جهت حل مشکل اقدام می‌کنند. این رسانه‌ها بدلیل مستقل بودن و عدم وابستگی به جناح‌های سیاسی، در اکثر اوقات مورد توجه مسوولان و مردم نیستند. چرا که اغلب این رسانه‌ها، بواسطه شرایط موجود، با موضوعات مالی دسته و پنجه نرم می‌کنند و گاها دیده نمی‌شوند.

 رسانه‌های سیاه، همه چیز برای خود
گروه دیگر که من به آنها رسانه‌های سیاه می‌گویم هیچ نیت خیرخواهانه‌ای در پس فعالیت رسانه‌ای خود جز منافع شخصی و حزبی ندارند و همانند هکرهای کلاه سیاه، در پس فعالیت‌های خود، تنها به منافع مالی و حزبی خود فکر می‌کنند. هدف آنها ایجاد مشکلات برای یک سیستم و تسری آن به مردم است. عملکرد رسانه‌های سیاه نیز چنین است. هیچ رویه اخلاقی یا حرفه‌ای در کار خود ندارند و برای رسیدن به هدفشان از فیک نیوز تا دیپ فیک، از تحریف تا تقطیع و حتی دروغ استفاده می‌کنند. در این میان رسانه‌های سفید و قرمز با توجه به نوع نگاهشان نسبت به رسانه‌های سیاه از خود، واکنش نشان می‌دهند.

 رسانه‌های قرمز، بهترین دفاع، حمله است
گروه که من به آنها رسانه‌های قرمز می‌گویم همانند رسانه‌های سفید در مقابل رسانه‌های سیاه اقدام به مقابله می‌کنند. این رسانه‌ها نیز مانند هکرهای کلاه قرمز یک تفاوت اساسی با هکرهای کلاه سفید دارند و آن‌هم این است که در مقابل کلاه سیاه‌ها از هیچ اقدامی‌جهت خنتی‌سازی دریغ نمی‌کنند. رسانه‌های قرمز همانند رسانه‌های سیاه پایبند به اصول حرفه‌ای نیست و در جهت اهداف خود و مقابله با رسانه‌های سیاه از فیک نیوز، دیپ فیک، تقطیع، تحریف و ودروغ استفاده می‌کنند.

 رسانه‌های خاکستری گاهی تند گاهی آهسته
گروهی دیگر که به آنها رسانه‌های خاکستری می‌گویم تلفیقی از رسانه‌های سفید و سیاه هستند که گاهی اوقات ممکن است قوانین را نقض کند و یا اخلاقیات را رعایت نکند، اما مانند رسانه‌های سیاه دارای قصد دایمی‌ خرابکاری نیستند. هنگامی‌که یک هکر کلاه سفید یک آسیب‌پذیری را کشف می‌کند، بهره‌برداری از آن را تنها با اجازه و بدون فاش کردن وجود آسیب‌پذیری (تا زمانی که ترمیم نشده‌است) انجام می‌دهد در حالی که هکر کلاه سیاه از آسیب‌پذیری به صورت دلخواه بهره‌برداری، و جزئیات آن را به دیگران نیز منتقل می‌کنند. هکرهای کلاه خاکستری نه از آسیب‌پذیری بهره‌برداری‌های مخرب می‌کنند و نه چگونگی آن را برای دیگران شرح می‌دهند.

 رسانه‌های زرد همیشه به دنبال حاشیه
دیگر معرفی این گروه از رسانه‌های نیاز به توضیحات خاصی ندارد. البته در میان هکرها، کلاه آبی داریم که در این مطلب گفته نشد ولی هکر کلاه زرد نداریم اما تا بخواهید رسانه زرد در حوزه‌های مختلف داریم. رسانه‌های زرد همیشه با اطلاعات حاشیه‌ای سعی در اغفال مخاطبان خود دارد. اینگونه رسانه‌ها با اطلاعات زرد تنها در فکر انحراف افکار عمومی‌یا پنهان کردن موضوعات اساسی هستند. رسانه‌های زرد می‌خواهند این موضوع را القاء کنند که موفقیت، ثروت، عدم رفاه اجتماعی، اقبال سیاسی و.... در اختیار اراده شخص است اما هیچ‌گاه اشاره نمی‌کنند که اجتماع همچون یک زنجیره است که تک تک افراد در استحکام این زنجیره نقش ایفا می‌کند و پارامترهای زیادی در موفقیت یک فرد یا یک اجتماع موثر است.

فارغ از رنگ‌بندی رسانه‌ها، آنچه غیرقابل انکار است و آن تامین مالی رسانه‌ها است که اگر توسط متولی رسانه‌ها این مهم بصورت عادلانه و گسترده صورت نگیرد ممکن است رسانه‌های سفید در حال تبدیل شدن به رسانه‌های سیاه و قرمز خواهیم بود کما اینکه اینروزها برخی مسوولان و نمایندگان مجلس از  تهدید به انتقاد و افشاگری می‌گویند که شخص یا رسانه مدنظر طلب مالی داشته است. هر چند با گسترش فضای مجازی و عدم نظارت صحیح بر صفحات و کانال‌هایی که نام رسانه را یدک می‌کشند شاهد حضور گسترده باجگیرهای فضای مجازی در حوزه رسانه هستیم. عده‌ای از فعالان فضای مجازی که اصولا در حوزه رسانه نه آموزش و نه سابقه‌ای درخشان دارند؛ حالا به لطف فضای مجازی صاحب صدا شده‌اند. صدایی که اگر تامین مالی نشود اقدام به تهدید رسانه‌ای می‌کند.

به نظر می‌رسد که متولی رسانه‌ها در ایران، باید در فکر افزایش رسته‌های سفید باشند تا با حضور چنین رسانه‌هایی مردم و منافع عمومی‌صدای رسا داشته باشد.

مدیرمسوول پایگاه خبری اصفهان ارتباط