نگرانی کسب‌وکارها و مردم از طرح صیانت

آی‌تی‌من-  برنامه «گفت‌وگوی سیاسی» رادیو گفت‌وگو با موضوع نقد و بررسی طرح حمایت از کاربران در فضای مجازی با حضور محمد صادق افراسیابی؛ دکترای سیاست‌گذاری فرهنگی به عنوان کارشناس مجری این برنامه، رضا تقی پور؛ نماینده مردم تهران و عضو کمیسیون صنعت و معدن مجلس شورای اسلامی، رضا الفت نسب؛ عضو هیات مدیره اتحادیه کسب و کارهای اینترنتی، ناصر فخاری؛ رئیس پژوهشگاه دولت اسلامی و سعید مشهدی؛ دبیر مجمع ناشران دیجیتال اسلامی به صورت زنده پخش شد.

محمد صادق افراسیابی، در ابتدای این برنامه با بیان این موضوع که گره خوردن این طرح با آینده کسب و کارهای اینترنتی باعث ایجاد نگرانی‌هایی در میان فعالان فضای مجازی شده است، گفت: لازم است قانون‌گذار درک دقیقی از نگرانی‌های بخش خصوصی به دست آورد تا بتواند ایرادات احتمالی طرح را رفع کند و در شرایط اقتصادی امروز ناخواسته باعث ایجاد چالش‌های جدید نشود که این کار با انجام گفت‌وگوهای موثر با فعالان بخش خصوصی با هدف اصلاح طرح مقدور است.

وی در ادامه با بیان اینکه برخی اشخاص و صاحبان کسب و کارها هنوز توصیف دقیقی از طرح مجلس برای صیانت از حقوق کاربران ندارند، گفت: لازم است تا اولا توصیف دقیقی از طرح برای کاربران فضای مجازی بیان شود و ثانیا مهم‌ترین نگرانی‌ها و چالش‌هایی که در این عرصه برای کسب و کارهای اینترنتی وجود دارد گفته شود تا در ادامه مسیر مقررات گذاری بتوان به طرح مطلوبی دست پیدا کرد.

در ادامه رضا تقی پور با اشاره به اینکه طرح صیانت از کاربران در فضای مجازی یک سابقه چند ساله در مجلس دارد، گفت: چهارشنبه هفته گذشته در صحن علنی در رابطه با نحوه بررسی و تصویب این طرح بررسی شد که عنوان کامل طرح، حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی باشد و بنابراین طرحی با عنوان صیانت نداریم.

وی با تاکید بر اینکه در این طرح باید مساله فعالیت کسب و کارها و حفظ منافع آن‌ها لحاظ شود، گفت: وظیفه کمیسیون صنایع این است که میدان و فضا را برای کسب و کار باز کند و قطعاً از حقوق فعالان این بخش محافظت خواهد شد تا نه تنها کسب و کارها آسیب نبینند، بلکه شرایط فعالیت آنها بهبود پیدا کند.

در ادامه رضا الفت نسب، عضو هیات مدیره اتحادیه کسب و کارهای اینترنتی با بیان اینکه کسب و کارها در کشور با اجرای طرح صیانت با مشکل مواجه خواهند شد، گفت: نخستین گروهی که دچار مشکل می‌شوند، کسب و کارهای خرد هستند که امروز بر بستر شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام در حال فعالیت هستند. بخش دیگری که به صورت رسمی فعالیت می‌کنند و با استفاده از ابزارهای فضای مجازی از جمله شبکه‌های اجتماعی کار بازاریابی را انجام می‌دهند نیز با اجرای طرح مذکور دچار مشکل خواهند شد.

وی افزود: کسب و کارهای خرد بنا به دلایل مختلف از جمله دلایل اقتصادی و تأمین معاش در طول سال‌های گذشته، به ارائه خدمت یا فروش کالا در بستر فضای مجازی روی آوردند. این موضوع به ویژه بعد از کرونا ابعاد بیشتری پیدا کرد.

این فعال حوزه کسب و کار آنلاین با اشاره به اینکه امروز حداقل بیش از 300 هزار فروشنده بر بستر فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی در حال فعالیت هستند، اظهار کرد: با اجرای این طرح دغدغه‌های زیادی بین مردم ایجاد شده است.

وی با بیان اینکه در جای جای طرح صیانت به ویژه ماده 26 آن، شرایطی اعلام شده است که خبر از محدودیت رسانه‌های اجتماعی می دهد، عنوان کرد: بر اساس طرح مذکور، شرایط و قوانینی برای پلتفرم‌های خارجی تعریف شده است که اگر این قوانین را نپذیرند، لاجرم محدود یا مسدود خواهند شد.در ادامه ناصر فخاری؛ رئیس پژوهشگاه دولت اسلامی با اشاره به اینکه طرح مذکور توسط چهره‌های فرهنگی و برای صیانت‌های مرزهای فرهنگی کشور مصوب شده است، گفت: گردآورندگان این طرح معتقد هستند در کشور هیچ ضابطه و سامانی برای فضای مجازی وجود ندارد. در دنیای واقعی و فیزیکی برای اداره امور قوانین و مقرراتی وجود دارد که افراد بر اساس آن عمل می‌کنند. به عنوان مثال مردم اصل چراغ قرمز را پذیرفته‌اند زیرا می‌دانند عبور از آن هم برای فرد و هم برای دیگران خطرآفرین است.
وی با بیان اینکه در فضای بی قانونی موجود در حوزه فضای مجازی، تصویب یک قانون باعث محدودیت عده‌ای خواهد شد، اظهار کرد: خیلی از کسانی که در فضای مجازی فعالیت می‌کنند از طریق پلتفرم‌های خارجی با جامعه جهانی در ارتباط هستند و حتی از آن طریق کسب درآمد می‌کنند.

وی افزود: بسیاری از شبکه‌های اجتماعی خارجی از توان فنی و زیرساختی بالایی برخوردار هستند و متأسفانه چنین زیرساخت‌هایی در ایران از نظر فنی و سرمایه گذاری وجود ندارد. به عنوان مثال روزی که تلگرام را بستند، برای کاربران یک جایگزین معرفی کردند اما نرم افزارهای جایگزین تلگرام، فرسنگ‌ها با تلگرام فاصله داشتند و کسی هم متعهد و پاسخگوی مردم نبود.

فخاری در ادامه با بیان اینکه قطعا حکمرانی فرهنگی در فضای مجازی نیازمند مقررات گذاری است گفت: من موافق رهاسازی فضای مجازی نیستم و معتقدم حتما باید در این حوزه مقررات گذاری انجام داد اما مخالف انجام اقدامات شتابزده‌ای هستم که مشکلات بیشتری را برای مردم به ارمغان آورد.

در ادامه سعید مشهدی؛ دبیر مجمع ناشران دیجیتال اسلامی، فضای مجازی را امتداد فضای فیزیکی دانست و گفت: در شرایط معمولی مجموعه قوانینی داریم که در فضای مجازی این مجموعه قوانین را سراغ نداریم. هیچ‌کس وجود ندارد که بگوید در ایران هیچ قانونی برای فضای مجازی نباید وجود داشته باشد.

وی وجود قانون برای حکمرانی در فضای مجازی را ضروری دانست و اظهار کرد: این قانون باید خیلی قبل‌تر نوشته می شد و بیش از 10 سال است که کسب و کارهای پلتفرم‌های بزرگ در ایران فعال هستند و قاعدتاً باید 10 سال قبل مواجهه فعالانه با این فضا می‌داشتیم.

دبیر مجمع ناشران دیجیتال اسلامی با تأکید بر اینکه گلوگاه‌های اصلی در زمینه حکمرانی فضای مجازی باید تعریف شود، بیان کرد: اگر این گلوگاه‌ها تعریف شوند، می‌توان با ادله منطقی آن‌ها را اصلاح کرد. در واقع اگر ایرادی در طرح صیانت از حقوق کاربران وجود دارد، می‌توان آن را عقلانی مورد بررسی قرار داد. وی افزود: مساله سلبی یا ایجابی بودن اجرای طرح در گفت‌وگوها و مذکراتی که در مجلس و در کمیسیون مربوطه انجام می‌شود، قابل بررسی است. بدون شک هیچ طرحی وحی منزل نیست و می‌توان به جای مواجهه مفعلانه با این طرح، ایرادات آن را مطرح کرد تا رفع یا اصلاح شود اما متأسفانه به جای این کار، برخی اشخاص یا رسانه‌ها کل طرح را نفی می‌کنند.