در حاشیه رویداد ادونچر و در پنل «سرمایه‌گذاری در زیست‌بوم نوآوری» مطرح شد:
سرمایهگذار و سرمایه‌پذیر؛ یک تیم در یک زمین بازی
تاریخ انتشار
شنبه ۲۹ دی ۱۴۰۳ ساعت ۱۳:۴۱
آی‌تی‌من- در رویداد ادونچر مشهد (اولین دوره از سری رویدادهایی که با حمایت تریگآپ به منظور توانمندسازی اکوسیستم نوآوری در نقاط مختلف کشور برگزار خواهد شد) ۱۰ تیم منتخب فرصت ارائه طرح و ایده‌های خود را نزد سرمایه‌گذارانی که از نقاط مختلف کشور جمع شده بودند پیدا کردند.
در حاشیه این رویداد پنلی با عنوان «سرمایه‌گذاری در زیست‌بوم نوآوری؛ فرصت‌ها و چالش‌ها» با حضور علی جاهدی مدیر پردیس ICT خراسان، سیدحمیدرضا علوی معاون سرمایه‌گذاری شناسا، مهدی محمدی مدیرعامل هلدینگ گرین‌وب، احمد شریفی رییس هیئت مدیره مدریک و حسین بخشایی هم‌بنیان‌گذار مسیریاب نشان برگزار شد و فعالان حوزه نوآوری و سرمایه‌گذاری هر یک از منظر خود به بحث درباره چالش‌های رابطه سرمایه‌گذاران و سرمایه‌پذیران در فضای کسب‌وکار کنونی کشور پرداختند.
سرمایهگذار نباید بند پای سرمایه‌پذیر باشد
سیدحمیدرضا علوی، معاون سرمایه‌گذاری شناسا و عضو هیئت مدیره تریگآپ با نام بردن از سرمایه‌پذیران به عنوان نقطه عطف مشترک میان سرمایه‌گذاران خطرپذیر شناخت نیازمندی‌های آنها را از مهم‌ترین اهداف و وظایف سرمایه‌گذاران خطرپذیر می‌داند؛ رویکردی که امروز در اکوسیستم نوآوری کشور در بعد جذب سرمایه و همین طور کمک‌های معنوی از جمله همراهی بیشترین نمود را دارد.
او در این باره توضیح داد: «در همراهی هزار نکته نهفته است. اینکه سرمایهگذار در رابطه با کسب‌وکارها درک داشته باشد. اینکه سرمایه‌گذاری بند پای سرمایه‌پذیر نباشد. واقعاً اگر بخواهیم جهشی اتفاق بیفتد حتماً این همراهی لازم است. در سوی مقابل می‌پرسیم سرمایهگذار چه توقعی باید داشته باشد؟ مهم‌ترین چیزی که می‌توانم بگویم این است که با ادبیات و مدل کسب و کار یک سرمایهگذار خطرپذیر آشنا باشیم. ما با بسیاری از استارتاپ‌های خوب و توانمندی مواجهیم که درک درستی از این سمت ندارند و برای همین ارتباط درستی شکل نمی‌گیرد و با تجربه به من ثابت شده که اگر روز اول با رفاقت کار را شروع نکنیم در ادامه کار خیلی سخت پیش می‌رود. علاوه بر شناخت مدل کسب وکاری، نکته مهم دیگر این است که واقعاً همه مسائل کسب‌وکار را صادقانه به عنوان یک شریک به هم بگوییم. من فکر می‌کنم این دو نکته همراهی و درک از مدل کسب‌وکار اگر مثل دو بال روی یک شرکت بنشینند، می‌توانند باعث رشد و موفقیت باشند.»
او در ادامه توضیح داد: «ما همیشه در این مورد صحبت کردیم که الزامات ورود یک سرمایهگذار خطرپذیر چیست. به نظر من این مسائل بیشتر بحث‌های فنی و تکنیکال است. ما در مورد روح این مشارکت و همکاری صحبت نکردیم. شرکت‌های استارتاپی این نگرانی را دارند که سرمایهگذار بخواهد هدایت شرکت را از نظر اجرایی در دست بگیرد، در صورتی که اصلاً چنین چیزی نیست. سرمایهگذار قرار است روی افراد کارآفرین سرمایه‌گذاری کند.»
سیدحمیدرضا علوی در ادامه در پاسخ به توضیح روند انتخاب حوزه‌های سرمایه‌گذاری در هلدینگ شناسا پرداخت و از اهداف و برنامه‌های تریگآپ صحبت کرد.
عضو هیئت مدیره تریگآپ در این باره گفت: «گروه مالی پاسارگاد هلدینگ‌های مختلفی دارد که در کسب‌وکارهای مختلفی فعالیت دارند. من حالا می‌توانم با افتخار اعلام کنم که با صبوری گروه مالی پاسارگاد، سه تا از تکنولوژی‌هایی که در فناپ وجود دارد، از فعالیت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر شناسا ایجاد شده است. یکی بحث فناوری فضای ابری است، یکی بحث اینترنت اشیا و دیگری بحث امنیت سایبری. ما تریگآپ را نه تنها به عنوان یک شتاب‌دهنده که حالا به عنوان یک میکرو وی‌سی هم داریم و سرمایه‌گذاری‌هایی تا۶میلیارد هم در تریگآپ اتفاق می‌افتد. بیشتر منظورم وضعیت رشد کسب‌وکار است. از آن بالاتر تا ۶۰-۷۰میلیارد تومان را در شناسا سرمایه‌گذاری می‌کنیم. از این طریق دنبال حل مسائل کشور هم هستیم، یعنی اگر یک شرکتی بخواهد راه‌حلی داشته باشد و راه‌حل در مرحله آزمایش جواب گرفته باشد، ما مایل به سرمایه‌گذاری هستیم. سرمایه گذار خطرپذیر باید که پیگیر و همراه استارتاپ های خوب خودش باشد. یعنی به این صورت نیست که یک دور روی موردی سرمایه‌گذاری کند و دور دوم را به سرمایهگذار دیگری بسپارد. این به معنای صبر است و ما در کنار سرمایه‌پذیرهایمان صبورانه می‌مانیم.»
همه با هم در یک زمین بازی هستیم
حسین بخشایی، هم‌بنیان‌گذار مسیریاب نشان در پاسخ به این سوال که یک استارتاپ چه انتظاری از یک سرمایه گذار دارد به نکته مهمی اشاره کرد. به عقیده او بین منافع یک استارتاپ و یک سرمایهگذار هیچ منافاتی وجود ندارد و زمین بازی یکی است.
به گفته بخشایی یک استارتاپ وقتی با جذب سرمایه برای بقا و توسعه خود به منابع یک سرمایهگذار دست پیدا می کند در عمل هر دو در یک مقام و در یک زمین بازی قرار می‌گیرند و نمی‌توان رابطه سرمایه گذار و سرمایه پذیر را صرفا به اعداد و ارقامی که در پس قراردادها نوشته می شوند خلاصه کرد چرا که به عقیده او فضای پرتغییر کسب و کاری چنان سرشار از چالش و پستی و بلندی است که در زمینه رابطه میان این دو تاثیر فراوانی خواهد داشت.
او با اشاره به سیر رشد اپلیکیشن نشان در اکوسیستم نوآوری و چالش‌های همراهی سرمایه‌گذاران در این مسیر گفت: «به حتم یکی از بزرگ‌ترین نقش‌های یک سرمایهگذار در مسیر رشد یک استارتاپ حمایت‌های مادی است ولی این همه ماجرا نیست. آنچه در این میان بیش از هر امری اهمیت دارد اشتیاق و انگیزه‌ای است که تیم استارتاپی باید در بنیه و خاستگاه خودش داشته باشد. شاید این مهم‌ترین نکته‌ای باشد که برای یک سرمایهگذار نیز اهمیت دارد. درواقع هر قدر سرمایه‌گذاری با پشتوانه مالی محکم پشت استارتاپی باشد تا تیم از انگیزه کافی برای رشد و رقابت برخوردار نباشد هیچ اتفاق خاصی رخ نمی دهد. در واقع این استارتاپ است که سرمایهگذار را باید به شوق بیاورد.»
هنر رها کردن به موقع را بیاموزیم
مهدی محمدی، مدیرعامل هلدینگ گرین‌وب درباره رویکردهای سرمایه گذاری جدید در دنیای امروز صحبت کرد و از روندهای جدیدی گفت که اکوسیستم نوآوری ایران نیز در حال تجربه آن است. او در این باره گفت: « امروز سرمایه‌گذاری در حال تغییر است. حالا با پدیده سرمایه‌گذارانی روبه‌رو هستیم که هم رویکرد سرمایه‌گذاری دارند و هم رویکرد سرمایه‌پذیری. دیگر مثل قدیم نیست که یک عده سرمایهگذار باشند و یک عده هم جوان‌هایی که دنبال ایده‌ها و آرزوهای‌شان هستند و دنبال سرمایه. ترکیب در حال تغییر است. آن چیزی که اکوسیستم نیاز دارد این است که سرمایهگذار و سرمایه‌پذیر یکدیگر را درک کنند و به‌اصطلاح هم‌دما شوند.»
او در توضیح این رویکرد ادامه داد: «نکته مهم این است سرمایهگذار در مسیر موفقیت استارتاپ در چه جایی بتواند تأثیر مثبت بگذارد. چرا می‌خواهد تأثیر مثبت بگذارد؟ چون خودش هم می‌خواهد موفق باشد، چون این موفقیت‌ها به هم گره خورده‌اند. اینجا با یک نکته مهمی مواجه می‌شویم، اینکه موفقیت یک استارتاپ از دید خودش به چه معناست و از دید سرمایهگذار چه معنایی دارد؟ معمولاً استارتاپ‌ها دوست دارند خیلی بزرگ شوند اما من به عنوان یک سرمایهگذار خطرپذیر شرکتی باید بتوانم استارتاپ‌هایی را پیدا کنم که محصولات من، سبد محصولات من و آینده من را کامل کنند. اگر بتوانم انتخاب‌هایم را درست انجام دهم، مشکلاتی که حالا خیلی به آن برمی‌خوریم، دیگر وجود نخواهد داشت.»
به گفته محمدی یک کارآفرین باید در دو ویژگی تعادل ایجاد کند و اگر این دو ويژگی را داشته باشد، همکاری با آنها برای هر سرمایه‌گذاری جذاب خواهد بود: «یک ویژگی که بنیان‌گذار استارتاپ باید داشته باشد سماجت زیاد است. از طرف دیگر باید ویژگی هنر رها کردن به موقع را هم داشته باشد. این دوتا باید باهم باشند و ما دنبال افرادی هستم که آماده چرخش باشند. مورد سومی که یک بنیان‌گذار استارت‌آپ باید به آن توجه کند فرهنگ است. یعنی فرهنگ کار گروهی و همکاری است. خیلی از استارتاپ‌های ما هستند که به محض اینکه پلتفرم خوبی ایجاد می‌شود، دور خود یک دیوار بلندی می‌کشند و می‌گویند که خودشان باید جلو بروند. ولی این یک فرهنگ است که اگر در خود استارتاپ‌ها بیشتر شود و دوست داشته باشند که با بقیه رشد کنند، باعث می‌شود که شهرمان و کشورمان و جامعه‌مان رشد بهتری داشته باشد.»
جلوی چابکی کسب و کارهای نوپا را نگیرید
احمد شریفی، رئیس هیئت مدیره مدریک نیز در بیان موضوع باید و نبایدهای ویژگی‌های یک سرمایهگذار در اکوسیستم استارتاپی به موضوع آزادی عمل و اختیار کسب و کارهای نوپا اشاره کرد و گفت: «سرمایهگذار باید روی این نکته توجه داشته باشد که اگر نمی‌تواند دست یک استارتاپ را بگیرد حداقل مانع حرکت آن هم نباشد. این موضوع بسیار مهمی است که در اکوسیستم نوآوری ما بعضا بسیار پیش آمده است. بسیار سرمایه‌گذارانی هستند که به سبب ایجاد محدودیت‌های خاص برای تیم‌ها یا کندی در تصمیم‌گیری‌های سازمانی جلوی چابکی و چالاکی تیم‌های استارتاپی را می‌گیرند.»
به عقیده او بزرگ‌ترین حمایت یک سرمایهگذار از کسب و کارهای نوپا در اختیار قرار دادن شبکه کلان پارتنرها به کارآفرینان است به طوری که این موضوع شاید از بحث اعطای سرمایه نیز اهمیت بیشتری داشته باشد.
.jpg)
شریفی در ادامه گفت: «یکی دیگر از حمایت‌های مهم سرمایهگذار می‌تواند در موضوع منابع انسانی باشد. در اختیار قرار دادن ظرفیت های منابع و سرمایه‌های انسانی شرکت‌های بزرگ برای حمایت از کسب و کارهای نوپا در شرایط کنونی اکوسیستم نوآوری اهمیت بسیار زیادی دارد.»
در حاشیه این رویداد پنلی با عنوان «سرمایه‌گذاری در زیست‌بوم نوآوری؛ فرصت‌ها و چالش‌ها» با حضور علی جاهدی مدیر پردیس ICT خراسان، سیدحمیدرضا علوی معاون سرمایه‌گذاری شناسا، مهدی محمدی مدیرعامل هلدینگ گرین‌وب، احمد شریفی رییس هیئت مدیره مدریک و حسین بخشایی هم‌بنیان‌گذار مسیریاب نشان برگزار شد و فعالان حوزه نوآوری و سرمایه‌گذاری هر یک از منظر خود به بحث درباره چالش‌های رابطه سرمایه‌گذاران و سرمایه‌پذیران در فضای کسب‌وکار کنونی کشور پرداختند.
سرمایهگذار نباید بند پای سرمایه‌پذیر باشد
سیدحمیدرضا علوی، معاون سرمایه‌گذاری شناسا و عضو هیئت مدیره تریگآپ با نام بردن از سرمایه‌پذیران به عنوان نقطه عطف مشترک میان سرمایه‌گذاران خطرپذیر شناخت نیازمندی‌های آنها را از مهم‌ترین اهداف و وظایف سرمایه‌گذاران خطرپذیر می‌داند؛ رویکردی که امروز در اکوسیستم نوآوری کشور در بعد جذب سرمایه و همین طور کمک‌های معنوی از جمله همراهی بیشترین نمود را دارد.
او در این باره توضیح داد: «در همراهی هزار نکته نهفته است. اینکه سرمایهگذار در رابطه با کسب‌وکارها درک داشته باشد. اینکه سرمایه‌گذاری بند پای سرمایه‌پذیر نباشد. واقعاً اگر بخواهیم جهشی اتفاق بیفتد حتماً این همراهی لازم است. در سوی مقابل می‌پرسیم سرمایهگذار چه توقعی باید داشته باشد؟ مهم‌ترین چیزی که می‌توانم بگویم این است که با ادبیات و مدل کسب و کار یک سرمایهگذار خطرپذیر آشنا باشیم. ما با بسیاری از استارتاپ‌های خوب و توانمندی مواجهیم که درک درستی از این سمت ندارند و برای همین ارتباط درستی شکل نمی‌گیرد و با تجربه به من ثابت شده که اگر روز اول با رفاقت کار را شروع نکنیم در ادامه کار خیلی سخت پیش می‌رود. علاوه بر شناخت مدل کسب وکاری، نکته مهم دیگر این است که واقعاً همه مسائل کسب‌وکار را صادقانه به عنوان یک شریک به هم بگوییم. من فکر می‌کنم این دو نکته همراهی و درک از مدل کسب‌وکار اگر مثل دو بال روی یک شرکت بنشینند، می‌توانند باعث رشد و موفقیت باشند.»
او در ادامه توضیح داد: «ما همیشه در این مورد صحبت کردیم که الزامات ورود یک سرمایهگذار خطرپذیر چیست. به نظر من این مسائل بیشتر بحث‌های فنی و تکنیکال است. ما در مورد روح این مشارکت و همکاری صحبت نکردیم. شرکت‌های استارتاپی این نگرانی را دارند که سرمایهگذار بخواهد هدایت شرکت را از نظر اجرایی در دست بگیرد، در صورتی که اصلاً چنین چیزی نیست. سرمایهگذار قرار است روی افراد کارآفرین سرمایه‌گذاری کند.»
سیدحمیدرضا علوی در ادامه در پاسخ به توضیح روند انتخاب حوزه‌های سرمایه‌گذاری در هلدینگ شناسا پرداخت و از اهداف و برنامه‌های تریگآپ صحبت کرد.
عضو هیئت مدیره تریگآپ در این باره گفت: «گروه مالی پاسارگاد هلدینگ‌های مختلفی دارد که در کسب‌وکارهای مختلفی فعالیت دارند. من حالا می‌توانم با افتخار اعلام کنم که با صبوری گروه مالی پاسارگاد، سه تا از تکنولوژی‌هایی که در فناپ وجود دارد، از فعالیت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر شناسا ایجاد شده است. یکی بحث فناوری فضای ابری است، یکی بحث اینترنت اشیا و دیگری بحث امنیت سایبری. ما تریگآپ را نه تنها به عنوان یک شتاب‌دهنده که حالا به عنوان یک میکرو وی‌سی هم داریم و سرمایه‌گذاری‌هایی تا۶میلیارد هم در تریگآپ اتفاق می‌افتد. بیشتر منظورم وضعیت رشد کسب‌وکار است. از آن بالاتر تا ۶۰-۷۰میلیارد تومان را در شناسا سرمایه‌گذاری می‌کنیم. از این طریق دنبال حل مسائل کشور هم هستیم، یعنی اگر یک شرکتی بخواهد راه‌حلی داشته باشد و راه‌حل در مرحله آزمایش جواب گرفته باشد، ما مایل به سرمایه‌گذاری هستیم. سرمایه گذار خطرپذیر باید که پیگیر و همراه استارتاپ های خوب خودش باشد. یعنی به این صورت نیست که یک دور روی موردی سرمایه‌گذاری کند و دور دوم را به سرمایهگذار دیگری بسپارد. این به معنای صبر است و ما در کنار سرمایه‌پذیرهایمان صبورانه می‌مانیم.»
همه با هم در یک زمین بازی هستیم
حسین بخشایی، هم‌بنیان‌گذار مسیریاب نشان در پاسخ به این سوال که یک استارتاپ چه انتظاری از یک سرمایه گذار دارد به نکته مهمی اشاره کرد. به عقیده او بین منافع یک استارتاپ و یک سرمایهگذار هیچ منافاتی وجود ندارد و زمین بازی یکی است.
به گفته بخشایی یک استارتاپ وقتی با جذب سرمایه برای بقا و توسعه خود به منابع یک سرمایهگذار دست پیدا می کند در عمل هر دو در یک مقام و در یک زمین بازی قرار می‌گیرند و نمی‌توان رابطه سرمایه گذار و سرمایه پذیر را صرفا به اعداد و ارقامی که در پس قراردادها نوشته می شوند خلاصه کرد چرا که به عقیده او فضای پرتغییر کسب و کاری چنان سرشار از چالش و پستی و بلندی است که در زمینه رابطه میان این دو تاثیر فراوانی خواهد داشت.
او با اشاره به سیر رشد اپلیکیشن نشان در اکوسیستم نوآوری و چالش‌های همراهی سرمایه‌گذاران در این مسیر گفت: «به حتم یکی از بزرگ‌ترین نقش‌های یک سرمایهگذار در مسیر رشد یک استارتاپ حمایت‌های مادی است ولی این همه ماجرا نیست. آنچه در این میان بیش از هر امری اهمیت دارد اشتیاق و انگیزه‌ای است که تیم استارتاپی باید در بنیه و خاستگاه خودش داشته باشد. شاید این مهم‌ترین نکته‌ای باشد که برای یک سرمایهگذار نیز اهمیت دارد. درواقع هر قدر سرمایه‌گذاری با پشتوانه مالی محکم پشت استارتاپی باشد تا تیم از انگیزه کافی برای رشد و رقابت برخوردار نباشد هیچ اتفاق خاصی رخ نمی دهد. در واقع این استارتاپ است که سرمایهگذار را باید به شوق بیاورد.»
هنر رها کردن به موقع را بیاموزیم
مهدی محمدی، مدیرعامل هلدینگ گرین‌وب درباره رویکردهای سرمایه گذاری جدید در دنیای امروز صحبت کرد و از روندهای جدیدی گفت که اکوسیستم نوآوری ایران نیز در حال تجربه آن است. او در این باره گفت: « امروز سرمایه‌گذاری در حال تغییر است. حالا با پدیده سرمایه‌گذارانی روبه‌رو هستیم که هم رویکرد سرمایه‌گذاری دارند و هم رویکرد سرمایه‌پذیری. دیگر مثل قدیم نیست که یک عده سرمایهگذار باشند و یک عده هم جوان‌هایی که دنبال ایده‌ها و آرزوهای‌شان هستند و دنبال سرمایه. ترکیب در حال تغییر است. آن چیزی که اکوسیستم نیاز دارد این است که سرمایهگذار و سرمایه‌پذیر یکدیگر را درک کنند و به‌اصطلاح هم‌دما شوند.»
او در توضیح این رویکرد ادامه داد: «نکته مهم این است سرمایهگذار در مسیر موفقیت استارتاپ در چه جایی بتواند تأثیر مثبت بگذارد. چرا می‌خواهد تأثیر مثبت بگذارد؟ چون خودش هم می‌خواهد موفق باشد، چون این موفقیت‌ها به هم گره خورده‌اند. اینجا با یک نکته مهمی مواجه می‌شویم، اینکه موفقیت یک استارتاپ از دید خودش به چه معناست و از دید سرمایهگذار چه معنایی دارد؟ معمولاً استارتاپ‌ها دوست دارند خیلی بزرگ شوند اما من به عنوان یک سرمایهگذار خطرپذیر شرکتی باید بتوانم استارتاپ‌هایی را پیدا کنم که محصولات من، سبد محصولات من و آینده من را کامل کنند. اگر بتوانم انتخاب‌هایم را درست انجام دهم، مشکلاتی که حالا خیلی به آن برمی‌خوریم، دیگر وجود نخواهد داشت.»
به گفته محمدی یک کارآفرین باید در دو ویژگی تعادل ایجاد کند و اگر این دو ويژگی را داشته باشد، همکاری با آنها برای هر سرمایه‌گذاری جذاب خواهد بود: «یک ویژگی که بنیان‌گذار استارتاپ باید داشته باشد سماجت زیاد است. از طرف دیگر باید ویژگی هنر رها کردن به موقع را هم داشته باشد. این دوتا باید باهم باشند و ما دنبال افرادی هستم که آماده چرخش باشند. مورد سومی که یک بنیان‌گذار استارت‌آپ باید به آن توجه کند فرهنگ است. یعنی فرهنگ کار گروهی و همکاری است. خیلی از استارتاپ‌های ما هستند که به محض اینکه پلتفرم خوبی ایجاد می‌شود، دور خود یک دیوار بلندی می‌کشند و می‌گویند که خودشان باید جلو بروند. ولی این یک فرهنگ است که اگر در خود استارتاپ‌ها بیشتر شود و دوست داشته باشند که با بقیه رشد کنند، باعث می‌شود که شهرمان و کشورمان و جامعه‌مان رشد بهتری داشته باشد.»
جلوی چابکی کسب و کارهای نوپا را نگیرید
احمد شریفی، رئیس هیئت مدیره مدریک نیز در بیان موضوع باید و نبایدهای ویژگی‌های یک سرمایهگذار در اکوسیستم استارتاپی به موضوع آزادی عمل و اختیار کسب و کارهای نوپا اشاره کرد و گفت: «سرمایهگذار باید روی این نکته توجه داشته باشد که اگر نمی‌تواند دست یک استارتاپ را بگیرد حداقل مانع حرکت آن هم نباشد. این موضوع بسیار مهمی است که در اکوسیستم نوآوری ما بعضا بسیار پیش آمده است. بسیار سرمایه‌گذارانی هستند که به سبب ایجاد محدودیت‌های خاص برای تیم‌ها یا کندی در تصمیم‌گیری‌های سازمانی جلوی چابکی و چالاکی تیم‌های استارتاپی را می‌گیرند.»
به عقیده او بزرگ‌ترین حمایت یک سرمایهگذار از کسب و کارهای نوپا در اختیار قرار دادن شبکه کلان پارتنرها به کارآفرینان است به طوری که این موضوع شاید از بحث اعطای سرمایه نیز اهمیت بیشتری داشته باشد.
شریفی در ادامه گفت: «یکی دیگر از حمایت‌های مهم سرمایهگذار می‌تواند در موضوع منابع انسانی باشد. در اختیار قرار دادن ظرفیت های منابع و سرمایه‌های انسانی شرکت‌های بزرگ برای حمایت از کسب و کارهای نوپا در شرایط کنونی اکوسیستم نوآوری اهمیت بسیار زیادی دارد.»
