سیاست‌گذاری غلط و سنگ‌اندازی دولت چالش‌های اصلی اینترنت اشیا است

آی‌تی‌من- مجتبی زارع فعال حوزه فاوا و مدیرعامل شرکت ارتباط صنعت رونیکا پارس، گفت: اینترنت اشیا حدودا در یک دهه گذشته برای اولین بار در ایران مطرح شد و سپس تا حدی همگام با دنیا، فقط ترند آن در کشور رشد پیدا کرد اما متاسفانه از پیشرفت واقعی در این زمینه جا ماندیم.

او افزود: وقتی فناوری جدیدی مثل هوش مصنوعی و اینترنت اشیا به کشور ما وارد می‌شود به جای بهره‌برداری درست، افرادی هستند که با سوار شدن بر امواج این فناوری نوظهور به بهره‌برداری شخصی و گروهی خود می‌پردازند. با نمایشی کردن این فناوری‌ها و برگزاری ده‌ها رویداد بی‌ثمر و بهره‌برداری خبری و شوآف بی‌حد، به سطحی و بی‌برنامه شدن فعالیت‌های این حوزه دامن می‌زنند و در نتیجه، پس از گذر از این موج، بازیگران واقعی این حوزه فناوری‌ کاهش پیدا کرده و فعالیت‌های واقعی آنها نیز مورد توجه قرار نمی‌گیرد. دقیقا مثل اتفاقی که برای فناوری نانو افتاد.

مجتبی زارع در رابطه با نقش شرکت‌ها در بازارهای ملی گفت: متاسفانه پروژه‌ها و طرح‌های بزرگ به صورت چراغ خاموش و در سکوت به شرکت‌های خاص و دارای نفوذ در سازمان‌ها و ارگان‌های دولتی سپرده می‌شوند و شرکت‌های نوبنیان یا خرد جایگاهی در این رقابت ندارند. از آنها در رویدادها صرفا برای پررنگ نشان دادن فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان در یک حوزه خاص و خبرسازی استفاده می‌شود. این موضوع نیز باعث کاهش انگیزه فعالیت در حوزه‌های کلان برای صاحبان این شرکت‌ها شده است.

او افزود: کشور ما در عمده بخش‌های زنجیره ارزش این فناوری به صورت مصرف‌کننده ظاهر شده و متاسفانه به دلیل عدم سرمایه‌گذاری کلان برای توسعه زیرساخت‌ها، توان رقابت در مقیاس جهانی برای شرکت‌های مقیم در کشور وجود ندارد. تجاری‌سازی طرح‌های اینترنت اشیا نیازمند ایجاد یک زنجیره تامین قابل اطمینان و با کیفیت متشکل از بازیگران متعدد است. در حال حاضر، در تمامی‌بخش‌های این زنجیره اشکالاتی وجود دارد که تنها با وضع قوانین صحیح، اجرای اصولی این قانون و در نهایت نظارت بر اجرای این قوانین رفع این مشکلات ممکن می‌شود.

این فعال حوزه فاوا در پاسخ به این سوال که آیا به تازگی در این زمینه رشدی هم داشته‌ایم یا نه گفت: تحریم، خود تحریمی، عدم ثبات و قطعی اینترنت، عدم توسعه زیرساخت ارتباطی با کیفیت در سطح ملی و رانت‌های ویژه در اختیار برخی شرکت‌های بزرگ، مانع از رشد ما در این حوزه شده است. علاوه بر این نسبت به گذشته افت هم داشته‌ایم.

زارع سنگ اندازی‌های دولت را از دیگر عوامل عدم رشد این حوزه در ایران قید کرد و گفت: شرکت‌های خصوصی فعال در حوزه اینترنت اشیا به ساخت تجهیزاتی در زمینه خانه هوشمند، ردیابی خودرو، کشاورزی هوشمند و ... محدود هستند. بخش‌های بزرگی مثل معدن، شهر هوشمند، صنعت نفت و گاز و حمل و نقل عمومی‌وابسته به دولت و در اختیار شرکت‌های خاص است و بخش خصوصی نتوانسته به آن ورود کند، یا خیلی جزعی ورود کرده است.

او مهم‌ترین چالش این حوزه را ضعف عملکرد دولت بیان کرد و گفت: بخش‌های دولتی تلاش جدی برای رگولاتوری یا همان تنظیم‌گری این وضع نکرده‌اند. علاوه بر این، کمترین اتفاقات این حوزه نیز از کانال کسانی که خود ذی‌نفع هستند رقم می‌خورد که این خود مشکل‌ساز است. به زبان ساده‌تر اینکه خودشان قانون وضع کرده، مجوز صادر می‌کنند و البته مجری و ناظر هم خودشان هستند.

او افزود: کم و کاستی‌های بخش دولتی و ضعف عملکرد آنها فشار را بر روی دوش نظام صنفی رایانه‌ای تحمیل کرده است و حتی در بسیاری از موارد که می‌شد از سازمان نصر کمک گرفته شود کوتاهی صورت گرفته است.

این فعال حوزه فاوا در ادامه به مبهم بودن و نامشخص بودن فضای کاری اینترنت اشیا در ایران اشاره کرد: نبود زیرساخت ارتباطی و اینترنت خوب، قانون‌گذاری، آزمایشگاه‌های امن و غیر ذی‌نفع، و بحث‌های اقتصادی کشور دست به دست هم داده تا ما کاملا در خلاف جهت حرکت این مفهوم فناوری در دنیا در حرکت باشیم.

زارع با توجه به تاثیر مهم اینترنت اشیا در زندگی انسان امروز تاکید کرد: این حوزه کمک می‌کند مردم رفاه بیشتری را تجربه کنند و در آینده نیز اینترنت اشیا مانند یک قطعه از پازل با فناوری‌های دیگر ادغام شده و در خدمت رفاه بشر خواهد بود.