بانک مرکزی از رقابت با اکوسیستم دست بردارد

آی‌تی‌من- پیام حنفی زاده، عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در این نشست گفت: بستر تحقق اقتصاد دیجیتال نوآوری‌ها هستند که ارزش درک شده را به واسطه تجربه مشتری معادل با مزیت رقابتی می‌دانند که در نهایت باعث توانمندی در این حوزه می‌شود.

حنفی زاده با بیان آنکه امروزه صنعت بانکداری واسطه تبادلات بانکی خرد و کلان در تمام حوزه‌ها است، این پرسش را مطرح کرد که آیا بانک می‌تواند در تمام بخش بندی‌های صنعت نوآوری داشته باشد و در تمام زیر بخش‌های یک صنعت منطق‌های خاصی را ارائه کند.

وی تصریح کرد: اگر بانک‌ها بخواهند در حوزه تکنولوژی متمرکز شوند از فعالیت اصلی خود دور می‌شوند لذا از آنجا که پیاده سازی تمام نوآوری‌ها در صنعت بانکی پیچیده است، تنها ۳۰ درصد نوآوری‌ها در دنیا موفق بوده که حال این سوال مطرح است که بانک‌ها برای تحول دیجیتال چه باید بکنند؟

این استاد دانشگاه ادامه داد: تحقق یک مدل کسب و کار بدون مشارکت اعضای اکوسیستم میسر نیست و به عبارتی بخشی از اعضای اکوسیستم در حوزه‌های مختلف مشارکت می‌کنند. بنابراین سطح تحلیل در مدل کسب و کار فراتر از قلمرو سازمان است.

عضو هیات علمی‌ دانشگاه علامه اظهار داشت: وقتی سازمان‌ها مدل‌های کسب و کار جدیدی را دنبال می‌کنند، خلق ارزش‌های جدید می‌کنند. مدیران بانک‌ها نیاز دارند شناخت پیدا کنند که چه زمانی موقعیت بهره برداری و چه زمانی موقعیت اکتشاف است.

 بازگشت بانک مرکزی به نقش رگولاتوری 
در ادامه این نشست، مجتبی توانگر رئیس کمیته اقتصاد دیجیتال مجلس با اشاره به اینکه ارزش آفرینی دیجیتال یک مفهوم جدید است، گفت: درباره این مفهوم کمتر بحث شده که به نوعی می‌توان با بررسی آن به اکوسیستم نوآوری کمک کرد.

رئیس کمیته دیجیتال مجلس افزود: هدف ارزش آفرینی دیجیتال این است که می‌خواهیم یک ارزشی را ایجاد کنیم تا در حوزه‌های مختلف سبب بهبود زندگی شود. البته با دیجیتالی شدن حتما سطح زندگی بهتر نمی‌شود و شاید در مواردی دسترسی ما به برخی موارد محدود شود.

توانگر خاطرنشان کرد: اگر ارزش آفرینی دیجیتال تاکنون عملی نشده ممکن است به دلیل عدم تدوین وتصویب قوانین در مجلس باشد که به نوعی می‌توان گفت که بانک مرکزی نیز در برخی مواقع نقش رقیب را جایگزین رگولاتوری ایفا کرده است، پس مجلس با تصویب قوانین لازم می‌تواند به ارزش آفرینی دیجیتال کمک کند و چون قانون جهش تولید دانش بنیان بعنوان یک قانون مترقی داریم یعنی بسترهای تدوین قوانین نیز مهیا است.

این نماینده مجلس همچنین به تصویب قانون دوام در مجلس اشاره کرد و افزود: کارهایی نیز از سوی بانک مرکزی در حال انجام است. اجرای سندباکس می‌تواند به دیده شدن بحث‌های نوآوری شود و ما برای اینکه بتوانیم وضعیت را به چیزی که مطلوب است برسانیم، نیازمند مشارکت خود اکوسیستم‌ها است.

توانگر خاطرنشان کرد: از دغدغه‌های وزرا انجام گفت‌وگو با اکوسیستم‌ها است. دو نامه اخیرا منتشر کردم که یک مورد به رئیس جمهور بود و یک نامه دیگر نیز در زمینه اقتصاد دیجیتال بود. بحث اختلال در اینترنت و محدودیت‌های موجود را در مجلس دنبال می‌کنیم و یک حوزه‌هایی پذیرفتند که به رفع این مشکلات کمک کنند.

وی افزود: تا زمانی که زیرساخت فراهم نشود هیچ اتفاقی رخ نخواهد داد. سال ۹۰ اوبر شکل گرفت و همین ایده قبل از آن در کشور ما بود ولی شکل نمی‌گرفت چون اینترنت به ما اجازه نمی‌داد و در سال ۹۵ به چنین چیزی رسیدیم. این روزها دعوایی است بین صداوسیما و پلتفرم‌ها. شما می‌توانید در گوشی خود با کیفیت خوب بهترین فیلم‌ها را ببینید و این در سایر عرصه‌ها نیز وجود دارد.

رئیس کمیته اقتصاد دیجیتال مجلس بیان داشت: اگر بانک مرکزی نقش بازیگری خود را کمتر کند و به نقش رگولاتوری بپردازد، نوآوری در صنعت عملی خواهد شد.

 ۱۰ هزار شعبه بانکی اضافه است
در ادامه دکتر عباس معمارنژاد عضو هیات علمی‌دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات با اشاره به اینکه اصولا هر کسب و کاری دنبال چند هدف است، گفت: مشتری، درآمد و هزینه پایین در کنار ارائه محصولات باکیفیت در کسب و کارها دنبال می‌شود که در فضاهای سنتی دستیابی به همه این اهداف امکانپذیر نیست.

وی ادامه داد: در فضای تحول دیجیتال است که می‌توان همه این اهداف را محقق کرد. در نظام بانکی تحول دیجیتال، نقش تامین مالی زنجیره‌های ارزش و رویکرد اکوسیستمی ‌مطرح است که می‌تواند ارزش آفرینی دیجیتال را فراهم کند.

وی تصریح کرد: هنوز وقتی صحبت از دیجیتال می‌شود همه به دنبال فناوری می‌روند در حالی که فناوری بخش کوچکی از تحول دیجیتال است. سهم اصلاح فرآیندها ۱۰ تا ۳۰ درصد است و تحول دیجیتال دارای ۳ بال استراتژی، یک بال فناوری‌های نوین و یک بال نیز تحول دیجیتال است.

وی با اشاره به اینکه مدل کسب و کار بانک‌ها در ایران کار زیان سازی است، گفت: عملیات بانکی منتهی به زیان می‌شود که دلایل آن از عدم اعتبارسنجی دقیق و تدقیق استراتژی و نظام کارمزدی نامناسب و ... ناشی می‌شود.

این استاد دانشگاه اظهار داشت: در ایران حدود ۲۳ هزار شعبه بانکی داریم و ما خواستیم فراگیری مالی را انجام دهیم و به دنبال ایجاد شعبه رفتیم. در حالی که براساس بررسی‌ها نیاز کشور ما ۱۲ هزار شعبه است و ما ۱۰ هزار شعبه اضافه داریم. حایگزین این شعب، بحث‌های تحول دیجیتال است.

معمارنژاد خاطرنشان کرد: همچنان در کشور فکر می‌کنند که شعبه مرکز ارائه خدمات بانکی است ولی ما بالای ۹۲ درصد تراکنش‌های مالی را در فضای الکترونیک انجام می‌دهیم ولی ۲۲ هزار شعبه را برای فراگیری مالی حفظ کرده‌ایم..

به گفته وی، بانک مرکزی باید به توسعه اکوسیستم‌ها باور داشته باشد تا مشارکت‌ها در سیستم اتفاق بیفتد و تامین مالی زنجیره ارزش نیز موضوعی است که تحول دیجیتال می‌تواند به آن کمک کند. اگر بخواهیم چالش‌های تحول دیجیتال را در نظام بانکی بگوییم در حوزه راهبری دچار چالش هستیم. در استراتژی چالش داریم و ما امروز بانک تخصصی با ۱۶۰۰ شعبه داریم. همچنین در بخش مشتریان هنوز بخش بندی درست نداریم و در بعد فناوری نیز مشکل داریم و در مسئله فرهنگ و آموزش دچار چالش هستیم.

منافع شرکا باید جایگزین منافع شرکت‌ها شود
در ادامه این نشست، شهاب جوانمردی، مدیرعامل هلدینگ فناپ با اشاره به اینکه اصل ماجرای تحول دیجیتال مشتری است، گفت: در بسیاری از بحث‌ها مشتری مغفول است و ما نگاه مناسبی به مشتریان نداریم.

مدیرعامل هلدینگ فناپ تاکید کرد: ما هنوز تقابل بخش خصوصی و دولتی را داریم و فاصله بین اسناد و برنامه‌ها به قوت خود باقی است و هنوز نمی‌دانیم انتظار دولت و حاکمیت از صنعت چیست. از نگاه سیاست گذار، کدام اقدام صورت بگیرد در راستای توسعه است؟

جوانمردی افزود: اینکه بخش خصوصی و اکوسیستم در کجا باید قرار بگیرد، مناسب است؟ آیا دغدغه امروز بانک مرکزی نظارت است و یا توسعه؟ ما چقدر در سطح هر بانک می‌دانیم که چه می‌خواهیم؟ ما خیلی وقت‌ها نمی‌دانیم تمرکزمان کجاست؟

وی تاکید کرد: ما خیلی وقت‌ها درباره تصوری که از بازار داریم برنامه ریزی می‌کنیم و به تغییرات مشتریان توجه نداریم. ما چقدر بر روی تغییرات سرمایه گذاری می‌کنیم؟

مدیرعامل هلدینگ فناپ با اشاره به اینکه در سطح شرکت‌ها فکر می‌کنیم که از مشتریان بیشتر می‌فهمیم، بیان داشت: ما باید بر روی تقاضای بازار تمرکز کنیم و متاسفانه این نگاه که در کشورهای توسعه یافته است را در کشور خودمان هم اجرا می‌کنیم در حالی که بازار ظرفیت و استعداد آن را ندارد.

جوانمردی گفت: بازار ما با بازارهای توسعه یافته فرق دارد و ما باید اینها را مورد توجه قرار دهیم. حداکثر سازی منافع باید از شرکت‌ها به سمت منافع شرکا پیش برود لذا در این زمینه نیازمند تغییر هستیم.