یوان دیجیتال؛ اسلحه مجازی چین در مقابله با تحریم آمریکا

آی‌تی‌من- نشریه اقتصادی اکونومیست طی گزارشی نوشت: چیندر رزمایش‌های نظامی‌اخیر خود حمله به تایوان را شبیهسازی کرده است. در شبکه‌های اجتماعی و در سطوح علمی‌و سیاسی چین، از جنگ سخن گفته می‌شود.

مقامات مالی چین نیز بدون شک برای این جنگ آماده می‌شوند. چینی‌ها شاهد تحمیل تحریم‌های فلج کننده آمریکاو متحدانش بر بانک‌های روسی و قطع ارتباط روسیه با شبکه بین‌المللی سوئیفت بوده‌اند. حمله چین به تایوان نیزمی‌تواند پیامدهای مشابهی در پی داشته باشد و فعالیت‌هایبانکی چین در خارج را متوقف کند. در جنگ علیه تایوانمشخص نیست کدام طرف برنده خواهد شد؛ اما در یک جنگ مالی، مسلماً آمریکا برنده می‌شود.

وابستگی چین به دلار از مدت‌ها پیش یک عامل سرخوردگیدر چین بوده است. این وابستگی نه‌تنها باعث آسیب پذیریچین در برابر تحریم‌ها شده است؛ بلکه اقتصاد این کشور را در معرض تکانه‌های اقتصاد آمریکا قرار داده است. از نظر مقامات چینی بسیار ناخوشایند است که بزرگ‌ترین کشور صادرکننده جهان و بزرگ‌ترین وام دهنده در جهان وابستگیشدیدی به پول ملی بزرگ‌ترین واردکننده جهان و بزرگ‌ترینوام‌گیرنده جهان داشته باشد.

یک دهه است که چین سعی دارد یوان را به عنوان ارزیجایگزین برای دلار جا بیندازد. اما این تلاش به دلیل خروج کنترل نشده سرمایه از چین، موفقیت‌آمیز نبوده است.

بانکداران اندکی هستند که فکر می‌کند یوان در آینده نزدیکجای دلار را به عنوان ارز رایج جهان می‌گیرد، اما این مسالهمقامات چینی را ناامید نکرده است. آنها اهداف دیگری را که واقع بینانه تر است دنبال می‌کنند.

تکنوکرات‌های چینی به ویژه در نظر دارند یک سیستمپرداخت بین‌المللی را راه‌اندازی کنند که تجارت با شرکایشان را آسان‌تر کند و آمریکا نتواند آن را مسدود کند. آن‌ها امیدوارنداین سیستم به رواج یوان در اقتصاد جهانی کمک کند بدون آن که مجبور باشند قوانین داخلی خود در مورد کنترل سرمایه را اصلاح کنند.

تکنولوژی‌های جدید می‌تواند به چینی‌ها در این زمینه کمک کند. چین از ماه می‌۲۰۲۰ یوان دیجیتال را راه‌اندازی کرده است. ساکنان ۲۳ منطقه در ۱۵ ایالت چین می‌توانند کیف پول الکترونیکی را در گوشی‌های تلفن همراه خود دانلود کنند. ۲۶۰میلیون نفر و ۴.۵ میلیون مغازه در چین می‌توانند از یواندیجیتال در معاملات خود استفاده کنند. تاکنون از یواندیجیتال در ۲۶۰ میلیون فقره معامله به ارزش ۸۳ میلیاردیوان برابر با ۱۲ میلیارد دلار استفاده شده است.

یوان دیجیتال برای استفاده در بازار داخل چین راه‌اندازیشده است
مقامات چینی می‌گویند یوان دیجیتال فقط برای استفاده در بازار داخلی راه‌اندازی شده است. این ارز برای کاربرد در معاملات خرد طراحی شده است. اشخاص و شرکت‌هایغیرمالی می‌توانند یوان دیجیتال داشته باشند.

اما برخی دانشمندان چینی اهداف بلندتری را می‌بینند. سان لیجیان از دانشکده فودان معتقد است یوان دیجیتال شایدبتواند جایگاه انحصاری دلار را بشکند و پروژه‌های مربوط به ابتکار یک کمربند یک جاده و برنامه‌های توسعه زیرساختی در خارج را تامین مالی کند. در آمریکا نیز برخی‌ها هستند که نگران یوان دیجیتال هستند. کتابی اخیراً در آمریکا منتشر شده است که می‌گوید یوان دیجیتال می‌تواند نقش مهمی‌در بین‌المللی کردن پول ملی چین ایفا کند. به ویژه کشورهاییکه سعی دارند تحریم‌های آمریکا را دور بزنند از یواندیجیتال به عنوان کانالی جایگزین برای دلار آمریکا در مبالات تجاری خود استفاده خواهند کرد.

یوان دیجیتال از چند جهت می‌تواند به بین‌المللی کردن پول ملی چین کمک کند. یوان دیجیتال پرداخت‌ها برای مبادلات تجاری را برای خارجی‌ها آسان‌تر و ارزان‌تر می‌کند و بلوکه کردن این مبادلات توسط آمریکا را سخت‌تر می‌کند. این ویژگی،محبوبیت و مطلوبیت یوان را افزایش می‌دهد.

وقتی یک خارجی بتواند به یک کیف پول دیجیتال دسترسیپیدا کند می‌تواند با افراد دیگری که چنین کیف‌هایی دارند فارغ از هرگونه محدودیت جغرافیایی، معامله کند و این کار سریع و ارزان خواهد بود. در مراحل اول، معاملات محدود به شرکت‌ها یا مشتریان چینی خواهد بود؛ اما زمانی که کیفپول‌های الکترونیکی خارجی‌ها افزایش قابل ملاحظه‌ایمی‌یابد می‌توان انتظار داشت دو طرف غیر چینی، با یواندیجیتال اقدام به معامله با هم کنند.

شاید انجام مبادلات تجاری بین کشورها با یوان دیجیتال در آینده نزدیک رخ ندهد. اما راه‌اندازی یوان دیجیتال، بسیاریاز دولت‌های دیگر در جهان را نیز به فکر راه‌اندازی پول ملیدیجیتال برای خود و تبادل با پول‌های دیجیتال سایر کشورها انداخته است. برای مثال بانک مرکزی هنگ‌کنگ برنامه‌ای را با عنوان «ام بریج» طراحی کرده است که بانک‌های مرکزی چین،امارات، تایلند و بانک تسویه حساب‌های بین‌المللی به آن پیوسته‌اند.

پلتفرم‌هایی مثل این می‌تواند در نهایت برای انجام پرداخت‌هایبین‌المللی مورداستفاده قرار گیرد و هزینه مبادلات مالی را به‌شدت کاهش دهد. هزینه انتقال ۵۰۰ دلار از بانکی در آفریقای جنوبی به چین حدود ۱۴ درصد یا ۷۰ دلار است، اما با توجه به تکنولوژی به کار رفته در یوان دیجیتال می‌توان اینرقم را با هزینه بسیار کمتری جابه‌جا کرد چرا که هزینه و انرژی که صرف انتقال و ذخیره پول از این طریق می‌شودبسیار کمتر از سازوکارهای بانکی است.

غیرمتمرکزسازی امور بانکی و ایجاد رقابت بین پلتفرم‌هایمختلف نیز به کاهش هزینه‌ها کمک می‌کند. به علاوه یواندیجیتال از نظر دولت چین امری استراتژیک است نه تجاریبنابراین فارغ از منطق سود و زیان، از آن در برابر سیستم‌هایدیگر حمایت خوبی خواهد کرد.
 
 
یوان دیجیتال سلاح تحریم آمریکا را از کار می‌اندازد
ارزهای دیجیتال در برابر تحریم‌ها نیز آسیب پذیری کمتریدارند. واکنش آمریکا به جنگ اوکراین نشان داده است دولت‌هایغربی می‌توانند بانک‌های خارجی را با اخراج از سوئیفت از کار بیندازند. همچنین دولت آمریکا می‌تواند ارتباط یک کشور را با نهادهای مالی خود قطع کند که در نتیجه بانک‌های آن کشور نمی‌توانند عملیات تسویه دلاری با سایر نقاط جهان را انجام دهند. پرداخت‌ها با یوان دیجیتال نه به دلار و نه از طریق سوئیفت انجام می‌شود و به‌راحتی سیستم بانکیجهانی را دور می‌زند.

بنابراین یوان دیجیتال کارآیی سلاح مالی آمریکا را کاهش می‌دهد و از دقت آن می‌کاهد. این امر انگیزه‌ای می‌شود برایاستفاده و کاربرد بیشتر یوان دیجیتال در جهان. البته آمریکااگرچه نمی‌تواند مانع انجام مبادلات تجاری با یوان دیجیتالشود اما می‌تواند هر کشوری که از این پول استفاده کند را تحریم کند و آن کشور را از سیستم مالی و بانکی خود محروم کند. با این حال باید گفت که دولت آمریکا نمی‌تواند نظارت و کنترلی بر مبادلات با یوان دیجیتال داشته باشد و بنابرایننمی‌تواند تشخیص دهد کدام دولت یا کشور وارد چنینمبادلاتی شده است.
​​​​​​​
به هر ترتیب هزینه کمتر و آسیب پذیری کمتر در برابر تحریم‌ها، کشورها را به استفاده از یوان دیجیتال تشویقخواهد کرد. اما مقامات چین برای بین‌المللی کردن این پول یک نگرانی دارند و آن خروج ارزهای بین‌المللی از کشور به واسطه یوان دیجیتال است. دولت چین برای ساکنان محلیخود محدودیت‌هایی را در زمینه تبدیل یوان دیجیتال به دلار وضع کرده است؛ اما اگر می‌خواهد یوان دیجیتال به‌عنوان ارزیرایج در سطح بین‌المللی مورداستفاده قرار گیرد نمی‌تواندچنین محدودیت‌هایی را برای شرکت‌ها و کشورهای خارجیوضع کند.