تبادل ۲ میلیارد تراکنش از گذرگاه خدمات دولت

آی‌تی‌من-  در گزارشی که محمد خوانساری رییس سازمان فناوری اطلاعات ایران ارایه کرده به رشد و توسعه دولت الکترونیک در کشوربه عنوان تحول بزرگی در ارایه خدمات دستگاه‌های دولتی اشاره کرده بطوری که این خدمات در تمام ایام سال، در کلیه ساعات شبانه روز و بدون تعطیلی دردسترس مردم قرار گرفت و در بسیاری از موارد احراز هویت متقاضیان این خدمات نیز غیرحضوری شد.

وی در این گزارش لزوم تحول آفرین بودن این خدمات را بی نیازی به کاغذ، بدون رد و بل شدن پول نقد، غیرحضوری، یکپارچه و مبتنی بر رضایت مردم عنوان کرده که برای ارایه چنین خدماتی باید قابلیت‌های خاصی توسعه پیدا می‌کرد.

 تبادل بیش از دو میلیارد تراکنش بین دستگاهی 
رییس سازمان فناوری اطلاعات به ﮔﺬرﮔﺎه ﺧﺪﻣﺎت دولت(GSB ) به عنوان یکی از ارکان اصلی توسعه زیرساخت دولت الکترونیک اشاره کرده که وظیفه بسترسازی به استعلامات بین دستگاهی را بر بستر شبکه ملی اطلاعات بر عهده دارد و در سال 1400 تبادل اطلاعات بیش از دو میلیارد و دویست میلیون استعلام الکترونیکی بین دستگاهی از این طریق ثبت شده که این به معنای آن است که به‌طور متوسط ماهیانه 200 میلیون تراکنش رخ داده است.

نکته قابل توجه این است که در حال حاضر حدود700 خدمت الکترونیکی بر بستر این گذرگاه ارایه می‌شود که در این بین 66 دستگاه دولتی سرویس دهنده و 290 دستگاه سرویس گیرنده هستند و در زمینه تعداد تراکنش‌های انجام شده به ترتیب وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سازمان ثبت احوال کشور و مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه جزو سرویس‌دهنده‌های برتر و وزارت کشور، سازمان تامین اجتماعی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز بیشترین دریافت‌کننده خدمات بودند.

 اتصال 31 دستگاه اجرایی به سامانه دولت همراه
خوانساری در بخش دیگری از این گزارش به سامانه دولت همراه به عنوان بستری برای ارایه خدمات الکترونیکی پرکاربرد سازمان‌های دولتی برای استفاده اقشار مختلف جامعه اشاره کرده و این را سامانه ای یک تحول در سطح کلان دانسته است.

سامانه دولت همراه به عنوان مسیر مکمل ارایه خدمات دولت الکترونیکی است که از ابتدای سال 1399 تا کنون 31 دستگاه اجرایی به سکوی دولت همراه متصل شده‌اند، بیش از 59 میلیون استعلام سرویس صورت گرفته و 69 خدمت الکترونیکی پیاده‌سازی شده است. کارپوشه ملی ایرانیان، واریزی مستمری‌ بگیران بهزیستی و آخرین سابقه بیمه تامین اجتماعی در فهرست خدمات پرکاربرد سکوی دولت همراه قرار دارد و در این زمینه سازمان فناوری اطلاعات ایران، سازمان بهزیستی و سازمان تامین اجتماعی به عنوان برترین سرویس‌دهنده‌ها بر بستر سکوی دولت همراه بودند.

 تبادل 125 میلیون نامه در سامانۀ پیام ایران
در بخش دیگری از این گزارش با سامانه پیام ایران برای ارتباط دوسویه میان دولت با شهروندان و از سوی دیگر کسب‌وکارها و افراد حقوقی اشاره شده که حاصل مجموعه‌ای از سامانه‌هاست. این سامانه به نوعی تکمیل زنجیره خدمات دولت الکترونیکی برای تحویل خروجی خدمات دولت و نهادهای عمومی‌به مردم است. سامانه پیام ایران شامل کارپوشه پیام ایران، کد دستوری4*،سرشماره پیامکی 4040 و ایمیل ملی احراز هویت شده توسط سازمان فناوری اطلاعات ایران جهت ارسال و دریافت الکترونیکی بدون واسطه اعلان‌ها و مکاتبات بین دستگاه‌های اجرایی و نهاد‌های عمومی‌کشور از یک سو و آحاد مردم و موسسات حقوقی از سوی دیگر ایجاد شده است. تاکنون 109 دستگاه اجرایی به این سامانه متصل شده‌اند و تعداد تراکنش‌ها در سال گذشته بالغ بر 70 میلیون استعلام بوده است. از میان 103 دستگاه‌های متصل سازمان تامین اجتماعی، بیمه مرکزی جمهوری اسلامی‌ایران و سازمان بیمه سلامت ایران بیش‌ترین تراکنش‌ها را به شهروندان داشته‌اند.

 ماسک؛ کاربردی‌ترین خدمت گذرگاه خدمات عمومی‌دولت
رییس سازمان فناوری اطلاعات در این گزارش به گذرگاه عمومی‌خدمات دولت نیز اشاره کرده و کاربرد آن را برای ارایه خدمات سازمان‌های دولتی و بخش‌های خصوصی به یکدیگر در بستر اینترنت عنوان می‌کند. سامانه‌های اینترنتی دستگاه‌های اجرایی که به کسب و کارها و یا عموم مردم خدماتی ارایه می‌کنند، خدمت مورد نیاز خود مانند استعلام کد ملی و یا استعلام کدپستی را از طریق این گذرگاه که اصطلاحاً PGSB نامیده می‌شود تبادل می‌کنند.

بر اساس این گزارش، مجموع تراکنش‌های گذرگاه عمومی‌خدمات دولت مرکز ملی تبادل اطلاعات تا پایان اسفند سال 1400، بیش از 336 میلیون تراکنش بوده است. همچنین بیش‌ترین تعداد تراکنش استفاده از خدمات الکترونیکی از میان 608 کسب‌وکار و دستگاه اجرایی متصل به مرکز ملی تبادل اطلاعات از ابتدای سال جاری به ترتیب به یکی از پلتفرم‌های حوزه حمل و نقل، وزارت آموزش و پرورش و سازمان فناوری اطلاعات ایران تعلق دارد.

در سال گذشته، سرویس ماسک، که در زمینه حفظ سلامت مردم و جلوگیری از شیوع هر چه بیشتر کرونا از طریق آگاهی‌افزایی فعالیت می‌کرد، در گذرگاه خدمات عمومی‌ دولت عنوان پرکاربردترین خدمت را به خود اختصاص داد. پس از ماسک، پاسخگویی به استعلامات هویتی کاربران سرویس‌های پستی، ارتباطی و فناوری اطلاعات (شاهکار)، استعلام مجوز سفر و استعلام اعتبار دفترچه سازمان تامین اجتماعی، رتبه‌های بعدی خدمات پرکاربرد را به خود اختصاص دادند.

  سماوا؛ نیازمند همکاری بیشتر سازمان ثبت احوال کشور
خوانساری در پایان این گزارش به سامانه سماوا اشاره کرده که امکان احراز هویت با بهره گیری از خدمات هویتی ارایه شده دستگاه‌های متولی را ارایه می‌کند.

این سامانه استعلام هویت بر پایه کد ملی از طریق سامانه شاهکار سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، بر پایه اطلاعات سجلی سازمان ثبت احوال و بر پایه اطلاعات اتباع خارجی از طریق وزارت کشور را فراهم می‌کند. اکوسیستم سامانه احراز هویت معتبر در فضای مجازی شامل زنجیره‌ای از شناسه‌های معتبر اعم از تطبیق شماره تلفن همراه با کدملی، اطلاعات هویتی اتباع ایرانی، تطبیق عکس و زنده بودن، اطلاعات هویتی اتباع خارجی، اطلاعات افراد حقوقی، اطلاعات مکانی و نشانی و نیز امضای دیجیتال است. عدم همکاری مناسب سازمان ثبت احوال کشور، به رغم آن‌که طبق مصوبه کمیسیون عالی امنیت فضای مجازی مورخ 20/7/1399 به‌عنوان تأمین‌کننده شناسه مربوط به اشخاص حقیقی ایرانی تعیین شده است؛ مانع از توسعه و تکمیل سماوا شده است. اما با این وجود، تا کنون 78 دستگاه به این سامانه متصل شده‌اند، بیش از نه میلیون تراکنش به ثبت رسیده است و سه خدمت احراز هویت مورد پیاده‌سازی قرار گرفته‌اند.

بر اساس این گزارش، از ابتدای راه‌اندازی سامانه سماوا از میان 78 نهادهای متکی متصل به سماوا، بیشترین تراکنش‌ها به وزارت راه و شهرسازی بابت سامانه املاک و اسکان، شرکت سایپا بابت سامانه سامانه‌ ثبت نام خودرو و سامانه مدیریت انرژی به شرکت توانیر تعلق داشته است. کاهش مخاطرات ناشی از جمع‌آوری و افشای اطلاعات هویتی در فضای مجازی و ایجاد امکان نظارت و پایش متمرکز و فراهم نمودن اطلاعات استنادپذیر برای مراجع ذی‌صلاح از اهداف اصلی ایجاد و راه‌اندازی سماواست.