سیاست‌های دولت برای حوزه رمزارزشها تعیین شد
تشکیل ستاد ملی رمزارزشها در سال آینده
توکن ریال بر فناوری دفاتر کل توزیع‌شده عمومی تا پایان دولت منتشر می‌شود
تاریخ انتشار
شنبه ۲۱ اسفند ۱۴۰۰ ساعت ۱۱:۰۰
آی‌تی‌من- در این سند، ضعف در مدیریت کلان رمزارزشها، مخاطره بالای سرمایه‌گذاری مردم در بازار رمزارزشها، روند افزایشی سهم استخراج پنهان از کل بازار تولید رمزارزشها و از دست رفتن فرصت‌ها در بهره‌برداری از ظرفیت‌های راهبردی رمزارزشها در حوزه پرداخت و تبادل داخلی و بین‌المللی، به عنوان چهار چالش اصلی این فناوری در کشور مطرح شده و برای هر کدام از چالش‌های مذکور، راهبردها و اقدامات کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدتی پیش‌بینی شده است.
در این سند، منظور از اقدامات کوتاه‌مدت، اقداماتی است که باید تا پایان سال 1401 به نتیجه برسد. زمان به نتیجه رسیدن اقدمات میان‌مدت پایان سال 1402 و بلندمدت، پایان دولت سیزدهم پیش‌بینی شده است.
در این سند، شش نشانگر نیز برای تحقق اقدامات در نظر گرفته شده که عبارتند از قرارگرفتن در بین کشورهای برتر منطقه در میزان جذب سرمایه‌گذاری خارجی و هزینه تحقیق و توسعه در حوزه کاربردهای فناوری‌های دفتر کل توزیع شده، توسعه تولید کالاهای دارای بازدهی بهینه (بر اساس شاخص شدت انرژی) و بالا بردن صادرات برق، مدیریت مصرف با تأکید بر اجرای سیاست‌های کلی اصلاح الگوی مصرف و ترویج مصرف کالاهای داخلی همراه با برنامه‌ریزی برای ارتقای کیفیت و رقابت پذیری در تولید، شفاف‌سازی، سالم‌سازی و جلوگیری از اقدامات و زمینه‌های فسادزا در حوزه‌های پولی، تجاری و ارزی، حفظ و صیانت از ارزش پول ملی، افزایش سهم بازار مشاهده‌پذیر و قاعده‌پذیر در نگهداری، مبادله و معاملات رمزارزشها و همچنین ارتقای سطح تسویه و تضمین در حوزه تجارت و مبادلات بین‌المللی بر پایه نوآوری و کاربردهای فناوری‌های دفتر کل توزیع شده.
بر اساس این گزارش، تغییر جهت از نظام حکمرانی تهدیدمحور، منفعلانه، دستوری، سلبی و مجوزمحورانهِ رمزارزشها به نظام حکمرانی فرصتم‌حور، فعالانه و ایجابی با رویکرد مدیریت مخاطرات و روش‌های نوین تنظیم‌گری به عنوان یکی از چرخش‌های تحول آفرین مورد انتظار از اجرای این سند ذکر شده است. همچنین چرخش از تمرکز صرف بر صنعت استخراج رمزارزشها به توجه جامعِ تمامی ابعاد فناوری زنجیره بلوکی و چرخش از خدمات مبتنی بر پایگاه‌های استنادپذیر متمرکز به خدمات توزیع‌شده مبتنی بر دفتر کل توزیع‌شده، مورد انتظار است.
تشکیل ستاد ملی رمزارزشها در سال آینده
سند تحول دولت، برای رفع چالش ضعف در مدیریت کلان رمزارزشها که ناشی از ساختار ناکارآمد حکمرانی در مواجهه فعالانه با رمزارزشها و فناوری دفاتر کل توزیع‌شده است، ایجاد فرماندهی قرارگاهی منسجم، منظم و فعال با تقسیم بهینه وظایف بین وزارت‌خانه‌ها و نهادها را به عنوان راهبرد ذکر کرده است.
برای تحقق این راهبرد، پیش بینی شده که تا پایان سال 1401 ستاد ملی رمزارزشها تشکیل شود. تشکیل این ستاد وظیفه معاونت اقتصادی ریاست جمهوری، بانک مرکزی، و وزارت‌خانه‌های امور اقتصادی و دارایی، ارتباطات و فناوری اطلاعات و اطلاعات است.
مأموریت این ستاد نیز شناخت، تبیین، سیاستگذاری، تقسیم وظایف بین وزارت‌خانه‌ها و دستگاه‌های مربوطه و نظارت بر حسن اجرای وظایف محوله و فعالسازی کلیه ظرفیت‌های این حوزه ذکر شده است.
اقدام دیگر پیش‌بینی شده که زمان تحقق آن تا پایان سال 1402 تعیین شده، طراحی ساختار و سازوکارهای مناسب به منظور تمهید زیرساخت‌های حقوقی، نرم‌افزاری و سخت‌افزاری لازم برای تحقق سیاست‌های کلان رمزارزشها با تأکید بر استفاده از ظرفیت بخش غیردولتی است.
راهبرد دوم برای رفع چالش ضعف در مدیریت کلان، شناخت، سیاستگذاری و خودتنظیم‌گری با تأکید بر محیط آزمون (سندباکس) فرابخشی است.
در این زمینه، وزارت امور اقتصادی و دارایی، معاونت اقتصادی ریاست جمهوری، وزارت صمت، بانک مرکزی و وزارت ارتباطات موظف به تسهیل‌گری فعالیت کسب‌وکارهای نوظهور با رویکرد پذیرش در محیط آزمون مبتنی بر خوداظهاری، احراز هویت مجری، تعیین چارچوب‌ها و مرزهای مقیاس کسب‌وکار، نظارت پسینی و گزارشگیری مستمر از فعالیت کسب‌وکارهای ثبت شده رمزارزشها و فناوری دفتر کل توزیع‌شده تا پایان سال 1402 شده است.
ضعف رصد، کنترل، نظارت و خودتنظیم‌گری در بازار تولید، نگهداری و تبادل رمزارزشها عامل دیگر دخیل در ضعف مدیریت کلان اعلام شده که اقدام در نظر گرفته شده برای رفع این چالش، ارائه خدمات برخط احراز هویت کلیه اشخاص برای بهره‌برداری کسب‌وکارهای حوزه رمزارزشها، اعم از سکوهای تبادل و نگهداری رمزارزشها، با ایجاد زیرساخت‌های فنی یکپارچه و در قالب الگوی مشارکت بخش عمومی- خصوصی، تا پایان سال 1401 است.
ارائه خدمات برخط ثبت آدرس‌های زنجیره بلوکی و حساب‌های ریالی متناظر با هویت‌های احرازشده اشخاص، اعم از سکوهای تبادل و نگهداری رمزارزشها، با ایجاد زیرساخت‌های فنی یکپارچه و در قالب الگوی مشارکت بخش عمومی- خصوصی و تحلیل و رصد داده‌ها و تراکنش‌های زنجیره بلوکی با استفاده از فناوری‌های تنظیم‌گری جهت شناسایی تراکنش‌های مشکوک، تعیین ریسک و گزارش به نهادهای ذیربط با ایجاد زیرساخت‌های فنی یکپارچه و در قالب الگوی مشارکت بخش عمومی- خصوصی دو اقدام کوتاه مدت دیگر در این زمینه هستند.
ارائه خدمات برخط نگهداری امانیِ امنِ رمزارزشها در قالب نهادهای قابل اتکا و تضمین‌شده با ایجاد زیرساخت‌های فنی یکپارچه و پیشنهاد قوانین لازم نیز اقدام چهارم است که زمان تحقق آن پایان دولت سیزدهم در نظر گرفته شده است.
ایجاد صندوق‌های سرمایه‌گذاری رمزارزش در بورس
چالش دوم مورد اشاره در این سند، مخاطره بالای سرمایه‌گذاری مردم در بازار رمزارزشها است که انگیزه مردم فرای فرار از تورم با خرید دارایی‌هی غیر ریالی خرد، تنظیم‌گری نامناسب در حوزه سیاست‌های مدیریت دارایی و نگهداری رمزارزشها و ضعف سیاست‌های از حمایت تولید داخلی و صادرات در زیستبوم رمزارزشها عوامل این چالش عنوان شده است.
برای برطرف شدن این چالش‌ها نیز اقداماتی مانند تولید برنامه‌های آموزشی و اطلاع‌رسانی، ایجاد صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله رمزارزش در بورس، تأسیس نهاد امین دارایی‌های دیجیتال و شرکت سپرده‌گذاری رمزارزش و اخذ تدابیر مالیاتی متناسب جهت پاسخگویی به تقاضای روزافزون رمزارزشها، با پیشنهاد قوانین در نظر گرفته شده که تا پایان دولت باید به نتیجه برسد.
تبدیل دارایی‌های فلزی به دارایی‌های دیجیتالی فلزات گران‌بها و دارایی‌های دولتی و خصوصی و هدایت شرکت‌های دولتی و خصوصی به سمت ایجاد توکنهای کاربردی برای ارائه کالا و خدمات نیز از جمله برنامه‌های میان‌مدت طراحی شده است.
انتشار توکن ریال تا پایان دولت
برنامه دیگراعلام شده در این زمینه، انتشار توکن ریال بر فناوری دفاتر کل توزیع‌شده عمومی به‌منظور توسعه کسب‌وکارهای بلاکچینی مبتنی بر قراردادهای هوشمند در اقتصاد و افزایش کاربردپذیری رمزپول ملی با پیشنهاد قوانین لازم است. این برنامه بلندمدت است که تا پایان دولت کنونی باید به نتیجه برسد و مسوولیت آن به بانک مرکزی، معاونت اقتصادی ریاست جمهوری، وزارت امور اقتصادی و دارایی، معاونت حقوقی ریاست جمهوری سپرده شده است.
چالش سوم مطرح شده در سند تحول رمزارزشها، روند افزایشی سهم استخراج پنهان از کل بازار تولید رمزارزشها در کشور است که دو عامل فقدان ساختار هوشمند رصد و کنترل الگوی مصرف برق و تعرفه‌گذاری نامناسب حامل‌های انرژی و تبعیض در مواجهه با صنعت استخراج رمزارزشها نسبت به سایر صنایع برای این چالش برشمرده شده است.
ایجاد سامانه رصد هوشمند، برخط و بلادرنگ مصرف برق و رسیدگی فوری و دقیق به گزارش‌های مردمی ارسالی به درگاه گزارش‌دهی مردمی در خصوص محل مزارع و دستگاه‌های غیرمجاز استخراج جزو اقدامات میان مدت در نظر گرفته شده برای حل مشکل استخراج پنهان رمزارزشها اعلام شده است.
تسهیل ایجاد مزارع استخراج در دو سال آینده
برای عامل دوم نیز تسهیل‌گری برای ایجاد مزارع استخراج رمزارزشها بر پایه تأمین برق از منابع انرژی‌های تجدیدپذیر، اعم از انرژی خورشیدی، بادی، آبی، زمینگرمایی و زیست‌توده و اتمی جدیدالتأسیس، برنامه‌ای است که تحقق آن پایان سال آینده تعیین شده است.
تسهیل‌گری برای ایجاد مزارع استخراج رمزارزشها بر پایه تأمین انرژی از محل افزایش بهره‌وری نظیر تولید برق از گاز مشعل، کاهش تلفات برق تولیدی در شبکه انتقال و توزیع برق، افزایش بهره‌وری تولید برق نیروگاه‌های حرارتی موجود، بهینه‌سازی مصرف انرژی صنایع بزرگ، تولید برق مبتنی بر نصب توربو کمپرسورهای کاهش فشار گاز و افزایش تولید برق ناشی از تبدیل نیروگاه حرارتی به نیروگاه سیکل ترکیبی نیز برنامه دیگری است که در سال 1402 باید به نتیجه برسد.
ممنوعیت تبادل مستقیم رمزارزشها با کالا و خدمات
در نهایت، چالش چهارم مطرح شده در این سند به از دست رفتن فرصت‌های بین‌المللی رمزارزشها اختصاص دارد.
رهاسازی و بلاتکلیفی بسترهای تبادل و پرداخت رمزارزشها در داخل کشور و واردات بی‌رویه و خروج ارز و عدم فعالسازی صادرات دو عامل این چالش ذکر شده است.
تدوین استانداردهای لازم برای تبادل رمز ارزش‌ها با تأکید بر شناخت مشتری، قواعد نگهداری، اعتبارسنجی، صیانت مستمر از تراز مثبت ارزی و فهرست کردن رمزارزشها با تأکید بر حذف رمز‌ارزش‌های تحریم‌پذیر برای سکوها و بسترهای تبادلِ رمزارزشها به یکدیگر و تبادل رمزارزشها به ریال و برعکس با لحاظ قوانین مبارزه با پولشویی و ممنوعیت تبادل مستقیم رمزارزشها با کالا و خدمات در داخل کشور و تدوین استانداردهای لازم در چارچوب قواعد حاکم بر عقد معاوضه، با رعایت مقررات پیشگیری و مبارزه با پولشویی به‌منظور توسعه کسب‌وکارهای نوآورانه، با رعایت اصول تبادل رمزارزشها به ریال و استفاده از ریال در پرداخت و تسویه مبادلات کالا و خدمات در داخل کشور دو برنامه‌ای که اجرای آنها تا پایان سال 1401 پیش‌بینی شده است.
رصد، نظارت و کنترل ابزارهای پرداخت و تسویه در معاملات کالا و خدمات داخلی، با ایجاد زیرساخت‌های فنی یکپارچه و پیشنهاد قوانین لازم برنامه باند مدت در نظر گرفته شده است.
همچنین افزایش عرضه و تولید رمز‌ارزش‌های استخراج‌شده در بازار داخلی، به‌منظور تأمین نیاز و تقاضای داخلی رمزارزشها، با طراحی سازوکارهای انگیزشی مالیاتی و تهیه زیرساخت‌های فنی مناسب، اقدامی است که زمان تحقق آن تا پایان سال 1402 در نظر گرفته شده است.
