قرارداد تجاری هوشمند با استفاده از بستر بلاکچین

آی‌تی‌من-  محمدرضا طلایی، رئیس کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق ایران در این نشست با اشاره به اینکه صنعت بلاکچین با رشد سریعی در دنیا در حال حرکت است، افزود: کشورهای بسیاری در حال استفاده از این پتانسیل هستند تا بتوانند با استفاده از این صنعت امنیت و شفافیت خود را افزایش داده و با حذف واسطه‌گری و موانع جغرافیایی، هزینه‌های تجارت خود را کاهش دهند و روند تجارت را تسهیل کنند.

به گفته وی، کشور ما نیز چاره‌ای به‌جز قرار گرفتن در این جریان و همسو شدن با سایر کشورهای دنیا ندارد. بنابراین باید از ویژگی‌های صنعت بلاکچین استفاده کند تا بتواند در بخش تجاری و در زمینه اسناد تجاری هوشمند بهره‌مندی بیشتری را به دست آورد. 

طلایی بر این باور است که در سازمان توسعه تجارت آمادگی صدور پروانه صادراتی برای صادرات فناوری اطلاعات وجود دارد. با این حال نباید ارز حاصل از صادرات فناوری اطلاعات منوط به بازگشت ارز در چرخه سیستم بانکی کشور باشد تا بتوان شاهد صادرات فناوری اطلاعات و محتوای دیجیتال با رقم‌های خرد و در ادامه با رقم‌های چند میلیون دلاری باشیم.

به گفته طلایی، استفاده از اسناد تجاری هوشمند در آینده نزدیک در دنیا به امری رایج تبدیل خواهد شد. همچنین از صنعت بلاکچین در جهت بهره‌مندی از اسناد تجاری هوشمند استفاده خواهد شد. این نوع از قرارداد راه‌حلی است که در آینده رخ خواهد داد.

 اتریوم؛ بستری برای قرارداد هوشمند
احمد صالحی، فعال صادراتی و پژوهشگر اقتصادی با اشاره به کاربرهای قرارداد هوشمند در زمینه توسعه تجارت، گفت: قدرت مانور شرکت‌های SME در مقابل شرکت‌های دولتی بیشتر است به دلیل اینکه ابعاد بزرگ و قدرت مالی بالایی دارد نمی‌تواند از مزیت چابکی شرکت‌های کوچک برخوردار باشد از طرف دیگر شرکت‌های SME به میزان شرکت‌های بزرگ و دولتی از اعتبار و اعتماد بالایی برخوردار نیستند.

به گفته او، در تجارت بین‌الملل، معاملات تجاری از طریق گشایش ال‌سی صورت می‌پذیرد. از این مسیر برای طرفین، یک قرارداد تجاری با اطمینان انجام می‌شود. از این رو مهم‌ترین مزیتی که سبب توسعه تجارت بین‌الملل می‌شود توسط خدمات شبکه بانکی فراهم شده است. در این راستا باید در نظر داشت که تنها مساله نقل‌وانتقال پول بین طرفین نیست بلکه ایجاد اعتماد و شفافیتی است که از طریق این بستر فراهم می‌شود.

او همچنین با بیان اینکه بلاکچین بستری برای ذخیره داده به صورت امن و غیرمتمرکز است توضیح داد: این موضوع اطمینانی را ایجاد می‌کند که بتوان در این بستر از قرارداد هوشمندی بهره برد که غیر قابل تغییر و با قابلیت اجرای خودکار است این قرارداد برنامه‌ای است که بر اساس منطق اگر و آنگاه نوشته می‌شود به طوری که امکانی را در بستر بلاکچین فراهم می‌کند که بتوان تجارتی با اطمینان بیشتری را نسبت به شیوه‌های مرسوم تجربه کرد.

طبق صحبت‌های صالحی، از بین تمامی‌ بلاکچین‌های موجود یکی از بهترین بسترهایی که می‌تواند خدمات قرارداد هوشمند را فراهم ‌کند، اتریوم است با این تفاوت که به کوین اتر ارتباطی ندارد. به گفته او، اتریوم بهترین نوع خدمات را برای این نوع از قراردادها ارائه می‌کند همچنین از مقبولیت عمومی‌برخوردار است از این رو قرارداد هوشمند می‌تواند در کنار مسیر رایج نقل‌وانتقال پول از طریق بانک، ارزش جدیدی را از جمله امنیت، کاهش هزینه، سرعت و روند خودکار پروسه ایجاد کند. او همچنین در ادامه اضافه کرد که قرارداد هوشمند هویت مستقلی دارد که می‌توان به حساب این قرارداد پول واریز کرد اما در تجارت رایج و در نظام بانکی تنها می‌توان برای اشخاص حساب بانکی ایجاد کرد.

او با بیان اتفاقاتی که در مدت پنج ماه گذشته در بانک مرکزی و سازمان توسعه تجارت در زمینه نحوه استفاده از رمزارزها برای واردات و صادرات رخ داده است، گفت: آیین‌نامه‌ها و مصوبات لازم برای استفاده از رمزارزها در زمینه صادرات و واردات به سرانجام رسیده است و روند عملیاتی آن به زودی و به صورت پایلوت اجرایی خواهد شد با این حال روند معامله با استفاده از رمزارز برای واردات در گام اول با استفاده از رمزارز استخراج‌شده خود، در گام دوم استفاده از رمزارز غیر و در گام بعدی استفاده از رمزارز حاصل از صادرات صورت خواهد پذیرفت که پیاده‌سازی روند اجرایی آن نیز در مرحله نهایی قرار دارد و در ادامه به سامانه جامع تجارت متصل خواهد شد همچنین برای صادرات تدابیری در نظر گرفته شده است که حداقل تداخل را با رویه‌های فعلی داشته باشد.

 مصوبه استفاده از رمزارزهای حاصل از استخراج عملیاتی نشده است
به گفته امیر عابدی، رئیس کمیسیون توسعه صادرات غیرنفتی اتاق ایران و رئیس اتاق ایران و قزاقستان، در طول سال‌های اخیر با چالش‌هایی در زمینه انتقال ارز مواجه هستیم با این وجود مصوبه‌ای در سال ۱۳۹۹ توسط هیئت‌وزیران مبنی بر ضوابط ناظر بر چگونگی استفاده از رمزارزهای حاصل از استخراج داخلی توسط واحدهای صنعتی برای پرداخت‌های ارزی در زمینه واردات به تصویب رسید که این مصوبه با موانع قانونی که وجود داشته تاکنون عملیاتی نشده است.

رئیس اتاق ایران و قزاقستان معتقد است که تجارت امروز با روند حال حاضر خود با ارزشی برابر صدها هزار میلیارد دلار و از طریق کانال بانکی صورت می‌گیرد و این روش‌های جدید به روند طبیعی تجارت امروز دنیا تبدیل نشدند. در ادامه عابدی اشاره کرد که در دو دهه گذشته شرکت‌های بزرگ از قدرت و لابی‌های سنگینی در زمینه مبادلات تجاری برخوردار هستند و به دلیل قدرتی که دارند به آسانی دچار مشکل نمی‌شوند همچنین باید در نظر داشت که بیش از ۲۰ میلیارد دلار از سهم صادرات کشور، توسط شرکت‌های بزرگ و دولتی انجام می‌شود بنابراین می‌توان گفت که این شرکت‌های کوچک هستند که در توفان تغییرات ارزی و سیاست‌گذاری‌های اشتباه دولت‌ها دچار مشکل می‌شوند. او بر این باور است که شرکت‌های خریدار و فروشنده نمی‌توانند تجارت خود را در خارج از شبکه بانکی به دلیل وجود مباحثی قبیل شفافیت مالی، حسابداری، مالیاتی و پول‌شویی انجام دهند. به گفته او، صادرات ایران با کشورهای همسایه و منطقه اوراسیا بیش از ۱۰ میلیارد دلار است با این حال امکان جابه‌جایی پول از طریق رمزارز نخواهد بود و این مبادلات بین طرفین باید از طریق انتقال ارز توسط سیستم بانکی و یا انتقال کالا صورت بگیرد با این وجود می‌توان بخشی از تعهدات ارزی خود را خارج از عرف بین‌المللی و از طریق رمزارز انجام داد؛ بنابراین برای تحقق استفاده از رمزارزها در چرخه مبادلات تجاری، نیازمند وضع قوانین و مقرراتی در کشور و سایر کشورهای دنیا هستیم که به مرور زمان شاهد برداشتن گام‌هایی توسط برخی کشورها در این زمینه هستیم.