شیوه دعوت بخش خصوصی به کمیسیون طرح صیانت، تحقیرآمیز است

آی‌تی‌من-  مشروح بیانیه سیدحسن‌هاشمی ‌به این شرح است:

«چهار ماه از جدی شدن تدوین و بررسی طرح موسوم به صیانت از فضای مجازی سپری شده است؛ طرحی که از همان ابتدای مطرح شدنش، لرزه بر اندام بخش خصوصی حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات انداخت و نقدهای متعددی به آن مطرح شد. با این حال ما در سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور (نصر) تلاش کردیم، کمی‌ به نمایندگان محترم مجلس فرصت دهیم تا از همان ابتدا نام ما را در فهرست مخالفان خود قرار ندهند، اما پس از تصویب ناپلئونی هشتاد و پنجی شدن این طرح و روندی که هم‌اکنون در کمیسیون ویژه بررسی آن در حال طی شدن است، دیگر سکوت و صبوری را جایز نمی‌دانیم. به همین دلیل وظیفه و حق قانونی خود می‌دانیم که در دفاع از بخش خصوصی، انتقادات خود نسبت به این طرح را بیان کرده و آن را در معرض قضاوت افکار عمومی‌قرار دهیم.

1. اولین نکته‌ای که باید به آن اشاره داشته باشم، جایگاه سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور به عنوان تنها نهاد قانونی بخش خصوصی در عرصه فناوری اطلاعات و ارتباطات، با بیش از 20 هزار عضو در سراسر کشور است. سازمانی که ریاست آن با نظر مستقیم اعضای هیات مدیره‌های استانی تعیین و در نهایت، با حکم رئیس جمهور منصوب می‌شود که نماینده رسمی‌ و قانونی یکی از بزرگ‌ترین تشکل‌های بخش خصوصی کشور باشد و با اتکا به توان فنی متخصصان و کارشناسان خود، بار سنگین ارائه خدمات فاوا را بر عهده بگیرد. با این وجود به نظر می‌رسد جایگاه این سازمان حتی برای برخی قانون‌گذاران ما در مجلس شورای اسلامی‌ نیز تبیین نشده و به خروجی آن، تدوین طرحی مانند طرح صیانت است که به هیچ وجه نظرات فعالان بخش خصوصی، به عنوان سربازان خط مقدم این صنعت، در آن لحاظ نشده است.

2. در ادعایی نادرست، بخش خصوصی را موافق هشتاد و پنجی شدن طرح صیانت از فضای مجازی مطرح کرده‌اند در حالی که هرگز چنین رویکردی وجود نداشته است. سازمان نصر حدود 4 ماه قبل، نقد مکتوب خود درباره طرح صیانت را در 20 صفحه به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ارائه کرد، با این وجود متاسفانه باید گفت تا به امروز توجهی به آن نشده و صرفا این ادعا مطرح می‌شود که نمایندگان بخش خصوصی در جلسات کمیسیون ویژه بررسی طرح حضور دارند و با این طرح همراهی کرده‌اند. پاسخ صریح و مشخص ما این است که اعضای این کمیسیون چطور انتظار دارند موضوعاتی که نیازمند بررسی کارشناسی است، در فرصت‌های دو تا سه دقیقه‌ای برای صحبت نمایندگان بخش خصوصی مطرح شود، در حالی که نیازمند جلسات متعدد و دریافت نظرات جامع و مدون است. ما این شیوه مشورت با بخشی خصوصی و دعوت نمایشی به جلسات کمیسیون را تحقیر و تمسخر بخش خصوصی می‌دانیم و با تکذیب ادعای مطرح شده، اجازه نمی‌دهیم نام فعالان این صنعت در فهرست موافقان روندی قرار بگیرد که پشتوانه علمی‌ و کارشناسی ندارد. علاوه بر آن واضح است که بخش خصوصی شامل یک یا دو نفر نیست که نظرات آنها ملاک قرار بگیرد بلکه باید نظرات مکتوب شده نهادهای قانونی بخش خصوصی دریافت شود و در این راستا آمادگی داریم، بار دیگر نقدهای مکتوب کارشناسی مان درباره طرح صیانت را ارائه کنیم، به شرط آنکه رویه فعلی تغییر کند و بررسی طرح روی ریل کارشناسی قرار بگیرد.

3. خرسندیم که هم وزیر سابق و هم وزیر فعلی ارتباطات و فناوری اطلاعات، با درک درست و تخصصی نسبت به دیدگاه فعالان بخش خصوصی، به این مهم اذعان داشته‌اند که طرح فعلی صیانت، هیچ تناسبی با ساز و کار فعالیت‌های آی.تی در جهان ندارد و نه تنها نمایندگان حامی ‌آن را به اهدافی که در ذهن دارند نخواهد رساند، بلکه کل کشور را دچار یک عقب‌افتادگی تاریخی در عرصه فاوا خواهد کرد که به سادگی قابل جبران نخواهد بود. در این باره ذکر همین نکته بس که، طبق اعلام اعضای کمیسیون ویژه طرح صیانت، وزارت ارتباطات دولت سیزدهم نیز روی 40 درصد طرح فعلی بحث دارد و این یعنی تقریبا نیمی ‌از آنچه تدوین شده، فاقد نگاه علمی ‌و کارشناسی است و قطعا برای کشور و به ویژه بخش خصوصی مشکل‌ساز خواهد شد.

4. طرح مساله و بیان دغدغه درباره فضای مجازی و تاکید بر ضرورت ساماندهی آن، مورد تایید بخش خصوصی نیز قرار دارد اما راه درست این است که مسائل موجود، به متخصصان این حوزه در بخش خصوصی ارائه شود و آنها با تکیه به توان فنی و باور عمیق ملی و میهنی خود، راهکار و راهبرد حل مساله مد نظر را ارائه کنند. اینکه مطرح کنندگان یک مساله، خودشان هم نسخه راهکار آن را بپیچند، روال علمی ‌و رایجی در هیچ کجای جهان نیست، بنابراین اگر نمایندگان مجلس به بخش خصوصی و توان متخصصان داخلی باور واقعی دارند، شایسته است بررسی کارشناسی طرح صیانت را به آن‌ها بسپارند.

5. بعد از تصمیم قاطع و قابل دفاع دکتر قالیباف درباره شفاف و علنی بودن جلسات کمیسیون ویژه طرح صیانت، امیدوار بودیم که این جلسات، محلی برای بحث‌های کارشناسی باشد و نمایندگان بخش خصوصی بتوانند در کنار نمایندگان محترم و در معرض قضاوت مردم، بحث و تبادل نظر جامعی داشته باشند اما آنچه همگان تاکنون شاهد آن بودیم، موضع‌گیری تند و بعضا نامحترمانه رئیس کمیسیون نسبت به نقدهایی بوده که حتی از سوی سایر نمایندگان مطرح شده و شرایطی را ایجاد کرد که به نظر می‌رسد رفته رفته جایی برای هیچ گونه اظهارنظر و انتقاد، باقی نگذارد. بماند که معدود نمایندگان بخش خصوصی دعوت شده به این جلسات نیز تاکنون فرصت کافی برای بیان نقطه نظرات خود نداشته‌اند و نتوانسته‌اند حق مطلب را ادا کنند که احتمال می‌رود پس از تصویب کلیات طرح، این روند در بررسی جزئیات هم تکرار شود. البته این نگرانی هم وجود دارد که با تصویب کلیات طرح، در بررسی جزئیات طرح دیگر نظرات بخش خصوصی مورد توجه قرار نگیرد.

6. اما کلان‌تر از این نقدها، تصمیم طراحان طرح صیانت به ایجاد کمیسیونی به نام کمیسیون عالی تنظیم‌گری فضای مجازی است که حتی مرکز ملی و شورای عالی فضای مجازی، به عنوان عالی‌ترین نهاد سیاست‌گذاری این عرصه را هم کم‌اثر خواهد کرد. هرچند انتظار می‌رفت اعضای شورای عالی فضای مجازی برای دفاع از جایگاه قانونی این شورا و محوریت مرکز ملی فضای مجازی، بیش از همه دغدغه‌مند باشند اما سکوت آن‌ها در این زمینه نیز باعث نگرانی بیشتر فعالان بخش خصوصی شده و نگرانی از ایجاد یک نهاد دستوری، بدون توجه به واقعیات و مقتضیات کشور، ابهامات این عرصه را دوچندان کرده است.

7. نکته دیگری که انتظار می‌رفت نمایندگان محترم مجلس، توجه بیشتری به آن داشته باشند، شرایط خاص شرکت‌های نوپا و فعالان عرصه فاوا است که تمام توان خود را به کار گرفته‌اند تا همپای جهانیان حرکت کنند و اجازه ندهند کشور عزیزمان دچار عقب‌ماندگی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات باشد. اگرچه ما بیشتر از نمایندگان محترم مجلس، به توان متخصصان خودمان ایمان و باور داریم، اما این واقعیت انکارشدنی نیست که صنعت فاوا یک صنعت بین‌المللی و فرامرزی است که بدون ارتباط مستمر با جهان و کشورهای توسعه یافته در این عرصه، نمی‌توان اهداف و برنامه‌های آن را پیش برد. بنابراین در شرایطی که بخش خصوصی و شرکت‌های نوپای ما نیاز به فعالیت در شرایط گلخانه‌ای و بهره‌مندی از حمایت قوی دولت و مجلس هستند، شایسته نیست به جای حمایت، آن‌ها را در مخمصه‌ای به نام طرح صیانت گرفتار کنیم که خیلی زود به بدبینی بین‌المللی نسبت به بخش خصوصی فاوا منجر خواهد شد و اجازه هرگونه تعامل و همکاری را نیز خواهد گرفت. در شرایطی که طی 4 دهه گذشته بخش خصوصی فاوا در مقابل ظالمانه‌ترین تحریم‌های دشمنان خارجی مقاومت کرده و اجازه نداده است این صنعت نوپا از رمق بیفتد، اما متاسفانه به نظر می‌رسد حالا باید خودمان را برای برخی تحریم‌های داخلی هم آماده کنیم که سرانجامی‌ جز آسیب جدی بخش خصوصی نخواهد داشت.

8. در شرایطی که جهان با اتفاقاتی همچون توسعه رمز ارزها و ورود پروژه‌هایی مانند متاورس روبه‌رو شده است، بسیار تلخ و ناامیدکننده است که کشور ما با وجود ظرفیت‌های گسترده و توان فنی بالا، هنوز بر سر موضوعات اولیه جهان مجازی دچار چالش است و حالا هم قرار است با طرحی مانند طرح صیانت، بستر لازم برای فعالیت بخش خصوصی و ارائه توانمندی متخصصان داخلی ما، نامطمئن‌تر از قبل شود. طرح صیانت، تا همین جای کار که هنوز نهایی و اجرایی هم نشده است، ضربه اصلی خود به بخش خصوصی را وارد کرده و موجی از ناامیدی را به وجود آورده است که متاسفانه باید گفت، زمینه‌ساز ترغیب برخی متخصصان ما برای مهاجرت به کشوری مانند امارات شده‌ که طرح‌های گسترده‌ای برای جذب فناوران به اجرا گذاشته است. همانطور که رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر با نخبگان مطرح کردند، تشویق نخبگان به مهاجرت و دلسرد کردن آن‌ها نسبت به آینده کشور خیانت است و متاسفانه باید گفت طرح صیانت چنین کاری با فکر و ذهن متخصصان ما کرده است. علاوه بر آن، دقت داشته باشیم، طرحی که از همان ابتدای کار نتوانسته افکار عمومی‌را با خود همراه سازد و عموم مردم نسبت به آن نگرانی و واهمه دارند، قطعا نمی‌تواند طرح موفقی باشد و بدون شک سرنوشت خوبی در انتظار آن نخواهد بود. بنابراین به عنوان نماینده بخش خصوصی صنعت فاوا، امیدوارم نمایندگان محترم مجلس با درک شرایط سخت اقتصادی و اجتماعی کشور، در اولویت‌بندی طرح‌های مورد بررسی دقت نظر بیشتری داشته باشند و به جای ایجاد حس ناامیدی در بدنه جامعه و بخش خصوصی، برای رفع مشکلات اصلی زندگی مردم چاره‌اندیشی کنند.
9. لازم است سخنی هم با دکتر قالیباف ریاست محترم مجلس داشته باشم و به این نکته اشاره کنم که بنده و همکارانم در بخش خصوصی مدتهاست در تلاشیم طرحی به نام «منطقه آزاد مجازی» را به نام ایران اسلامی ‌عزیز کلید بزنیم تا در قالب فناوری‌هایی همچون هوش مصنوعی و بلاکچین، توان فنی متخصصانمان را به رخ جهانیان بکشیم و گام بلندی برای تحقق چشم‌انداز روشن میهن عزیزمان برداریم. در صورت اجرایی شدن طرح منطقه آزاد مجازی، ما می‌توانیم ایران عزیز را به اولین کشور مجازی در جهان تبدیل کنیم و اتفاقات بزرگی را رقم بزنیم اما متاسفانه رفتارها و برخوردهای برخی افراد و بعضی نمایندگان، کار را به جایی رسانده که متخصصان توانمند ما ناگزیزند به جای تمرکز روی چنین طرح‌های بزرگ و حیاتی، برای از دست ندادن حداقل‌های صنعت فاوا بجنگند و وقت خود را صرف توجیه دیگران درباره ابتدائیات و بدیهیات فضای مجازی کنند.

10. رویکرد بخش خصوصی به خوبی گواه آن است که من و همکارانم، دلسوز کشور و مردم هستیم و همه توان خود را به کار گرفته‌ایم تا ایرانیان، سربلندتر از همیشه بوده و در عصر فناوری هم حرف‌های تازه‌ای برای گفتن داشته باشند. سابقه 42 ساله فعالیت بخش خصوصی هم نشان می‌دهد که دلسوزان فعال در این صنعت، هرگز بنای آن را نداشته اند که صرفا مخالف تصمیمات دولت و مجلس باشند، بلکه رویکرد من و دیگر همکارانم همواره این بوده که با ایجاد همدلی و همراهی بین بخش خصوصی با دولت و مجلس بهترین اتفاق برای ایران اسلامی‌و مردم عزیزمان رقم بخورد، با این حال شرایط فعلی به گونه‌ای است که نگرانی‌های ما نسبت به آینده صنعت فاوا در کشور را دوچندان کرده و اگر رئیس مجلس یازدهم حساسیت بیشتری در این حوزه نداشته باشند، بیم آن می‌رود که برخی طرح‌های غیرکارشناسی، به جای حل مسائل و دغدغه‌ها، صنعت فاوا را دچار بحران کند.»