در دومین «کنگره دیجیتال مدیریت درمان کووید-۱۹» عنوان شد:
وزارت بهداشت نمی‌تواند تنها قانون‌گذارِ استارتاپ‌های حوزه سلامت باشد
تاریخ انتشار
شنبه ۱۰ مهر ۱۴۰۰ ساعت ۱۰:۱۲
آی‌تی‌من- در این نشست، ابتدا شهره ناصری، معاون سیاستگذاری و اعتبار بخشی سازمان فناوری اطلاعات گفت: از آغاز همه‌گیری کرونا در این سازمان فعالیت‌های متنوعی چون تعیین نقشه شیوع کرونا، تعیین نقاط پرتردد کشور، محاسبه نقاط با ریسک شیوع بالا، محاسبه وضعیت اقتصادی مبتلایان، تحلیل ارتباط نزدیک مبتلایان صورت گرفته و با حمایت از برخی اپلیکیشن‌ها، مدل‌سازی‌های خوبی برای مقابله با کرونا انجام شده است. اما از آنجا که وزارت بهداشت در ادامه داده‌های سلامت را در اختیار ما قرار نداد، این فعالیت‌ها متوقف شد.
وی گفت: اگر نهادهایی چون وزارت بهداشت که به داده‌های حوزه سلامت دسترسی دارند، فکر کنند که در بحران‌هایی چون کرونا فقط خودشان باید شرایط را مدیریت کنند و داده‌ها را در اختیار دیگران نگذارند، سازمان‌های دیگر قادر به فعالیت نیستند.
او ادامه داد: ما سعی کردیم در زمان همه‌گیری کرونا به جای اینکه خودمان وارد عرصه شویم، از کمک استارتاپ‌ها استفاده کنیم. اما در این مسیر، با مخالفت‌های زیادی از سمت وزارت بهداشت مواجه شدیم. در ۴ مرداد سال ۹۹ از سوی وزارت بهداشت، نامه‌ای برای استارتاپ‌ها ارسال شد، مبنی بر اینکه استارتاپ‌ها نمی‌توانند در حوزه فروش اینترنتی دارو و مشاوره پزشکی وارد شوند. نتیجه این روند کمرنگ شدن فعالیت استارتاپ‌هاست. کار استارتاپ‌ها تخریب خلاق است. در واقع استارتاپ‌ها با کار خود نظم و روندهای معمول را برهم می‌زنند و شکل جدیدی به آن می‌دهند و می‌خواهند مسیر تازه‌ای را ترسیم کنند. اما گاهی به جای کمک به این کسب و کارها، سازمان‌ها مقابل این روند می‌ایستند.
در ادامه این نشست، گلرخ داوران مدیرعامل و هم‌بنیان‌گذار اسنپ‌دکتر گفت: اسنپ‌دکتر به عنوان یک اپلیکیشن واسط برای تسهیل دسترسی به خدمات پزشکی و سلامت در سوپر اپلیکیشن اسنپ فعالیت می‌کند و ما از آغاز همه‌گیری کرونا خدمات متنوعی در حوزه سلامت ارائه دادیم. اسنپ‌دکتر فعالیت خود را با ارائه مشاوره پزشکی و روانشناسی شروع کرد و سپس انجام تست PCR کرونای در منزل با کمک آزمایشگاه‌ها اضافه شد و سپس خدمات دیگر شامل انجام سایر آزمایش‌های پزشکی و خدمات پزشکی و پرستاری در منزل و تهیه آنلاین دارو هم افزوده شد. در حال حاضر اسنپ‌دکتر ۵ میلیون کاربر دارد و امکان دسترسی به بیش از ۴۱ میلیون کاربر در اپلیکیشن اسنپ را فراهم می‌کند. هدف ما در این مدت این بوده که افراد بیمار بتوانند در منزل بمانند و برای درمان اولیه نیاز به خروج از منزل نداشته باشند.
او همچنین اضافه کرد: ما برای ارائه مشاوره‌های کرونا تلاش کردیم که از دستورالعمل‌های کشوری استفاده کنیم و یک دستورالعمل مشخص برای مشاوره پزشکی آنلاین داشته باشیم تا پزشکان بتوانند مشاوره‌های آنلاین را با کیفیت مناسبی ارائه دهند. بر همین اساس توانستیم در دوران کرونا به ۱۶۰ هزار نفر مشاوره تخصصی کرونا بدهیم و به آمار روزی ۲ هزار مشاوره کرونا و روزی ۷ هزار مشاوره پزشکی و روانشناسی رسیدیم. همچنین به ۳۰ هزار نفر خدمات پزشکی در منزل ارائه داده‌ایم و تلاش کردیم کاربران بدون نیاز به خروج از منزل به خدمات پزشکی دسترسی داشته باشند. همچنین ما خدمت تهیه آنلاین نسخه دارو را شروع کردیم که کار چالش‌برانگیزی برای ما بود. اما تلاش کردیم با فراهم کردن این امکان کاربران بتوانند به داروهای مورد نیاز خود دسترسی داشته باشند. کمپین‌های مسوولیت اجتماعی هم برای در دسترس قرار دادن خدمات پزشکی به افراد دارای معلولیت و بیماری‌های خاص از سوی اسنپ‌دکتر اجرا شد.
در ادامه این نشست، منان حاجی محمودی، معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به چالش‌هایی که برای بحث فروش اینترنتی دارو از سوی کسب و کارها مطرح است، تاکید کرد: در وزارت بهداشت با شروع همه‌گیری و بحران کرونا، ضرورت راه‌اندازی داروخانه‌های اینترنتی و فروش آنلاین دارو مورد توجه قرار گرفت. یک آیین‌نامه قدیمی در زمینه فروش اینترنتی فرآورده‌های سلامت غیر دارویی مربوط به سال ۹۷ وجود داشت که ما آن را مورد بازنگری قرار دادیم و این فرایند برای فروش داروخانه‌ها تسهیل شد و این نیاز وجود داشت که داروخانه‌ها خودشان یک دامنه مشخص اینترنتی داشته باشند. همچنین حضور مسوول فنی در این روند باید دیده شود.
وی افزود: حضور مسوول فنی در داروخانه اهمیت زیادی دارد و داروساز بر اساس مهری که زیر نسخه می‌زند، مسوولیت تطابق نسخه را با دارو و مسوولیت اصالت کالا را تایید می‌کند و این اطمینان را به مصرف‌کننده می‌دهد که دارو قاچاق نیست. بنابراین ما به صورت کلی فروش دارو بدون حضور مسوول فنی و بر بستر اینترنت را ممنوع کردیم. چون دارو کالایی رقابتی نیست و اجازه تبلیغ ندارد. همچنین ما با بحث قاچاق معکوس دارو مواجه هستیم. نسخه‌های جعلی به سادگی در کشور تولید و داروهایی که با ارز دولتی تامین می‌شوند، با این نسخه تهیه و قاچاق معکوس می‌شوند.
او ادامه داد: با وجود این مشکلات، وزارت بهداشت با فروش اینترنتی دارو مخالفتی ندارد، اما با رعایت شروطی مثل اینکه فروش اینترنتی دارو بر بستر دامنه خود داروخانه انجام شود، همچنین سفارش باید مستقیم در داروخانه ثبت شود و کاربر باید بداند دارو را از کدام داروخانه تحویل می‌گیرد. نقل و انتقال پول باید در درگاه داروخانه انجام شود و نظارت مسوول فنی نباید کمرنگ شود.
حاجی محمودی گفت: همچنین بعضی از داروها که با کمبود کشوری مواجه است، نباید بر بستر اینترنت به فروش برسند. اما همکاران اسنپ‌دکتر وارد این حوزه شدند، برخی از نسخه‌هایی که اسنپ‌دکتر به داروخانه‌ها ارائه می‌دهد از سوی خود پزشکان اسنپ‌دکتر به صورت الکترونیکی صادر شده که درصد کمی از نسخه‌ها را در بر می‌گیرد و بیشتر نسخه‌هایی که برای داروخانه‌ها ارسال می‌شود، اسکن شده هستند. در این فرایند مسوول فنی حذف شده و داروخانه ارسال کننده دارو مشخص نیست.
وی ادامه داد: برای فروش اینترنتی دارو باید اول پروژه نسخه الکترونیکی دارو در وزارت بهداشت اجرایی شود تا داروخانه از اصل بودن نسخه اطمینان حاصل کند. همچنین نباید نقش مسئول فنی کمرنگ شود. داروخانه فروشگاه نیست و باید مسوولیت فنی در این فرایند نقش بازی کند. اگر این پیش شرط‌ها اجرایی شود، می‌توان به بحث فروش اینترنتی دارو پرداخت.
وی افزود: در حال حاضر ۱۷۰۰ داروخانه مجوز فروش اینترنتی دریافت کرده‌اند، خود داروخانه سفارش اینترنتی محصولات بهداشتی را به فروش می‌رساند و مستقیم تحویل می‌دهد اما هنوز اجازه فروش دارو را ندارند.
در این نشست، هستی محمودی، پژوهشگر دانشگاه لوزان سوییس هم چندین دستاورد نوآورانه برای مقابله با کرونا را که با استفاده از فناوری اطلاعات اجرایی شده بودند، معرفی کرد. او همچنین به عدم دسترسی به داده‌های سلامت از سوی وزارت بهداشت به عنوان یکی از چالش‌های اجرایی کردن این طرح‌ها اشاره کرد.
نیاز به نظام حکمرانی بین‌رشته‌ای برای کسب‌وکارهای سلامت
ناصری، معاون سیاستگذاری و اعتباربخشی سازمان فناوری اطلاعات هم در واکنش به ممنوعیت فروش اینترنتی دارو و محدودیت‌هایی که برای کسب و کارها در این زمینه وجود دارد به اهمیت تسهیل کار کسب و کارها اشاره کرد و گفت: برای برطرف کردن چالش‌های کسب و کارهای حوزه سلامت، به عنوان اولین قدم وزارت بهداشت باید بپذیرد که نباید به تنهایی همه بحران‌ها را حل کند و باید از کمک سایر بخش‌ها استفاده کرد. ما در این زمینه، به یک نظام حکمرانی بین‌رشته‌ای نیاز داریم و وزارت بهداشت نباید در تصمیم‌گیری و قانون‌گذاری به تنهایی عمل کند. بحث دیگر به رسمیت شناختن پلتفرم‌ها به عنوان بستری است که خدمت را با کمک آی‌تی به سادگی ارائه می‌دهد. باید قانون‌گذاری مشخصی برای این پلتفرم‌ها ایجاد شود.
معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی تهران هم درباره دلیل محدودیت‌هایی که وزارت بهداشت برای کسب و کارهای آنلاین ایجاد کرده، گفت: : این محدودیت‌ها فقط برای کسب و کارها نیست، بلکه برای همه فعالان حوزه سلامت ایجاد شده و باید فعالان استارتاپ‌های حوزه سلامت بپذیرند این حوزه متفاوت و حساس‌تر است و اقدامات آن‌ها بر سلامت مردم موثر است.
نادیده گرفتن پلتفرم‌ها در قانون‌گذاری برای فروش اینترنتی دارو
در ادامه این بحث مدیرعامل اسنپ‌دکتر با اشاره به لزوم قانون‌گذاری برای پلتفرم‌ها گفت: ما راهکار متفاوتی برای فروش اینترنتی دارو پیشنهاد داده‌ایم و در واقع اسنپ‌دکتر به عنوان پلتفرم واسط، بین داروخانه‌ها و کاربران در نظر گرفته شده و این رویکرد به نظر می‌رسد در قانون‌گذاری دیده نشده است.
وی تاکید کرد: در بحث عرضه دارو ما نمی‌خواهیم نقش داروخانه و مسوول فنی را کمرنگ کنیم، اتفاقا در فروش اینترنتی دارو این نقش پررنگ‌تر هم می‌شود. ما برای فروش دارو، حضور مسوول فنی و تایید نسخه از سوی او و مهر دارو بر فاکتور دارو را دیده بودیم و این سرویس‌ها را ارائه می‌دادیم. اما با شروع کار ما، نهادهای مختلف داروخانه‌های همکار با ما را تهدید کردند و خود ما برای پاسخگویی به دادسرا خوانده شدیم. بنابراین مجبور شدیم بخشی از روند را اعلام نکنیم که از مشکلاتی که برای داروخانه‌ها به وجود می‌آید، جلوگیری کنیم.
