نگاهی به الگوی تجاری پنج غول فناوری اطلاعات

آی‌تی‌من- شرکت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات ایالات متحده آمریکا موسوم به آگفام (آمازون، گوگل، فیس بوک، اپل و مایکروسافت) در عرصه فضای مجازی داخلی و بین المللی، الگوهای تجاری مختلفی را برای درآمدزایی و کسب و کار مد نظر قرار داده‌اند.

در این گزارش به طور مختصر به الگوهای تجاری این پنج غول فناوری اطلاعات دنیا اشاره می‌کنیم:

 گوگل
الگوی تجاری گوگل تمرکز بر تبلیغات است. شرکت گوگل به همراه فیس‌بوک، در سال 2017، حدود 63 درصد از کل درآمد صنعت تبلیغات ایالات متحده آمریکا را به دست آوردند. اگرچه شیوه تبلیغات این دو شرکت در عمل بسیار با یکدیگر تفاوت دارد، اما نقطه اشتراک آنها این است که هر دو بیشتر سود خود را از راه تبلیغات گسترده، کسب می‌کنند. این آمار برای فیس بوک و گوگل، به ترتیب 97 و 88 درصد از کل درآمد سالانه است. گوگل در طول روز کاربران را در یافتن پاسخ حدود سه و نیم میلیارد جست‌وجو یاری می‌کند. این شرکت این خدمات را رایگان عرضه می‌کند و از متقاضیان برای بیشتر دیده شدن در فضای مجازی به ازای هر کلیک کاربران پول دریافت می‌کند.

 فیس‌بوک
فیس بوک در میان رسانه‌های نوین، شباهت بیشتری به انواع سنتی خود دارد. روش تبلیغات این شرکت بر جلب توجه حداکثری مخاطبان و فروش این توجه به شرکت‌های متقاضی انتشار آگهی مبتنی است. در واقع می‌توان این شیوه را رویکردی مشابه نسل گذشته رسانه‌ها یعنی تلویزیون و رادیو دانست. شرکت فیس بوک، مانند دیگر رسانه‌های سنتی، هزینه تبلیغات را بر اساس میزان بازدید کاربران تعیین می‌کند. توانایی فیس بوک در این میان قدرت بالای تحت تأثیر قرار دادن اقلیت‌ها و گروه‌های خاص در جریان انتشار تبلیغات است. الگوی یاد شده دقیقا با عملکرد رسانه‌های اجتماعی در جریان انتخابات ریاست جمهوری 2016 آمریکا کاملا مشهود و روشن است.

وضعیت رسانه‌های اجماعی نشان می‌دهد فیس بوک به عنوان بزرگترین رسانه اجتماعی دنیا با بیش از 2 میلیارد و 300 میلیون کاربر توسط دو محصول دیگرش یعنی واتساپ و مسنجر، 4 رتبه اول دنیا را قبضه کرده است و تنها یوتیوب (محصول گوگل) به عنوان شبکه اجتماعی اشتراک ویدئو در میان آنهاست.

 اپل
شرکت اپل، بر خلاف همتایان فعال خود در عرصه تبلیغات یعنی گوگل و فیس بوک، یک شرکت فناوری تولید کننده سخت افزار است. این شرکت بر اساس آمار حدود 84 درصد از درآمد خود را از راه فروش تلفن‌های همراه هوشمند آیفون، آی پد و رایانه‌های مک به دست می‌آورد. سود حاصل از این نوع فعالیت‌های اقتصادی، سبب تفاوت محسوس استراتژی اپل از سایر بزرگان فعال در حوزه‌های غیر سخت افزاری می‌شود. تلفن‌های همراه آیفون با وجود همه گیر بودن در برخی از طبقات خاص اجتماعی، تنها 20 درصد از فروش جهانی این محصول ارتباطی را به خود اختصاص داده است. این سهم در بازار ایالات متحده، در خوشبیانه ترین حالت به 30 درصد می‌رسد.

البته فعالیت‌های اپل بجز سخت افزار موارد دیگری نیز شامل می‌شود که از جمله می‌توان به تجارت پخش موسیقی، فروشگاه اختصاص اپلیکیشن‌های سیستم عامل ای.او.اس موسوم به اپ استور، بستر فروش کتاب‌های دیجیتال و خدمات پس از فروش اشاره کرد. ولی این فعالیت‌های تجاری فرعی، تنها سهمی‌11 درصدی از سود این شرکت را شامل می‌شود. شرکت اپل همه خدمات سخت افزاری خود را در راستای برندسازی و افزایش فروش محصولات اصلی خود انجام می‌دهد.

 مایکروسافت
شرکت مایکروسافت، الگوی منابع درآمدی متعدد و گسترده ای را در دستور کار دارد. این شرکت طیف وسیعی از محصولات و خدمات مانند رایانه‌های سرفیس، سرویس‌های ابری آژور، انواع نرم افزار، کنسول‌های بازی و تبلیغات موتور جست‌وجوی خود را به مشتریانش ارائه می‌دهد.

البته بر شرکت مایکروسافت، انتقادات جدی حتی در ایالات متحده مطرح است. برای نمونه مایکرو سافت نخستین شرکت است که برای همکاری با سازمان امنیت ملی آمریکا در راستای اجرای طرح جاسوسی «پریزم» اعلام آمادگی کرده است. بر اساس اسناد افشا شده از سوی گاردین و واشنگتن پست، مایکروسافت نخستین شرکتی است که در پروژه جاسوسی دولت آمریکا از افراد خارجی حاضر در این کشور حضور یافته است. علاوه بر این مقامات مسوول نیز پس از اذعان به صحت این خبر ادعای مطرح شده در مورد مایکروسافت را نیز تایید کردند. این مساله موجب اعتراضات گسترده در امریکا حتی در خود مجموعه مایکروسافت شده است.

 آمازون
شرکت آمازون، تمرکز خود را بر خرده فروشی کالا در بستر اینترنت معطوف کرده است. آمازون 70 درصد از درآمد خود را از این راه به دست می‌آورد. این در حالی است که میزبانی خدمات وب آمازون و رایانش ابری نیز از جمله فعالیت‌های اقتصادی این شرکت محسوب می‌شود و 9 درصد از سهم درآمد این شرکت را به خود اختصاص داده است. علاوه بر این، فعالیت‌های رسانه‌ای این شرکت، حدود 18 درصد باقیمانده از درآمد 136 میلیارد دلاری این شرکت را تأمین می‌کند. بخش رسانه‌ای فعالیت‌های اقتصادی آمازون، درآمدی 24 میلیارد دلاری برای این شرکت به ارمغان می‌آورد.