هر آنچه درباره اینترنت ماهواره‌ای استارلینک می‌دانیم

 
آی‌تی‌من- خبری که امروز درباره امکان استفاده ایرانی‌ها از اینترنت ماهواره‌ای استارلینک منتشر کردیم، بازخورد وسیعی داشت و بسیاری از کاربران و علاقه‌مندان، در تماس با ما درباره این موضوع پرسیدند. در این مطلب سعی داریم به اطلاعاتی که درباره این پروژه وجود دارد، از جمله زمان عرضه، قیمت و نحوه داوطلب شدن برای تست سرویس بپردازیم.

رقابت در فضا
رقابت فضایی یک بار دیگر  شروع شده، اما این‌بار هدف فتح کره ماه نیست؛ بلکه اتصال مردم جهان به اینترنت، به‌ویژه مناطق روستایی و بدون دسترسی، رقابت بین شرکت‌ها را شکل داده است.

پروژه اینترنت ماهواره‌ای استارلینک ایلان ماسک، بنیان‌گذار اسپیس ایکس، یکی از این برنامه‌های بلندپروازانه است که تا یکی دو سال پیش دور از دسترس به نظر می‌رسید؛ اما اکنون، این پروژه تا حدود زیادی پیش رفته و قصد دارد اینترنتی ارزان و سریع را به بخش‌های نابرخوردار درآمریکا و جهان ارایه کند.

گزارش کمیسیون ارتباطات فدرال ایالات متحده آمریکا (FCC) در سال 2016 نشان می‌داد که 62 درصد از آمریکایی‌ها فقط یک انتخاب برای ارتباطات پرسرعت ثابت داشته‌اند. اما وقتی به آمار مناطق روستایی نگاه می‌کنیم؛ اوضاع از این هم بدتر است و 87 درصد مردم این مناطق فقط یک ISP برای دریافت خدمات در دسترس انتخاب دارند. گوین شاتول (Gwynne Shotwell) رییس و مدیر ارشد اجرایی اسپیس‌ایکس گفته است: شرکت‌های ارایه دهنده خدمات اینترنت، در حال توسعه دادن سرویس‌های خود هستند، اما برای آنها حضور در مناطق روستایی و دور افتاده دشوار است. اما استارلینگ، تمامی نقاط کره زمین را پوشش خواهد داد.

این خبر خیلی خوبی است؛ اما بیایید ببینیم که اسپیس‌ایکس و پروژه استارلینک، چگونه قصد دارند اینترنت سریع‌تر و ارزان‌تری را در جهان ارایه کنند.

اینترنت استارلینک چگونه کار می‌کند؟
ایلان ماسک و اسپیس‌ایکس امیدوارند که فناوری استارلینک در پر کردن شکاف اتصال به اینترنت، بین مناطق روستایی و شهری کارآمد باشد.

در حال حاضر، در زمینه دسترسی به اینترنت با چالش‌هایی روبه‌رو هستند که عمده دلیل آن، هزینه بالای زیرساخت است. این هزینه موارد متعددی را از جمله کندن زمین و کاشتن فیبر یا کابل و مسایل مالکیت زمین را شامل می‌شود.

ولی ماهواره‌های استارلینک سیگنال اینترنت را مستقیما به یک گیت‌وی یا کامپیوتر کاربر ارسال می‌کنند. این بدان معنی است که زیرساخت بسیاری کمتری برای دریافت سیگنال اینترنت در خانه‌های روستایی مورد نیاز است.

علاوه بر این، اسپیس‌ایکس می‌گوید که اینترنت استارلینک، سریع‌تر و با تاخیر (Latency) کمتر از اینترنت‌های ماهواره‌ای کنونی ارایه خواهد شد.

اما چگونه؟
اول اینکه هر ماهواره استارلینک از طریق لیزر با چهار ماهواره دیگر ارتباط دارد و به این ترتیب، می‌تواند داده‌ها را تقریبا با سرعت نور تبادل کند؛ این سرعتی است که فقط اینترنت مبتنی بر فیبرنوری می‌تواند تا حدودی با آن برابری کند.

یک تست بتای اولیه که با همکاری استارلینک و نیروی هوایی آمریکا، با نام رعد و برق جهانی (Global Lightening) انجام شده، سرعت دانلودی معادل 610 مگابیت در ثانیه را نشان داده است.

گلوبال لایتنینگ در اوایل سال 2018 آغاز شد و در آن از دو ماهواره استارلینک برای ارسال اطلاعات به کامپیوترهایی درون یک هواپیمای باربری C-12 در حال پرواز استفاده شد.

مورد دیگر تاخیر (Latency) است. تاخیر به زمانی گفته می‌شود که سیگنال اینترنت بین کامپیوتر شما به آی‌اس‌پی و تا سرور وب‌سایت موردنظر، منتقل می‌شود و برمی‌گردد.

در اینترنت ماهواره‌ای رایج، این سیگنال باید 22 هزار و 200 مایل برود تا به ماهواره برسد و بعد به سرور وب‌سایت برگردد، از آنجا دوباره به ماهواره فرستاده شود و در آخر باز به کامپیوتر شما برسد. به دلیل همین رفت و برگشت است که اینترنت ماهواره‌ای معمولا بین 500 تا 600 میلی ثانیه تاخیر دارد.

اما در پروژه استارلینک، ماهواره‌ها در مدار نزدیک زمین، یعنی در فاصله 342 مایلی قرار می‌گیرند که فاصله‌ای بسیار نزدیک‌تر از سایر ماهواره‌هاست. بنابراین تاخیر رفت و برگشت سیگنال نیز تا حد زیادی کاهش می‌یابد.
 
چه تعداد ماهواره استارلینک در مدار قرار دارد؟
آخرین باری که ماهواره‌های استارلینک به مدار فرستاده شد، روز 13 ژوئن بود و تا کنون 540 ماهواره در مدار قرار داده شده است.

ایلان ماسک گفته بود که برای ارایه پوشش حداقلی اینترنت، باید 400 ماهواره در مدار قرار بگیرد. این یعنی این پروژه وارد فاز ارایه اینترنت شده است.

البته هنوز تا تکمیل پروژه راه درازی مانده است. در قالب این پروژه قرار است 42 هزار ماهواره به مدار ارسال شود تا پوشش کامل اینترنت برقرار شود.
 
تجهیزات لازم برای استفاده از اینترنت ماهواره‌ای استارلینک
مهم‌ترین تجهیزات لازم، خود ماهواره‌های استارلینک هستند که هر کدام حدود 226  کیلوگرم وزن دارند.

برای برقراری ارتباط اینترنتی با کامپیوتر شما نیز، پایانه یا گیت‌وی خاصی نیاز است که به گفته ایلان ماسک، به اندازه یک جعبه پیتزا نیاز خواهید داشت. هر کدام از این پایانه‌ها احتمالا بین 100 تا 300 دلار قیمت خواهد داشت؛ اما هنوز نحوه فروش آنها اعلام نشده است. احتمال دارد که این پایانه‌ها در قالب قرارداد واگذار شود و هزینه آن روی اینترنت ماهانه کاربر محاسبه شود.

اینترنت استارلینک کی عرضه خواهد شد؟
گفته شده که در اواسط سال جاری میلادی، یعنی همین ماه‌های پیش رو، اینترنت استارلینک در دسترس مردم آمریکا قرار خواهد گرفت. البته هنوز روز و ماه دقیقی در این زمینه اعلام نشده است. به هر حال برای عملی شدن این وعده، اسپیس‌ایکس باید چند محموله دیگر از ماهواره‌هایش را به فضا بفرستد و طراحی پایانه دریافت اینترنت را نیز به پایان برساند. علاوه براین، اعلام درخواست به FCC و دریافت تاییدیه از ITU نیز ضروری است.

هزینه اینترنت استارلینک چقدر است؟
همان طور که گفته شد، تهیه پایانه دریافت اینترنت بین 100 تا 300 دلار هزینه خواهد داشت و برآوردها نشان می‌دهد که هزینه ماهانه اینترنت نیز حدود 80 دلار خواهد بود.

برای مقایسه، یک طرح خرید اینترنت  ماهواره‌ای ویاست برای دانلود 12 مگابیت در ثانیه تا 100 مگابیت در ثانیه بین 30 تا 150 دلار هزینه ماهانه خواهد داشت. هزینه ماهانه اینترنت ماهواره‌ای هیوزنت نیز بین 60 تا 150 دلار برای سرعت دانلود 25 مگابیت در ثانیه است.

اینترنت استارلینک کجاها  در دسترس خواهد بود؟
هدف اول اسپیس‌ایکس ارایه اینترنت در مناطق روستایی آمریکا و کاناداست. بعد از آن نیز، این شرکت امیدوار است که این سرویس را در مناطق دیگر جهان توسعه بدهد.

اسپیس‌ایکس برای ارایه اینترنت در سطح جهانی، باید حداقل 2800 ماهواره دیگر را به فضا بفرستد که در مداری با فاصله 700 تا 800 مایلی از سطح زمین قرار بگیرند.

چگونه نسخه بتای استارلینک را تست کنیم؟
اگر می‌خواهید به عنوان تستر استارلینک فعالیت کنید، می‌توانید با ارایه آدرس ایمیل، آدرس پستی و کشوری که در آن زندگی می‌کنید در وب‌‌سایت استارلینک  ثبت نام کنید. همان طور که در خبر دیگری اشاره شد، امکان ثبت نام از ایران نیز فراهم شده و این بدان معنی است که احتمالا ما نیز در آینده قادر به تست این سرویس خواهیم بود.

پس از این مرحله، ایمیل تاییدیه‌ای برای شما ارسال و در آن گفته می‌شود که تست بتای اختصاصی استارلینک از اواخر تابستان و تست عمومی آن، در زمانی دیگر انجام خواهد شد و تمرکز نیز روی کاربرانی است که در مناطقی با عرض جغرافیایی بالاتر قرار دارند.

البته باید به زمان انجام این تست خیلی نزدیک باشیم چون ماسک هم اکنون در خانه خودش مشغول تست این سرویس است.