ضرر و زیان کسب و کارهای اینترنتی در پی قطعی اینترنت در ایران

آی‌تی‌من- میزان خریدهای اینترنتی در روزهای اخیر به دلیل قطعی اینترنت کاهش زیادی یافته است؛ به طوری که بسیاری از کسب و کارهای خرد و نوپایی که فعالیت آنها بر اینترنت و اپلیکیشن‌های تلفن همراه استوار است، دچار مشکل شده‌اند.

برخی از صاحبان این کسب و کارها، بانک‌ها را مسوول این مشکل دانسته و می‌گویند به دلیل ضعف درگاه‌های پرداخت بانک‌ها، امکان واریز وجه و انجام عملیات توسط مردم و خریداران وجود ندارد.

اما مسوولان شبکه بانکی در واکنش به این ادعاها می‌گویند: مشکلی از سوی بانک‌ها وجود ندارد و در واقع به دلیل قرار گرفتن سرورهای بانکی در داخل کشور، محدودیتی در ارایه خدمات آنها اعمال نشده و قطعی اینترنت بیشتر برای سایت‌ها و سرورهایی است که در خارج قرار دارند.

کاهش تراکنش‌ها و خریدهای اینترنتی
سعید محمدی از مدیران فروشگاه اینترنتی دیجی کالا گفت: در روزهای اخیر شاهد خطاهایی در درگاه‌های پرداخت بانکی بوده‌ایم. این خطاها معمولا موقت بوده و به سرعت رفع می‌شود، اما در عصر چهارشنبه شمار آنها زیاد بود.

مصطفی امیری، مدیرعامل زرین پال نیز در این باره گفت: پیش از بروز مشکل قعطی اینترنت، شمار تراکنش‌های موفق از طریق درگاه‌های پرداخت بالای ۶۰ درصد بود، اما اکنون میزان تراکنش‌های موفق به زیر ۳۰ درصد افت کرده است.

وی با بیان اینکه حدود ۱۰۵ هزار کسب و کار خرد از خدمات درگاه پرداخت ما استفاده می‌کنند، اظهار داشت: تا پیش از وقایع اخیر، روزانه به طور میانگین ۱۵۰ هزار تراکنش داشتیم، اما در روز دوم قطعی اینترنت (یکشنبه) به یک‌باره میزان تراکنش‌ها به چهار هزار کاهش یافت و روز چهارشنبه به ۱۲ هزار رسید.

وی ادامه داد: میزان تراکنش ۱۰۵ هزار کسب و کار در پلتفرم ما پیش از قطعی اینترنت روزانه به طور میانگین ۱۵ تا ۲۰ میلیارد تومان در روز بود که در روز چهارشنبه هفته گذشته به ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان کاهش یافت.

این فعال بخش خصوصی درباره قطعی خدمات پرداخت بانک‌ها گفت: در روزهای نخست قطع اینترنت، درگاه‌های پرداخت و خدمات بانک‌ها برای نیم ساعت تا دوساعت قطع می‌شد، اما به تدریج میزان قطعی خدمات بانک‌ها کاهش یافت.

وی با بیان اینکه ایرادات مربوط به پرداخت‌ها هنوز وجود دارد، افزود: مشکل این است که به دلیل سرعت پایین اینترنت، صفحات مربوط به درگاه‌های پرداخت به طور کامل، باز نمی‌شوند؛  بنابراین مشتریان نمی‌توانند تراکنش را انجام دهند.

امیری با هشدار نسبت به آسیب دیدن کسب و کارهای خرد، گفت: بسیاری از کسب و کارهای کوچک به ورود روزانه پول نیاز دارند، بنابراین در صورت قطع فروش خود به شدت لطمه دیده و امکان دارد که فعالیتشان متوقف شود.

حامد تاج‌الدین بنیان‌گذار پلتفرم «آچاره» نیز در نشست تخصصی «جهش‌ها و چالش‌های کارآفرینی در فضای مجازی» با بیان مشکلات رخ داده در روزهای اخیر گفت: بسیاری از کاربران جدید آچاره از طریق سیستم «سئو» وارد این پلتفرم می‌شوند اما با قطع اینترنت در چهار روز گذشته، تعداد ورودی به سیستم بسیار کم شده و فروش ما تقریبا به یک سوم رسیده است.

مدیرعامل شیپور نیز در این باره، گفت: قطع اینترنت و استفاده از اینترنت داخلی رشد، توسعه و به روز ماندن استارتاپ‌ها را متوقف می‌کند.
رضا اربابیان ادامه داد: اگر اینترنت برقرار نشود، کشور ضربه بزرگی می‌بیند و می‌تواند به اندازه ۲۰ سال رشد و توسعه در ایران را عقب بیاندازد.

اختلالات موقت در نخستین روز قطع اینترنت
بر اساس این گزارش پیگیری‌ها از شبکه بانکی نشان می‌دهد در نخستین ساعت‌های قطع اینترنت، برخی از درگاه‌های پرداخت بانکی به طور موقت دچار مشکل شدند، اما پس از مدتی نسبت به شناسایی مشکلات و رفع محددیت آی‌پی‌های اینترنتی آنها اقدام شد.

به ادعای مدیران نظام بانکی، در پایان روز نخست قطعی اینترنت (شنبه)، وضعیت درگاه‌های پرداخت بانکی و اپلیکیشن‌های بانکی به حالت عادی بازگشت، اما شواهد نشان می‌دهد که هنوز ثبات و تعادل لازم در پرداخت‌های اینترنتی بانک‌ها برقرار نشده است.

بررسی وضعیت اپلیکیشن‌های بانکی نیز حاکی از این است که آنها اکنون در شرایط عادی در حال فعالیت هستند، در روز شنبه به دلیل قطع گسترده اینترنت، اپلیکیشن‌های بانک‌ها نیز برای مدتی، متوقف شد اما پس از مدتی به مدار فعالیت بازگشتند.

محدودیت در فعالیت نرم افزارهای مبتنی بر iOS
مشکل عمده ای که قطعی اینترنت ایجاد کرده مربوط به نصب و اجرای برنامه‌هایی است که بر بستر سیستم عامل اپل (iOS) قرار دارند.
لیلا به‌آیین مدیر اپلیکیشن صاپ بانک صادرات در این باره گفت: یکی از علل کاهش تراکنش‌های بانکی مربوط به سایت‌ها و نرم افزارهای مرتبط با iOS است که یک سایت خارجی محسوب شده و در نتیجه امکان نصب نرم افزار، بروز رسانی و انجام تراکنش را ندارند.

مدیر بازاریابی شرکت داتین (ارایه‌دهنده نرم افزارهای مالی بانکی) نیز در این زمینه اعلام کرد: اپلیکیشن‌ها و نرم افزارهایی که نیاز به مجوز (سرتیفیکیشن) iOS (محصولات اپل) دچار مشکل شده‌اند.

استقرار چرخه کامل نظام پرداخت در داخل
فرهنگ فرزان مدیر یک شرکت که در زمینه تامین نرم افزارهای بانکی برای بانک‌های مختلف فعالیت دارد، نیز به ایرنا گفت: سه دسته از کسب و کارهای کشور اکنون دچار مشکل شده اند که نخست، کسب و کارهای خانگی هستند.

این مدیر ارایه دهنده خدمات بانکی افزود: کسب و کارهای خانگی از طریق شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی خارجی مانند تلگرام و اینستاگرام فعالیت می‌کردند که فعالیت آنها اکنون متوقف شده است.

وی ادامه داد: گروه دوم مربوط به کسب و کارهایی است که دسترسی به اطلاعات تماس آنها از طریق اینترنت، فضای مجازی و موتورهای جستجو مانند گوگل است که لطمه دیده‌اند.

این مدیر خدمات بانکی اضافه کرد: گروه سوم کسب و کارهایی هستند که تکیه زیادی روی تبلیغات در فضای مجازی داشته‌اند که آنها نیز صدمه دیده‌اند.

فرزان درباره زیرساخت‌های پرداخت بانکی، گفت: سرویس‌های موبایل بانک و پرداخت در روزهای اخیر فعال بوده و مشکلی نداشته اند، زیرا زیرساخت‌ها و سرورهای آنها در داخل کشور است.

وی با بیان اینکه آن دسته از سایت‌هایی که سرور آنها در خارج کشور است دچار قطعی شده‌اند، اضافه کرد: چرخه کامل نظام پرداخت بانکی (بانک‌ها، تامین کننده‌ها و بهره‌برداران و مشتریان) در داخل کشور قرار دارد و با محدودیتی مواجه نیستند.

فرزان ادامه داد: تجربه سال‌های گذشته نیز نشان داده در زمان وقوع شوک‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی مانند روزهای اخیر، میزان تراکنش‌های مالی در کشور کاهش قابل توجهی می‌یابد و پس از مدتی به حالت عادی باز می‌گردد.

ادعای شاپرک: اوضاع خوب است
کارتخوان‌ها و پایانه‌های فروش که در اختیار فروشندگان هستند نیز اکنون به صورت عادی در حال فعالیت بوده و مشکلی نداشته‌اند.

آن دسته از کارتخوان‌هایی که از طریق خطوط تلفن فعالیت دارند هیچ مشکلی نداشته‌اند، اما آن دسته از کارتخوان‌هایی که از طریق شبکه بی‌سیم و وای فای به اینترنت متصل بوده اند در برخی موارد دچار قطعی شده بودند که نسبت به شناسایی آی. پی‌های اینترنتی آنها و رفع مشکل شان اقدام شده است.

سروش صاحب‌فصول مدیر روابط عمومی‌ شاپرک در این باره گفت: فعالیت کارتخوان‌ها هم اکنون مشکلی ندارد و همه به شبکه متصل هستند.

وی اضافه کرد: آن دسته از کارتخوان‌هایی که از طریق خطوط تلفن متصل بودند در روزهای اخیر بدون هیچ مشکلی فعالیت می‌کردند و هیچ گزارشی از قطعی فعالیت آنها وجود نداشت.

صاحب‌فصول ادامه داد: سرور و پذیرش همه ابزارهای پرداخت در داخل کشور است، بنابراین قطعی اینترنت روزهای اخیر، مشکلی برای آنها ایجاد نکرده است.

وی درباره پرداخت اینترنتی و تلفن همراه نیز گفت: آنها نیز به دلیل قرارداشتن روی شبکه‌های داخلی، بدون هیچ محدودیت و مشکلی مشغول فعالیت هستند.

صاحب‌فصول گفت: امکان دارد شماری از سایت‌های فروش که از طریق سرورهای خارجی کار خود را انجام دهند دچار مشکل شده باشند.

وی ادامه داد: به دلیل مشکل اتصال به اینترنت، امکان دارد که افراد نتوانند به راحتی وارد سایت‌های مورد نظر شوند، اما در صورت ورود به صفحه و بخش مربوط به پرداخت، مشکلی در پرداخت از طرف بانک‌ها وجود ندارد.

تعطیلی آژانس‌های فروش بلیت با قطع اینترنت
در همین حال رییس انجمن صنفی دفاتر خدمات گردشگری نیز از تعطیلی برخی آژانس‌های هواپیمایی در پی قطعی اینترنت خبر داد.

حرمت الله رفیعی رییس انجمن صنفی دفاتر خدمات گردشگری و مسافرت هوایی در گفت وگو با مهر توضیح داد: اگرچه اعضای صنف آژانس‌های هواپیمایی به اهمیت حفظ منافع ملی واقفند و آن را بر منافع شخصی ارجح می‌دانند اما این موضوع نمی‌تواند سبب بروز چالش برای یک صنف مهم شود.

وی ادامه داد: بسیاری از اعضای صنف دفاتر خدمات گردشگری با مشکل بزرگی در خرید بلیت سفرهای خارجی روبه رو شده‌اند و بعضا فروش آنها به صفر رسیده است. با توجه به اینکه همه ایرلاین‌ها و هتل‌های خارجی که بر بستر وب جهانی، امکان رزرواسیون بلیت و هتل را فراهم کرده‌اند، دسترسی به این خدمات برای آژانس‌ها و دفاتر خدمات مسافرتی وجود ندارد.

این فعال صنفی اعلام کرد: باید دولت درگاه خاصی برای صنف آژانس‌های مسافرت هوایی ایجاد شود که کاملا کنترل شده باشد و امکان استفاده دیگری غیر از خرید بلیت یا رزرو هتل برای آنها نداشته باشد.

وی ادامه داد: از وزرای راه و ارتباطات درخواست کرده‌ایم تا این درگاه اختصاصی را برای اعضای انجمن دفاتر خدمات مسافرت هوایی ایجاد کند اما توجهی به این درخواست نشده است. ما درخواستی برای باز شدن درگاه شبکه‌های اجتماعی نداریم و صرفا برای خرید بلیت و هتل درخواست درگاه ارتباطی اختصاصی داشته‌ایم اما با این خواسته ما موافقت نشده است.

رفیعی گفت: به سازمان هواپیمایی کشوری هم مراجعه کرده‌ایم اما آنها هم گفتند در حوزه اختیارات ما نیست و برای آژانس‌های هوایی کاری نکردند. امیدواریم کمک کنند تا دفاتر خدمات مسافرت هوایی هر چه سریعتر از بحران خارج شوند.

وی تاکید کرد: ۴ هزار و ۷۰۰ دفتر خدمات مسافرتی اعم از بند الف و ب داریم که بند الف‌ها به تنهایی ۲ هزار و ۵۰۰ دفتر خدمات مسافرت هوایی است که از این تعداد تنها هزار دفتر در حال فعالیت بودند که با قطعی اینترنت، بخش مهمی ‌از این دفاتر از کار بیکار شده‌اند. درحال حاضر تنها سیستم فروش آنلاین برای سایت‌هایی که سرور داخلی دارند، فعال است. اما آژانس‌ها امکان خرید بلیت خارجی ندارند.

رضا الفت نسب عضو هیات مدیره اتحادیه کسب و کارهای اینترنتی نیز درباره کاهش فروش سایت‌های فروش بلیت هواپیما در اثر قطعی اینترنت گفت: در حال حاضر سیستم‌های این سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها پایدار است اما در دو روز نخست قطعی اینترنت دچار مشکل در فروش بلیت شدند.

وی ادامه داد: برخی سایت‌های فروش بلیت هواپیما که سِروِر آنها در خارج از کشور است، همچنان دچار مشکل هستند؛ قطعا میزان فروش، ریزش داشته است حتی اگر سایت هم فعال باشد، اما از آنجایی که اینترنت در برخی مناطق و برخی اپراتورها ضعیف است، کاربران به سختی می‌توانند اقدام به خرید بلیت کنند.

وی افزود: در حال حاضر امکان خرید اینترنتی بلیت هواپیما از طریق اینترنت ای دی اس ال وجود دارد اما اینترنت اپراتورهای تلفن همراه با مشکل مواجه است که ریزیش فراوان کاربر برای اپلیکیشن‌های فروش بلیت هواپیما و قطار ایجاد کرده است.

وی درباره عضویت سایت‌های اینترنتی فروش بلیت هواپیما در اتحادیه کسب و کارهای اینترنتی گفت: سایت‌ها و اپلیکیشن‌هایی که از سازمان هواپیمایی کشوری مجوز بند الف دارند، در این اتحادیه عضو نیستند اما سایت‌هایی که مجوز بند ب دارند، می‌توانند در این اتحادیه عضو شوند.

الفت نسب تصریح کرد: با مدیران برخی سایت‌ها و اپلیکیشن‌های مشهور فروش بلیت هواپیما گفت وگو داشته‌ایم که مشکل خاصی نداشته‌اند ولی کاهش در فروش داشته‌اند.