چه کسی اصطلاح موج‌سواری در اینترنت را ساخت

آی‌تی‌من- 38 سال پیش، یعنی در سال 1981 میلادی، جین پالی (Jean Polly) که دستیار کتابدار در کتابخانه عمومی لیورپول بود، پیشنهاد کرد که کتابخانه به یک کامپیوتر برای استفاده عموم نیاز دارد. البته نه لیورپول انگلیس. لیورپول نام شهر کوچکی در نزدیکی سیراکیوز در ایالت نیویورک آمریکاست

یک کامپیوتر سیاه‌رنگ اپل 2 پلاس برای کتابخانه تهیه و در جایی قرار داده شده که همگان بتوانند از آن استفاده کنند. در آن زمان تنها دو کتابخانه در آمریکا کامپیوتر برای استفاده عموم داشتند.

پس از تهیه کامپیوتر، لژیون آمریکایی (نهادی عام المنفعه مربوط به کهنه‌سربازان آمریکایی) هم برای تهیه پرینتر این کتابخانه پول جمع‌آوری کرد.

پالی می‌گوید که مردم از این کامپیوتر استقبال خوبی کردند، اما همکارانش چندان راضی نبودند؛ زیرا اعتقاد داشتند ارایه خدمات کامپیوتر به مردم، وظیفه اصلی آنها نیست و مسوولیت آنها دررابطه با کتاب و ادبیات است.

اما پالی به این انتقادها توجهی نکرد.

بورلی چولتکو دولین که او نیز کتابدار است، می‌گوید: امروزه وقتی به مدرسه یا کتابخانه‌ای عمومی می‌روید و می‌بینید که صدها نفر در حال استفاده از اینترنت هستند، باید بدانید که این وضعیت را مدیون جین پالی هستید.

پالی بعدها به کتابخانه موریس‌ویل منتقل و موفق شد کمک مالی دولتی به منظور آموزش کارکنان آن کتابخانه و سایرین برای استفاده از اینترنت دریافت کند.

پالی که هم اکنون 66 ساله‌ و بازنشسته است، بخاطر نقش برجسته‌ای که در باز کردن مسیر اینترنت به کتابخانه‌ها داشته، مورد قدردانی قرار گرفته و نامش در تالار مشاهیر اینترنت ثبت شده است. او نخستین کتابداری است که به این تالار مشاهیر راه یافته است.

پالی همچنین با تعدادی از کتابداران دیگر در ایجاد PUBLIB همکاری کرد که نخستین لیست‌سرو برای کتابخانه‌های عمومی بود و همچنان فعال است.

لیست سرو (ListServ) به نرم‌افزارهایی می‌گویند که برای ارسال ایمیل به فهرستی از آدرس‌های ایمیل استفاده می‌شود.

برگردیم به کتابخانه لیورپول. پس از نصب و راه‌اندازی اولین کامپیوتر، پالی از پا ننشست و موفق شد کمی بعد، کتابخانه را به جهان آنلاین متصل کند. البته مدت‌ها قبل از اینکه چیزی به نام وب یا گوگل وجود داشته باشد.

اما جالب است بدانید که در سال 1992 او مقاله‌ای آموزشی برای یک ژورنال ویژه کتابداری نوشت و در آن به آموزش نحوه استفاده از اینترنت پرداخت. نام آن مقاله چنین بود: «مقدمه‌ای بر موج‌سواری در اینترنت» (Surfing the Internet: An introduction). این مقاله در بولتن کتابخانه ویلسون به چاپ رسید.



او می‌گوید که وقتی به عنوانی برای مقاله‌اش می‌اندیشیده، پشت کامپیوترش نشسته بوده و به ماوس‌پد نگاه می‌کرده و به ذهنش خطور کرده که این کار مانند موج سواری روی موج‌هاست؛ سوار بر امواج اطلاعات.

پالی می‌گوید: به خودم گفتم که این استعاره خوبی است. گشت و گذار در اینترنت دشوار است و باید مهارت داشته باشید. ضمنا هر لحظه ممکن است کوسه‌ای (مخاطره‌ای) در انتظارتان باشد.

کمی بعد از نوشتن این مقاله، پالی برای مدتی دنیای کتابخانه‌ها را ترک گفت و در NYSERnet مشغول به کار شد. NYSERnet یک گروه تحقیقاتی غیرانتفاعی بود که یکی از نخستین ارایه دهندگان خدمات اینترنت در ایالت نیویورک نیز محسوب می‌شد. در آن زمان، او مقاله‌اش را روی اینترنت نیز به اشتراک گذاشت که خیلی پر بازدید شد؛ مشابه آن‌چیزی که ما امروزه به آن ویروسی شدن (Viral) می‌گوییم.

پالی می‌گوید: ایده موج‌سواری (Surfing) در اینترنت در همه جای جهان پخش شد و این مساله باعث شد که موج‌سوارها هم عصبانی شوند.

 آنها گمان می‌کردند که پالی به آنها طعنه زده و ورزش‌شان را مشابه کاری کم اهمیت و ساده دانسته است. پالی می‌گوید که حتی چند نامه تهدید آمیز هم از موج‌سوارهای عصبانی دریافت کرده است. پالی برای اینکه این خشم را فروبنشاند، در سفری که به هاوایی برای شرکت در کنفرانسی داشت، به بازدید از مجسمه دوک کاهاناموکو، پدر موج‌سواری مدرن رفت. خودش به شوخی می‌گوید: به پایش افتادم و بابت قضاوت نادرستم، از او عذرخواهی کردم. پس از آن نیز، هر بار که در مجامع وبگردی حضور می‌یافت، ماجرای این عذرخواهی را تعریف می‌کرد.

بعدها که اینترنت عمومی‌تر شد، مردم برای یافتن وب‌سایت‌های مناسب و امن برای فرزندان‌شان نیاز به کمک داشتند. پالی منتظر شد که کسی دراین باره بنویسد و وقتی که دید کسی توجه نمی‌کند، خودش دست‌به‌کار شد؛ از کارش استعفا کرد، پشت کامپیوترش نشست و نسخه اول یک کتابچه راهنما را با عنوان « Net-mom’s Internet Kids and Family Yellow Pages» یا «کتاب‌زرد مامان شبکه، درباره اینترنت خانواده و بچه‌ها» تدوین کرد.

مامان شبکه یا Net-mom نامی است که پالی روی خود گذاشته و وب‌سایت شخصی او هم Netmom.com است.

پالی این کار را ادامه داد و کتابچه راهنمایش را کامل کرد. 6 ویراست از این کتاب منتشر و 250 هزار نسخه از آن فروخته شد. این کتابچه به چینی هم ترجمه شده است.