اخراج محقق برجسته هوش مصنوعی از گوگل

آی‌تی‌من- تیمنیت گبرو، محقق هوش مصنوعی فیس‌بوک، ماه گذشته، اخباری ناخوشایند از مدیر ارشدش دریافت کرد. 

به گفته وی، مدیر ارشدش از وی خواسته که نامش را از مقاله‌ای که در نگارش آن همکاری داشته، حذف کند؛ زیرا بررسی داخلی این مقاله در گوگل، نشان داده که محتوای آن نامناسب است.

این مقاله درباره مسایل اخلاقی حاصل از پیشرقت‌های اخیر فناوری‌هوش مصنوعی در حوزه زبان است که گوگل، این فناوری را برای آینده کسب‌وکارش مهم می‌داند.

گبرو می‌گوید به این مساله اعتراض کرده، زیرا روند کار غیر معمول بوده است.

اما روز چهارشنبه گذشته، گبرو اعلام کرد که اخراج شده است. یک سخنگوی گوگل نیز با اعلام اینکه گبرو اخراج نشده، بلکه استعفا کرده، از توضیحات بیشتر در این زمینه خودداری کرد.

توییتی که گبرو درباره این اتفاق چهارشنبه شب گذشته منتشر کرد، با موجی از حمایت از سوی محققان هوش مصنوعی از گوگل و جاهای دیگر، از جمله دانشگاه‌های برجسته و شرکت‌هایی مانند انویدیا  و مایکروسافت مواجه شد. بسیاری می‌گویند که گوگل در این حوزه مهم شهرت خود را خدشه‌دار کرده است؛ حوزه‌ای که به گفته سوندار پیچای، پایه و اساس کسب‌وکار گوگل است.

پنج‌شنبه شب گذشته نیز بیش از 200 نفر از کارکنان گوکل، با امضای یک نامه سرگشاده، از این شرکت خواستند که جزییات نحوه برخورد با مقاله گبرو را منتشر کند و به امانت‌داری در تحقیقات و آزادی‌های علمی پایبند بماند.

این اختلافات، تنش بین تبعات انسانی و اختلاقی توسعه هوش مصنوعی و این واقعیت را نشان می‌دهد که تحقیقات پیشرو در زمینه هوش مصنوعی از سوی شرکت‌هایی با انگیزه سودآوری، هدایت می‌شوند. 

گبرو یکی از محققان نام‌آور در زمینه آثار اخلاقی و اجتماعی فناوری است. وی تیم کوچکی از محققان علوم کامپیوتری و اجتماعی را تشکیل داده و مدیریت می‌کرد که به مساله اخلاق در گروه تحقیقاتی هوش مصنوعی گوگل اختصاص داشت.

وی انگیزه‌اش را نگرانی از آینده تحقیقات اخلاقی هوش مصنوعی در گوگل و کسانی که با او کار می‌کردند، عنوان می‌کند و می‌افزاید: نمی‌شود همبشه مقاله‌هایی منتشر کنیم که شرکت از آن خوشش بیاید و به مشکلات اشاره‌ای نکنیم. این گونه از تحقیقات از نظر من غیر اخلاقی است. 

گبرو که یک زن سیاه‌پوست‌است، همچنین معتقد است که اظهارنظر‌های او درباره نبود تنوع نژادی و جنسیتی در میان کارکنان گوگل و رفتار این شرکت با کارکنان اقلیت، از جمله عوامل اخراجش بوده است.

در سال‌های اخیر، کارکنان گوگل بارها به رفتار این شرکت با زنان و اقلیت‌ها و همچنین موضع اخلاقی‌اش در زمینه هوش مصنوعی، اعتراض کرده‌اند.

خبر اخراج گبرو درست در همان روزی اعلام شد که هیات ملی روابط کار اعلام کرد که گوگل، سال گذشته، دو نفر از کارکنانش را که به سازماندهی کارگران مشغول بودند، اخراج کرده است. یکی از این اخراجی‌ها نیز روزچهارشنبه با انتشار توییتی از گبرو حمایت و اظهار امیدواری که هیات ملی روابط کار نیز هر چه زودتر در این زمینه موضع بگیرد.

گبرو، پیش از پیوستن به گوگل در سال 2018، به همراه جوی بولاموینی (Joy Buolamwini) محقق MIT در پروژه‌ای با عنوان «سایه‌های جنسیتی» همکار بود و در پروژه، مشخص شد که فناوری تحلیل چهره آی‌بی‌ام و مایکروسافت برای مردان، فوق‌العاده دقیق و در مورد زنان سیاه‌پوست بسیار نادقبق عمل می‌کند. نتایج تحقیقات انجام شده در این پروژه موجب شد که قانون‌گذاران آمریکایی و متخصصان فناوری نیز به آزمون دقت فناوری بازشناسی چهره در ترکیب‌های مختلف جمعیتی بپردازند. همچنین مایکروسافت، آی‌بی‌ام و آمازون را واداشت که اعلام کنند که فروش این فناوری را موقتا متوقف خواهند کرد. گبرو همچنین هم‌بنیان‌گذار یک کنفرانس اثرگذار با نام سیاهان در هوش مصنوعی (Black in AI) است که سعی دارد به افزایش تنوع نژادی در تحقیقات مرتبط با این حوزه کمک کند.

اخراج گبرو وقتی کلید خورد که او با همکاری محققانی از داخل و خارج گوگل، مقاله‌ای را منتشر کرد که درباره مسایل اخلاقی ناشی از پیشرفت‌های اخیر در زمینه زبان و هوش مصنوعی بحث می‌کرد.

محققان در زمینه مسایلی  مانند تولید متن و پاسخ به سوالات با ایجاد مدل‌های یادگیری ماشین با بهره‌گیری از حجم عظیم متون اینترنتی، موفقیت‌های چشمگیری داشته‌اند. گوگل نیز گفته است که این فناوری موتور جست‌وجوی آن را قدرتمندتر کرده است. اما محققان علاوه بر این، نشان داده‌اند که ایجاد چنین مدل‌های پرقدرتی، حجم زیادی از انرژی مصرف می‌کند، زیرا به منابع ریانشی زیادی متکی است. همچنین این مدل‌ها می‌توانند سوگیری‌های زبانی را در مورد جنسیت یا نژاد که در فضای آنلاین دیده می‌شود، تشدید و تکرار کنند. این موضوعی است که در مقاله گبرو نیز به آن پرداخته شده و خواستار استفاده مسوولانه از فناوری شده است.

 گوگل به جاسوسی و اخراج غیرقانونی کارکنان متهم شد
از  سوی دیگر، بر اساس اعلام انجمن ملی روابط کار آمریکا، گوگل با نقض قوانین کار ایالات متحده از کارکنانی که قصد اخراج آنها را داشته جاسوسی کرده تا بر دامنه اتهامات آنها بیفزاید.

به گزارش مهر به نقل از The Verge، کارکنان اخراجی از گوگل افرادی بوده‌اند که اعتراضات مسالمت‌آمیز بر علیه سیاست‌های این شرکت را سازماندهی کرده بودند. تعدادی از این افراد اخراجی شکایاتی را در انجمن ملی روابط کار آمریکا به ثبت رسانده‌اند و موضوع توسط این انجمن علنی شده است.

در صدر این معترضان دو کارمند سابق گوگل به نام‌های لورنس برلند و کاترین اسپایرز قرار دارند که هر دو در اواخر سال ۲۰۱۹ از گوگل اخراج شدند. برلند اعتراض بر علیه همکاری گوگل با شرکت مشاوره‌ای آر آی آی را سازماندهی کرد. این شرکت به علت فعالیت بر علیه تلاش‌های اتحادیه‌های کارمندی و کارگری آمریکا شهرت دارد. اسپایرز هم سازماندهی اعتراضات بر علیه این شرکت در فضای مجازی را بر عهده داشت.

انجمن ملی روابط کار آمریکا در بیانیه خود در این زمینه تصریح کرده که اقدام گوگل در این زمینه غیرقانونی بوده و به معنای انتقام‌گیری است. گوگل با نقض قوانین کار ایالات متحده از کارکنانی که قصد اخراج آنها را داشته جاسوسی کرده تا بر دامنه اتهامات آنها بیفزاید.

انتظار می‌رود رسیدگی قضایی به این شکایات ظرف هفته‌های آینده آغاز شود و در صورت شکست گوگل در دادگاه این شرکت موظف به استخدام مجدد افراد اخراجی و پرداخت حقوق به آنها بابت مدت بیکاری آنهاست.

گوگل پیش از این به علت پرداخت ۹۰ میلیون دلار پول به اندی روبین مدیر ارشد خود بعد از اخراج از این شرکت به علت آزار جنسی ده‌ها کارمند زن به شدت مورد انتقاد قرار گرفت. این اقدام گوگل باعث یک اعتراض عمومی ۲۰ هزار نفری بر علیه این شرکت شد.

تصمیم گوگل برای همکاری با وزارت دفاع آمریکا بر سر یک طرح هوش مصنوعی برای ارتقای قابلیت‌های پهپادهای نظامی پنتاگون به منظور انجام حملات هوایی نیز به اعتراضات گسترده انجامید. در سال ۲۰۱۸ بیش از ۳۱۰۰ کارمند گوگل با تنظیم دادخواستی آنلاین خواستار تغییر تصمیم گوگل در این زمینه شدند.