وزیر نیرو صنعت ماینینگ را زمین‌گیر کرده است

 
آی‌تی‌من- سال گذشته بالاخره مسوولان در یک چرخش تصمیم‌گیری، با شناسایی ماینینگ به عنوان یک صنعت موافقت کردند و مرداد ماه امسال بعد از مدت‌ها بحث و جدل، بالاخره آیین‌نامه اجرایی استخراج فرآورده‌های پردازشی رمزنگاری‌شده در هیات دولت تصویب شد.

امید می‌رفت که تصویب این آیین‌نامه، راهگشای فعالیت قانونی فعالان ماینینگ باشد که میلیاردها تومان سرمایه‌شان یا ضبط شده بود یا خاک می‌خورد. اما در این آیین‌نامه مواردی بود که خیلی زود امیدهای فعالان این صنعت نوپا را نقش بر آب کرد.

این مصوبه، استخراج فرآورده‌های پردازشی رمزنگاری شده (ماینینگ) را با اخذ مجوز از وزارت صنعت، معدن و تجارت مجاز می‌دانست؛ اما چند مانع جدی پیش پای فعالان گذاشته بود.

بر اساس این مصوبه، تأمین برق متقاضیان استخراج رمزارزها صرفاً با دریافت انشعاب برق از شبکه سراسری یا احداث نیروگاه جدید خارج از شبکه سراسری صورت می‌گیرد. علاوه بر این، مقرر شد که تعرفه برق متقاضیان استخراج فرآورده‌های پردازشی رمزنگاری شده با قیمت متوسط ریالی برق صادراتی با نرخ تسعیر سامانه نیما محاسبه و اعمال ‌شود. همچنین تعرفه سوخت گاز مورد نیاز متقاضیان استفاده کننده از برق تولیدی خارج از شبکه وزارت نیرو با قیمت ۷۰ درصد متوسط ریالی گاز صادراتی با نرخ تسعیر سامانه نیما محاسبه شود.

با وجود این مصوبه، وزارت نیرو نیز در آبان ماه دست به کار شد و در مصوبه‌ای قیمت برق استخراج رمز ارز را ابلاغ کرد. طبق مصوبه وزارت نیرو، تعرفه برق برای این مراکز، معادل متوسط نرخ برق صادراتی خواهد بود و ماینرها باید به ازای هر کیلووات ساعت برق، ۹۶۵ تومان پرداخت کنند. این نرخ در ۸ ماه غیر گرم سال معادل ۵۰ درصد متوسط نرخ برق صادراتی یعنی ۴۸۰ تومان خواهد بود و در ۴ ماه گرم یعنی از خرداد تا شهریور، دو برابر متوسط قیمت صادراتی برق محاسبه می‌شود. همچنین اعلام شد که استفاده مراکز ماینینگ از برق در ۳۰۰ ساعت در طول سال (ساعت اوج بار) ممنوع خواهد بود.

تعیین این تعرفه‌ها داد فعالان صنعت ماینینگ را درآورده که معتقدند با این تعرفه، عملا استخراج رمزارز زیان‌ده خواهد شد و به همین دلیل، این صنعت در ایران به طور کامل از حرکت بازمانده است.

به همین منظور، دیروز اعضای کمیسیون بلاک‌چین سازمان نظام صنفی رایانه‌ای با برگزاری یک نشست خبری، مواضع و انتقادهای خود را در این خصوص با رسانه‌ها در میان گذاشتند  و به ویژه نسبت به محاسبه برق ماینینگ با تعرفه متوسط صادراتی اعتراض کردند.

برخورد سلبی حاکمیت با فناوری‌های نوظهور
محمدباقر اثنی عشری، رییس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور، در نشست خبری دیروز، با بیان اینکه در صنعت فاوا تحولات سریع اتفاق می‌افتد و کسب‌وکارهای جدید به سرعت رشد می‌کنند، گفت: اقتصاد دیجیتال هم‌اکنون 15 درصد از کل اقتصاد جهان را دربر می‌گیرد و پیش‌بینی می‌شود که تا سال 2030 این میزان به 25 درصد برسد. این ارقام نشان می‌دهد که فعالیت‌هایی که مبتنی بر فناوری‌های نوظهور هستند، نقشی روزافزون در اقتصاد جهانی ایفا می‌کنند که یکی از این فناوری‌های نوظهور بلاکچین و زیرمجموعه آن؛ یعنی رمزارزهاست.

وی با بیان اینکه در ایران، به دلیل کند بودن سیستم‌های دولتی در تدوین مقررات و رگولاتوری، رشد صنایع و فناوری‌های نوظهور با مشکل مواجه می‌شود، افزود: در زمینه استارتاپ‌ها، پیام‌رسان‌ها و هوش مصنوعی حاکمیت قادر به ساماندهی به موقع نشد و در مورد رمز‌ارزها نیز با کندی و بهت حاکمیت مواجهیم.

اثنی‌عشری گفت: نخستین واکنش دولت در مواجهه با این فناوری‌ها، مسدودسازی و سخت‌گیری است. در یک سال گذشته نیز بخشی از استخراج‌کنندگان رمزارز نیز با توقیف، تحریم، مصادره و زندان مواجه شدند که امیدواریم این مشکلات حل شود.

وی سپس به دستوری اشاره کرد که با امضای معاون اول رییس جمهور به اعضای هیات دولت ابلاغ شده است. این دستورالعمل که به تاریخ 17 شهریورماه 98 صادر شده تاکید دارد که «تکلیف قانونی و توصیه عقلانی است که در پیشنهاد آیین‌نامه‌ها و بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌ها، نظر بخش خصوصی و تشکل‌های ذیربط گرفته شود.» اما رییس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای معتقد است که در مورد رمزارزها، نظرات فعالان بخش خصوصی در تصویب دستورالعمل لحاظ نشده است.

اثنی عشری با بیان اینکه سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران در یک سال گذشته، کارگروه بلاک‌چین را فعال کرده است، گفت: با توجه به اینکه ما موضوع رمزارزها را یک موضوع ملی می‌دانیم، بر اساس مصوبه شورای مرکزی نظام صنفی رایانه‌ای کشور، کمیسیون بلاک‌چین نیز تشکیل شده است.

به گفته وی، سازمان نصر در این زمینه با وزارتخانه‌های فاوا و صمت و شورای عالی فضای مجازی همکاری‌های خوبی دارد و نظر به نقش مهم وزارت نیرو در شکل گیری این صنعت و به دلیل نبود شناخت کافی از این فناوری‌ها، باید همکاری با وزارت نیرو هم توسعه داده شود.
 
 نظام صنفی رایانه‌ای فعالان ماینینگ را زیر چتر خود می‌آورد
افشین عاشوری، رییس کمیسیون رمزارز سازمان نظام‌صنفی رایانه‌ای کشور، در ادامه این نشست گفت: فناوری بلاکچین به دلیل شفافیتی که در ذات خود دارد، جلوی فساد را می‌گیرد. ضمن اینکه با توجه به امکاناتی که در کشور داریم؛ از جمله نیروی متخصص و برق، صنعت ماینینگ می‌تواند لوکوموتیوی باشد که کل صنعت آی‌تی را با خود به پیش ببرد.

وی افزود: در 13 مرداد امسال استخراج رمز ارز  با مصوبه هیات دولت به عنوان صنعت شناخته شد ولی متاسفانه با توجه به تعرفه برق اعلام شده از سوی وزارت نیرو، این صنعت در نطفه خفه شد و کسانی هم که به طور خودجوش اقدام کرده بودند، با پرونده سازی مواجه شدند.

وی با بیان اینکه سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور قصد دارد که از فعالان ماینینگ به عنوان اعضای صنف حمایت کند، گفت: نظر ما این است که باید بتوانیم با استخراج رمزارز به ارزآوری برای کشور بپردازیم، نه اینکه با دستورالعمل‌ها سد راه توسعه این صنعت شویم.
 
وزیر نیرو اشتباهش را جبران کند
امیرحسین سعیدی نایینی، رییس اولین دوره نظام‌صنفی رایانه‌ای و از فعالان صنعت ماینینگ نیز در این نشست، با اشاره به سانحه هوایی اتفاق افتاده، گفت: سانحه هوایی که به دلیل خطای انسانی اتفاق افتاد، ابعاد خسارت‌بار و جانکاه محسوسی داشت، اما خطای انسانی در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی، تبعاتی دارد که به سرعت پدیدار نمی‌شود و در درازمدت، آثار خود را در قالب فقر، فساد و عقب ماندگی کشورها نشان می‌دهد.

وی افزود: نمونه این خطاهای انسانی در اقتصاد، برخورد با صنعت ماینینگ است که نتیجه‌ای جز فرصت‌سوزی ندارد و با توجه به حجم معاملات این بازار که بیش از 200 میلیارد دلار است، اگر برنامه‌ریزی هوشمندانه‌ای انجام شده بود، الان ذخایر ارزی کشور بسیار بالاتر بود.

سعیدی نایینی گفت: کسانی در کشور، با سرمایه و ریسک شخصی صنعت ماینینگ را راه‌اندازی کردند و بعد، مسوولان با یک دستورالعمل ارتجاعی، این کارآفرینان را از میدان بهدرمی‌کنند و برچسب‌هایی مانند دزد برق و قاچاقچی انرژی به آنان می‌زنند و دستگاه‌های آنان را که میلیون‌ها دلار قیمت دارد، ضبط می‌کنند.

این فعال صنعت ماینینگ، تعیین تعرفه برق معادل میانگین برق صادراتی را سوال برانگیز دانست و گفت: این بدان معناست که به برخی کشورها، ارزان‌تر از ایرانی‌ها برق می‌فروشند و در سالی که رونق تولید نام‌گذاری شده، این رویکرد جفا به رهبری و نوعی قانون گریزی است. وی افزود: البته این که دولت تصمیم بگیرد برق را رایگان بدهد هم ممکن است با منافع ملی سازگار باشد؛ اما باید شفاف باشد.

وی با انتقاد از اردکانیان وزیر نیرو گفت: از ابتدا مشخص بود که تعرفه برق در اختیار خود وزیر بوده و اینکه چرا موضوع را به تصویب در هیات دولت موکول می‌کرد، مشخص نیست.

سعیدی نائینی گفت: وزیر نیرو عزمش را برای نابودی صنعت ماینینگ جزم کرده و راه آنهایی را هم که می‌خواهند بدون وابستگی به شبکه برق کشور کارشان را پیش‌ ببرند هم با تعرفه بالای گاز سد کرده‌ است. در بخشنامه وزیر نیرو، حتی به نیروگاه‌های بخش خصوصی هم اجازه فروش برق داده نشده، در حالی که دولت میلیاردها تومان به همین نیروگاه‌ها بدهکار است.

وی همچنین دو نرخی شدن تعرفه را در این مصوبه فسادانگیز دانست و گفت: اتفاقی که می‌افتد، این است که گروهی سعی می‌کنند با رشوه کارشان را پیش‌ببرند.

سعیدی نایینی گفت: این اشتباه آقای اردکانیان، یک خطای انسانی است که افراد زیادی را بیکار و سرمایه‌ها را راکد کرده و تولید رمزارز که می‌تواند منشا منافع اقتصادی بسیاری برای کشور باشد، جلویش گرفته شده است.

وی همچنین به وزیر نیرو پیشنهاد کرد که به جبران اشتباهاتش، یک سایت بزرگ استخراج رمزارز به نام سردار شهید قاسم سلیمانی تاسیس و از ماینرها برای فعالیت در این مرکز دعوت کند.
 
صنعت ماینینگ مرده است
عباس آشتیانی، عضو کمیسیون بلاک‌چین نیز در این نشست خبری گفت: امنیت شبکه تامین برق، مساله حساسی است که مسوولیت آن به عهده رییس جمهور است و رییس جمهور نیز این وظیفه را به وزیر نیرو تفویض کرده است. اما وزیر نیرو باید بداند که استخراج رمزارزبه امنیت شبکه ضربه نمی‌زند، بلکه مسایلی مانند برق دزدی، فساد سیستماتیک در نهادهای ناظر و انشعاب غیر مجاز امنیت شبکه تامین برق را زیر سوال می‌برد که این مسایل، با تعرفه‌های برق اعلام شده برای ماینینگ، شکل می‌گیرد.

وی گفت: تمامی کارشناسان اذعان دارند که با تعرفه برق 965 تومانی امکان ماینینگ وجود ندارد و این تعرفه موجب فعالیت زیرزمینی، برق دزدی، فساد و ارتشا می‌شود؛ بنابراین وزارت نیرو باید هر چه سریع‌تر از موضع خود بازگردد.

آشتیانی افزود: با رویکرد کنونی وزارت نیرو، به جای ایجاد انگیزه برای فعالیت در نقاطی که انباشت برق وجود دارد، انگیزه با این رویگرد به جای ایجاد انگیزه در نقاطی که انباشت برق دارد، انگیزه را در ماینرها کشته‌اند و انگیزه‌ای هم برای تولیدکننده برق در نقاطی که نیاز وجود دارد، باقی نمی‌ماند.

وی گفت: مسوولان باید بدانند که بازارها خود تنظیم‌ هستند، به شرطی که رگولاتور خود به عنوان مانع در بازار رفتار نکند. این در حالی است که وزارت نیرو برای تامین برق از طریق  همکاری‌های دوجانبه، فعالیت در بورس انرژی و تولید برق مانع ایجاد می‌کند. به گفته وی، بیش از 15 هزار مگاوات توانایی ارایه برق در بورس انرژی وجود دارد؛ اما وزارت نیرو نمی‌گذارد که از این ظرفیت استفاده شود.

وی ماینینگ را برای صنعت برق کشور یک نعمت دانست که با مصرف دائمی، در شبکه توازن ایجاد می‌کند.

وی صنعت ماینینگ را با فولاد مقایسه کرد و گفت: تولید هر تن فولاد 600 کیلووات ساعت انرژی مصرف می‌کند و شکل‌دهی آن هم 105 کیلووات ساعت. علاوه بر این برای تولید هر تن فولاد، 28 هزار لیتر آب مصرف می‌شود که فقط دو درصد آن قابل بازیافت است. صنعت فولاد یک صنعت مضر اما استراتژیک است و ماینینگ هم با مصرف کمتر، همین ویژگی استراتژیک بودن را دارد.
وی سپس با اشاره به انتشار خبری مبنی بر راه‌اندازی مزرعه استخراج بیت‌کوین در رفسنجان، ضمن تبریک از وزارت نیرو خواست که در زمینه تعرفه برق این مزرعه شفاف سازی کند.

وی توضیح داد: با تعرفه 900 تومان و 1000 تومان بابت هر کیلووات ساعت، استخراج امکان پذیر و اقتصادی نیست. از سوی دیگر فاصله 72 ساعته دریافت جواز تاسیس و پروانه بهره‌برداری این مزرعه، نشان می‌دهد که پیش از این فعالیت داشته است و ضمنا از برق صنعتی استفاده می‌کند. به هرحال ما هم آماده‌ایم تا با همان تعرفه‌ها کار کنیم، به شرطی که شفاف باشد.
وی همچنین گفت که تا کنون بیش از هزار مورد مجوز استخراج رمزارز در کشور صادر شده، اما با این تعرفه‌ها کسی انگیزه‌ای برای کار کردن ندارد.

در تمامی استان ها جواز تاسیس دریافت شده بیش از هزار مجوزدریافت شده ولی با این تعرفه کسی انگیزه برای کار کردن ندارد.

آشتیانی گفت: بر اساس برآوردهایی که پیش از دستورالعمل وزارت نیرو انجام شده، با تجهیزاتی که متوقف شده، بیش از نیم میلیارد دلار حجم این بازار بوده که امروز از این درآمد ارزی محروم شده‌ایم. ضمن اینکه اگر این صنعت با تمامی ظرفیت‌اش فعال شود، به بیش از 8.5 میلیارد  دلار خواهد رسید.