رویارویی فیس‌بوک و پلیس

آی‌تی‌من- فیس‌بوک به طور میانگین، در هر 6 دقیقه یک درخواست از نهادهای مختلف دولت آمریکا، برای ارایه اطلاعات گروه‌های خلافکار، قاچاقچیان دارو و سایر مجرمان دریافت می‌کند؛ درخواست‌هایی که عموما مورد تایید این شبکه اجتماعی قرار می‌گیرد و بر اساس آخرین گزارش شفافیت فیس‌بوک، حداقل 86 درصد اطلاعات را در اختیار نهادهای دولتی می‌گذارد.

اما این رابطه نزدیک با نهادهای دولتی، ممکن است با تصمیم مارک زاکربرگ مبنی بر تمرکز بیشتر بر حریم خصوصی کاربران که همین هفته در جریان کنفرانس F8 اعلام شد در تناقص قرار گیرد. مقامات قضایی و پلیس نیز می‌گویند که رمزگذاری سرتاسری (end-to-end encryption) شیوه‌ای غیرقابل نفوذ برای پنهان کردن محتوای پیام‌هاست و استفاده از آن می‌تواند در تحقیقات آنها وقفه و خلل ایجاد کند.

رمزگذاری سرتاسری که به گفته زاکربرگ به صورت پیش‌فرض در پیام‌رسان واتس‌اپ به کارگرفته شده و به زودی به طور گسترده در فیس‌بوک نیز استفاده می‌شود، از سوی نهادهای مدافع حریم خصوصی و منافع مصرف کنندگان مورد استقبال قرار گرفته است. اما با استفاده فراگیر از آن، دست اف‌بی‌آی و سایر نهادهای دولتی از ارتباطات کاربران این شبکه اجتماعی کوتاه می‌شود. در حالی که هم اکنون فقط با ارایه یک حکم قضایی، می‌توانند به این اطلاعات دسترسی بیابند.

اف‌بی‌آی این اقدام فیس‌بوک را قدم گذاشتن در تاریکی توصیف کرده است. البته پلیس فدرال آمریکا روز پنج‌شنبه گذشته و پس از اعلام این تغییرات، از اظهار نظر درباره برنامه رمزگذاری فیس‌بوک سرباز زد؛ اما کریستوفر ورای، مدیر اف‌بی‌آی روز سه‌شنبه (یک روز پیش از آغاز کنفرانس توسعه دهندگان فیس‌بوک) در جریان کنفرانس امنیتی RSA در سانفرانسیسکو از این تصمیم زاکربرگ اظهار نارضایتی کرده بود.

ورای گفت: این وضعیت که با فضایی کاملا رها شده و ورای دسترسی قانونی مواجه باشیم و مجرمان، تروریست‌‌ها و جاسوسان ارتباطات‌شان را پنهان کنند، وضعیت پایداری نیست.
او گفت که شرکت‌های فناوری و پلیس و نهادهای قضایی باید در این زمینه به یک راه حل برسند.

پس از دو سال تحمل فشار و انتقادات گسترده از شبکه‌های اجتماعی، که فیس‌بوک با موارد متعدد از رسوایی‌ها در مرکز آن بود، توسعه رمزگذاری سرتاسری یکی از قطعات پازلی بزرگ‌تر در تغییر نگاه و عملکرد شبکه‌های اجتماعی محسوب می‌شود.

البته زاکربرگ پس از این انتقادات در تلاش برای تلطیف فضا گفت که این اعمال این تغییرات چند سال طول می‌کشد و در این فرایند، شرکت‌اش با مقامات مشورت خواهد کرد.

_{در همین رابطه:}
همه آنچه در کنفرانس F8 فیس‌بوک گذشت

از سوی دیگر بیانیه زاکربرگ برای توسعه استفاده از این شیوه رمزگذاری، حرکت در مسیری است که سایر شرکت‌های فناوری مدت‌هاست در جهت جلب مشترکان به کار گرفته‌اند. برای مثال iMessage اپل در سال‌های اخیر از رمزگذاری سرتاسری استفاده کرده و تلگرام نیز به این شیوه رمزگذاری افتخار می‌کند.

واتس‌اپ نیز که متعلق به فیس‌بوک است، از سال 2016 میلادی رمزگذاری سرتاسری را به کار گرفته و مسنجر فیس‌بوک نیز آن را به عنوان یک گزینه اختیاری ارایه کرده است.

کاترین فاف (Katherine Pfaff) سخنگوی اداره مبارزه با مواد مخدر آمریکا با اجتناب از موضع‌گیری در قبال تصمیم اخیر فیس‌بوک، گفت که این اداره هم اکنون در بسیاری از پرونده‌های خود با مشکل پیام‌های رمزگذاری شده مواجه است.

وی افزود: همچون سایر نهادهای انتظامی و مجری قانون، ما در اداره مبارزه با مواد مخدر نیز با چالش رمزگذاری سرتاسری مواجه‌ایم؛ هرچند که بازرسان و کارآگاهان ما در سراسر جهان، با دقت و تلاش به کار خود ادامه می‌دهند.

سال گذشته نیز وزارت دادگستری آمریکا از یک قاضی فدرال در کالیفرنیا خواست که فیس‌بوک را وادر به شنود در تماس‌های صوتی رمزگذاری شده بکند. فیس‌بوک به این درخواست اعتراض کرد و قاضی نیز به سود فیس‌بوک حکم داد.

این مباحثات و جدال‌ها البته از مرزهای آمریکا نیز فراتر رفته است. قانون گذاران بریتانیایی هم درباره امکان محدود کردن این رمزگذاری‌‌ها درحال مذاکره هستند. سال گذشته نیز ایران و روسیه به دلیل استفاده از همین سیستم رمزگذاری، پیام‌رسان تلگرام را مسدود کردند.

الکس استاموس، نایب‌رییس سابق امنیت فیس‌بوک نیز ساعاتی پس از اعلام تغییرات فیس‌بوک، گفت که معتقد است هم اکنون تماس‌های تلفنی بین مقامات آمریکایی و هم‌پیمانان امریکا در جهان در حال انجام است.

وی افزود: به ویژه استرالیا در این رمزگذاری موضعی تهاجمی دارد و آنها خیلی از این موضوع ناراحت خواهند شد.

از سوی دیگر این اقدام از سوی نهادهای حامی حقوق مصرف کنندگان و مجامع علمی و دانشگاهی مورد استقبال قرار گرفته که در طول سال‌های گذشته همواره بر لزوم حفظ حریم خصوصی تاکید داشته‌اند.

رایان کالو، استاد حقوق دانشگاه واشینگتن می‌گوید: رمزگذاری تمامی انواع ارتباطات علاوه بر جلوگیری از شنود ارتباطات و دستیابی به تصاویر و سایر اطلاعات حساس، از باج‌گیری و تهدید مردم نیز جلوگیری می‌کند.