نقش اقتصاد دانش‌بنیان در افق 50 ساله پررنگ‌تر شود

پیرو تدوین سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، که در آن مبانی و آرمان‌های پیشرفت و افق مطلوب کشور در پنج دهه آینده ترسیم و تدابیر موثر برای دستیابی به آن طراحی‌شده است؛ مقام معظم رهبری دستگاه‌ها، مراکز علمی، نخبگان و صاحب‌نظران را به بررسی عمیق ابعاد مختلف سند تدوین‌شده و ارائه نظرات مشورتی جهت تکمیل و ارتقای این سند بالادستی فراخواندند.

در نشست مشترکی که با حضور سالار آملی قائم‌مقام وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در امور بین‌المللی و رییس کارگروه چرخه نوآوری مرکز، حجت‌الاسلام یوسف زاده دبیر اندیشکده مبانی مرکز الگو، محمدجواد قاسمی سرپرست دبیرخانه کارگروه چرخه نوآوری، افشین کلاهی رئیس مجمع تشکل‌های دانش‌بنیان و محمدرضا کمپانی نماینده مجمع در کارگروه چرخه نوآوری و اعضای مجمع تشکل‌های دانش‌بنیان ایران برگزار شد؛ بند‌های اقتصادی تدابیر تدوین‌شده برای دستیابی به پیشرفت در افق 1444 مورد نقد و بررسی قرار گرفت.

در ابتدای نشست قاسمی ضمن خیرمقدم و قدردانی از هیئت‌مدیره مجمع تشکلهای دانش‌بنیان، به تشریح فرآیند تهیه و تدوین سند الگوی پایه و نشست‌های بازنگری پرداخت سپس دبیر اندیشکده مبانی مرکز الگو نیز به تشریح مبانی الگوی پیشرفت پرداخت و گفت: نخستین بار است که برای تهیه یک سند، مرکزی تاسیس شده است تا با تمرکز و کار تخصصی طبق فرمایش مقام معظم رهبری به تدوین سند پرداخته شود.
 
اقتصاد دانش‌بنیان موتور محرک تولید و پیشرفت
علی عماری اله یاری که در این نشست به‌عنوان سخنگوی مجمع تشکل‌های دانش‌بنیان ایران حضور داشت و نظرات و دیدگاه‌های بخش خصوصی را در جهت تکمیل و ارتقای این سند بالادستی به اطلاع حاضران رساند.

او خاطرنشان ساخت: سند الگوی پیشرفت در مقایسه با سندهای توسعه در دنیا از جنبه مبانی و زیرساخت بسیار قوی‌تر است ولی باوجوداین نقطه قوت، در بخش اجرا از کاستی‌هایی برخوردار است و متاسفانه موتوری که بتواند مبانی نظری را به فعلیت تبدیل کند در کشور وجود ندارد. باید نقش کارآفرینان در این سند پررنگ‌تر دیده شود.

کارآفرینی ارتباط مستقیمی با تولید و سپس پیشرفت دارد. حتی توسعه بین‌المللی نیز با پیشرفت بومی میسر خواهد شد.

در بند 11 تدابیر به مسئله تولید ثروت اشاره‌شده است که پیشنهاد می‌دهیم میان انباشت ثروت برای افراد و تولید ثروت مبتنی بر ارزش از سوی صاحب‌نظران و نهادهای علمی در جامعه تفکیک صورت پذیرد.

در بند 17 تدابیر نیز به «ارتقای دانش‌پایه و توسعه شبکه‌های علم، فناوری و نوآوری با همکاری متقابل موسسات علمی و پژوهشی، صنایع و دولت در فرآیند تولید کالا و خدمات» اشاره‌شده است به‌طورکلی در سند بر دولت و نقش آن بسیار تاکید شده است ولی ما پیشنهاد می‌کنیم به‌جای دولت با اعتماد به بخش خصوصی به آن‌ها نقش محوری داده شود.

بند 22 یکی از بهترین بندهایی است که به موتور اجرایی اقتصاد کشور یعنی اقتصاد دانش‌بنیان  اشاره دارد. در تکمیل این بند  نیز پیشنهاد می‌کنیم، بندی به این شرح به تدابیر افزوده شود: «توسعه و توانمندسازی بخش خصوصی جهت تحویل گیری وظایف جاری دولت تا سرحد امکان و الزام دولت به بازگشت به وظایف اصلی نظارتی و حمایتی‌اش و واگذاری فعالیت‌های اقتصادی شامل تولید، عرضه کالا و خدمات به بخش خصوص توانمند شده.»

در بند 23 که به مقوله عدالت در ساختار قانونی نظام بانکی پرداخته است پیشنهاد می‌کنیم نگاه ویژه‌ای با احتساب شرایط بخش خصوصی و شرکت‌های دانش‌بنیان که همه از کارآفرینان و فن آفرینان هستند، لحاظ شود.

اله یاری افزود: در بند 30 که بر توانمندسازی مناطق محروم اشاره‌شده است پیشنهاد می‌شود با حمایت، تشویق و ایجاد انگیزه برای بخش خصوصی و شرکت‌های دانش‌بنیان شرایط سرمایه‌گذاری این بخش در مناطق محروم فراهم شود.

در پایان نیز سه بند جهت افزودن به تدابیر تدوین‌شده از سوی مجمع تشکل‌های دانش‌بنیان ایران پیشنهاد شد. بند نخست به «شناسایی، ارزیابی و انتخاب و توسعه دانش و علوم پایه موردنیاز در کلیه بخش‌های فناوری محور توسط بخش خصوصی و صرفا با حمایت‌های دولت به‌عنوان شتاب‌دهنده» پرداخته است.

اله یاری در این خصوص افزود: حجم بالایی دانش و علم در کشور تولیدشده است که تاکنون برای نگاه داشت آن‌ها حمایتی صورت نگرفته است درحالی‌که می‌توانستند در چرخه ثروت آفرینی برای کشور موثر باشند. حفظ و نگاه داشت این دانش نیازمند صرف هزینه و توسعه زیرساخت‌هاست.

بند بعدی پیشنهادی بر حفاظت از دانش بومی تاکید دارد و به این شرح است: «توسعه زیرساخت و رویه‌های حفظ و مستندسازی و نگهداشت دانش‌های موجود بومی‌شده یا در حال اکتساب مبتنی بر روش‌شناسی تخصصی مدیریت دانش به‌منظور تکرارپذیری و حفاظت از دانش بومی‌شده.»

لزوم تفکیک دو مفهوم کارآفرینی و تولید ثروت ناشی از دانش بومی با ثروت‌اندوزی کاسب‌کارانه موضوع آخرین بند پیشنهادی مجمع تشکل‌های دانش‌بنیان است. «بازتعریف نقش و جایگاه کارآفرینان به‌عنوان تولیدکنندگان اصلی ثروت و ارزش در جامعه اسلامی و انفکاک این نقش و جایگاه ثروت‌اندوزی کاسب‌کارانه.»

در پایان نشست نیز محمدرضا کمپانی عضو مجمع تشکل‌های دانش‌بنیان ایران و دبیر کل اتحادیه صادرکنندگان تجهیزات پزشکی به جمع‌بندی مباحث اعلام‌شده پرداخت و افزود: رعایت اصول پایه پیش‌نیاز تدوین یک الگوی بلندمدت برای بازه زمانی نیم‌قرن است. تنها راه تمکین قوانین موجود است تا بتوانیم الگوی پیشرفت مناسبی را با اتکا به قوانین مصوب مجلس تدوین کنیم. البته لازمه آن یافتن راه‌هایی برای اجرای قوانین است.