هوش مصنوعی؛ فناوری گرسنه‌ای که برق دنیا را می‌بلعد

آی‌تی‌من- هنگامی‌که گوگل، هفته گذشته اعلام کرد آلایندگی جوی این شرکت از سال ۲۰۱۹، به میزان ۴۸ درصد افزایش یافته، انگشت اتهام را به سمت هوش مصنوعی گرفت.

شرکت‌های فناوری آمریکایی سرگرم ساخت شبکه‌های وسیع از دیتاسنترها در سراسر جهان هستند و میگویند هوش مصنوعی، موجب رشد مصرف برق شده است و توجهات را به سمت میزان مصرف انرژی این فناوری و تاثیر آن بر محیط زیست معطوف کرده‌اند.
 
هوش مصنوعی چه میزان برق مصرف می‌کند؟
هر باری که کاربری، یک درخواست به یک ربات چت یا ابزار هوش مصنوعی مولد ارسال می‌کند، این درخواست به یک دیتاسنتر ارسال می‌شود. حتی پیش از این مرحله، طراحی برنامه‌های هوش مصنوعی مانند مدل‌های زبانی بزرگ، به میزان عظیمی‌نیروی رایانشی نیاز داشت. همزمان، رایانه‌ها برق زیادی مصرف می‌کنند و سرورها داغ‌تر می‌شود که به معنای نیاز به برق بیشتر برای خنک‌سازی آنهاست.

آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) اوایل امسال در گزارشی اعلام کرد دیتاسنترها به طور کلی ۴۰ درصد از مصرف برق در رایانش و ۴۰ درصد در خنک سازی را به خود اختصاص داده‌اند.
 
چرا کارشناسان نگران هستند؟
شرکت‌های بزرگ فناوری از زمان معرفی چت ربات چت‌جی‌پی‌تی توسط شرکت OpenAI در اواخر سال ۲۰۲۲، برای تجهیز محصولاتشان به هوش مصنوعی شتافته‌اند.

اما کارشناسان زیادی نگران هستند که این محصولات جدید، باعث افزایش مصرف برق شوند. زیرا خدمات هوش مصنوعی به مصرف برق بیشتری در مقایسه با خدمات معمولی نیاز دارند. به عنوان مثال، مطالعات مختلف نشان داده‌اند که هر درخواست صورت گرفته در چت‌جی‌پی‌تی، تقریبا ۱۰ برق یک جستجوی معمولی در گوگل، برق مصرف میکند. بنابراین، اگر گوگل همه جست‌وجوها (حدود ۹ میلیارد جست‌وجو در سال)، را به هوش مصنوعی سوئیچ کند، مصرف برق این شرکت به میزان عظیمی‌افزایش پیدا می‌کند و اکثر این خدمات و محصولات جدید به مدل‌های زبانی بزرگ متکی هستند.

برنامه نویسی این الگوریتم‌ها، بی‌نهایت فشرده بوده و معمولا مستلزم تراشه‌های رایانه‌ای است که برق زیادی مصرف می‌کنند. این تراشه‌ها به نوبه خود به خنک سازی بیشتری نیاز دارند که برق بیشتری مصرف می‌کند.
 
هوش مصنوعی چه میزان برق مصرف می‌کند؟
قبل از دوران هوش مصنوعی، برآوردها معمولا نشان می‌داد دیتاسنترها حدود یک درصد از تقاضای جهانی برای برق را تشکیل می‌دهند.

در گزارش آژانس بین‌المللی انرژی آمده است دیتاسنترها، رمزارزها و هوش مصنوعی، ‌مجموعا ۴۶۰ تراوات ساعت برق در سراسر جهان در سال ۲۰۲۲ مصرف کردند که تقریبا ۲ درصد از کل تقاضای جهانی برای برق بود. آژانس بین‌المللی انرژی برآورد کرده که این آمار می‌تواند تا سال ۲۰۲۶، دو برابر شود که معادل آمار مصرف ژاپن است.

الکس دو  وریس، محققی که وب سایت دیجی کونومیست را اداره می‌کند، مدل مصرف برق مورد هوش مصنوعی را با تمرکز بر پیش‌بینی‌های فروش شرکت آمریکایی انویدیا که بر بازار سرورهای تخصصی هوش مصنوعی مسلط است، طراحی کرده است.

وی در تحقیقاتی در اواخر سال گذشته به این نتیجه رسید که اگر فروش پیش بینی شده انویدیا برای سال ۲۰۲۳، درست بوده و همه این سرورها مورد استفاده قرار بگیرند، به تنها عامل مصرف برق سالانه ۸۵.۴ تا ۱۳۴ تراوات ساعت خواهند بود که مشابه مصرف برق آرژانتین یا سوئد است.

این محقق تاکید کرد آماری که در این گزارش ارائه کرده است، محافظه کارانه بوده‌اند زیرا او نیازهای سرمایشی را به حساب نیاورده است و افزود: استفاده از سرورهای انودیا از پیش‌بینی‌های سال گذشته فراتر رفتند بنابراین، میزان مصرف برق قطعا بالاتر خواهد بود.
 
آیا این وضعیت دوام یافتنی است؟
بزرگترین بازیگران در عرصه هوش مصنوعی و دیتاسنتر شامل آمازون، گوگل و مایکروسافت، تلاش کرده‌اند با خرید میزان زیادی انرژی تجدیدپذیر، ردپای کربن خود را کاهش دهند.

پراساد کالیانارامان، یک مقام آمازون اظهار کرد: واحد دیتاسنتر این شرکت (خدمات وب آمازون)، بزرگترین خریدار انرژی تجدیدپذیر در جهان امروز است.
خدمات وب آمازون متعهد شده است تا سال ۲۰۴۰ به یک شرکت کربن صفر تبدیل شود. گوگل و مایکروسافت هم متعهد شده‌اند تا سال ۲۰۳۰ به این هدف برسند اما ساخت دیتاسنترهای جدید و افزایش استفاده از دیتاسنترهای فعلی، به اهداف انرژی سبز کمکی نمی‌کند.
 
گوگل و مایکروسافت در گزارش‌های اخیر اعلام کرده‌اند که انتشار گازهای گلخانه‌ای آنها در چند سال اخیر افزایش یافته‌اند. گوگل رشد ۴۸ درصد آلایندگی خود از سال ۲۰۱۹ و مایکروسافت، افزایش ۳۰ درصدی آن از سال ۲۰۲۰ را اعلام کرده است اما هر دو، هوش مصنوعی را عامل این افزایش انتشار آلایندگی معرفی کرده‌اند.

بر اساس گزارش ژاپن تایمز، برد اسمیت، رئیس مایکروسافت در ماه مه به بلومبرگ گفت:‌این وعده، پیش از رشد انفجاری هوش مصنوعی داده شده بود.