اصلاح نرخ اینترنت موبایل و ثابت ضروری است

آی‌تی‌من- در ابتدا و قبل از شکافتن دلایل فنی تفاوت این قیمت، بایدگفت این پرسش در واقع تنها برای کاربران و برخی رسانه‌های ایرانیهمچنان وجود دارد و محل ابهام است.

چون ایران تقریبا در زمره معدود کشورهای دنیاست که ضریب کاربریاینترنت سیار آن به شکلی فاحش از ضریب کاربری اینترنت ثابت بالاتر است. در دنیا همه می‌دانند که نرخ اینترنت ثابت به مراتب پایین‌تر از اینترنت موبایل است و عمده کاربران از طریق بسترهای ثابت به اینترنتدسترسی دارند.

اما به علت سیاست‌گذاری‌های نادرست و گاه سیاسی و متعاقب آن عدم سرمایه‌گذاری‌های کافی در زیرساخت‌های اینترنت ثابت، اکنون بخش عظیم کاربران اینترنت در ایران، کاربر اینترنت موبایل هستند و هر گونه تغییر تعرفه در این بخش نیز با واکنش و نارضایتی مواجه می‌شود.

پیش از این بارها دلایل زیادی در خصوص ناگزیری افزایش تعرفه ارتباطات در ایران مطرح شده که از جمله آن می‌توان به تورم‌های پی‌درپیانبوهی از کالا و خدمات، جهش نرخ دلار در برابر ارز، هزینه تحریم‌ها،افزایش حقوق و دستمزدها و ... اشاره کرد که باز هم به دلایل عمدتاسیاسی در گذشته، از رشد تعرفه‌های ارتباطی متناسب با تورم و دیگرشاخص‌های اقتصادی موثر بر شرکت‌ها و اپراتورهای ارتباطی، جلوگیریشده است.

در نتیجه چنین رویکردی، آمار و ارقام رسمی نشان می‌دهد که به دلیلافزایش هزینه اپراتورهای ایرانی به دلایل تورمی و ... و ثبات چندینساله تعرفه‌ها، میزان سرمایه‌گذاری آنها روی توسعه زیرساخت‌ها در سال‌های اخیر تا یک سوم کاهش یافته است.

این مساله نیز تبعات خاص خود را دارد و آثار خود را همزمان با افزایشروز افزون کاربری، کاربران و محتوای بیشتر در حوزه اینترنتی، از طریق اشباع زیرساخت‌های موجود و متعاقب آن کاهش کیفیت و سرعت دسترسی به اینترنت نمایان کرده و همچنان نیز این روال ادامه خواهد داشت.

اما در عین حال مطالعات و مقالات خارجی به تشریح فنی و دقیق دلایلاینکه چرا اینترنت همراه گران‌تر از اینترنت ثابت است پرداخته‌اند، با اینتوضیح که در کشورهای مورد مطالعه، پایه دسترسی به اینترنت بر خلاف ایران روی اینترنت ثابت است و جهش‌های مستمر نرخ ارز و تورم و دستمزد و مسایل تحریمی را ندارند.

با این توضیح خاص که متوجه شرایط ایران است، برخی از مهمتریندلایل تفاوت و گرانی اینترنت همراه نسبت به اینترنت ثابت از این قرار است:

نخستین دلیل آنکه زیرساخت‌های مورد نیاز برای اینترنت تلفن همراه به مراتب پیچیده‌تر، متنوع‌تر و گران‌تر از تجهیزات اینترنت ثابت است که برخی از این موارد شامل دکل‌های تلفن همراه و تجهیزات شبکه است که در مقایسه با زیرساخت اینترنت ثابت مانند کابل‌ها و روترها، هزینه به مراتب بیشتری برای ساخت و نگهداری دارند. این هزینه نیز به شکل طبیعیاغلب در قالب تعرفه‌های بالاتر به مصرف‌کنندگان منتقل می شود.

دومین دلیل آنکه اینترنت موبایل اغلب نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتردر فناوری و مجوزهای طیف برای ارایه اتصالات سریع و قابل اعتماد دارد، که می‌تواند به هزینه‌های بالاتر برای ارایه دهندگان اینترنت تلفن همراه کمک کند.

به عبارت دیگر یک اپراتور قبل از هر چیز برای احیای خدمات خود، بایداز طیف وسیع فرکانسی استفاده کند و مساله اینجاست که طیف نه تنها رایگان نیست بلکه به واسطه محدودیت فرکانسی بسیار گران است و مجوز و تخصیص آن از سوی دولت‌ها صورت می‌گیرد. این مجوز نیزمعمولاً از طریق مزایده‌ها و مناقصه‌های میلیون‌ها و حتی میلیاردهادلاری انجام می شود. این باعث ایجاد مانعی با هزینه بالا برای ورود می‌شود که سپس به مشتریان منتقل می‌شود.

دلیل سوم اینکه پس از اعطای طیف، یک اپراتور با هزینه‌های بالایزیرساختی و راه اندازی روبرو می‌شود. آنها باید ایستگاه‌های پایهبسیاری را در سراسر کشور از داخل شهرها گرفته تا تمامی جاده‌ها و راه‌ها بسازند تا از پوشش مشتریان اطمینان حاصل کنند. این موارد همه چیز از املاک و مستغلات برای ایستگاه‌های پایه، حمل و نقل، هزینهطیف، تعمیر و نگهداری مکرر، تامین برق و امنیت و انبوهی از کارکنان و نیروهای انسانی و سایر هزینه‌های به مراتب بیشتر از اپراتورهای ثابت را شامل می‌شود.

چهارمین دلیل تفاوت و گرانی بیشتر اینترنت سیار نسبت به ثابت در تمام دنیا این است که فناوری شبکه تلفن همراه مکرر به‌روزرسانی و ارتقاءهای بسیار زیادی را تجربه می‌کند. به عنوان مثال در حال حاضر آخرین نسل5G  است که به زیرساخت‌ها و عرضه کاملاً جدید نیاز دارد.حتی زمانی که عرضه کامل شود، به‌روزرسانی‌های مکرر برای بهتر کردن فناوری انجام می‌شود. این ارتقاء نیز برای اپراتورهای موبایل بسیارگران است، که منجر به انتقال هزینه‌ها به مشتریان می‌شود.

از سوی دیگر به شکل طبیعی و مرسوم در دنیا، دسترسی و اتصال آسان و بی‌نیاز از تجهیزات خاص از سوی کاربر نهایی به اینترنتسیار در هر زمان و بدون محدودیت مکانی و سیار نیز یک عامل و مزیت رقابتی و تفاوت قیمتی میان اپراتورهای سیار و ثابت محسوب می‌شود.

و در نهایت عامل دیگر که شامل دیگر کشورها شده و در ایران رخ نمی‌دهد، این است که علاوه بر این، طرح‌های اینترنت همراه اغلب هزینهدستگاه (مانند تلفن هوشمند یا تبلت) را در تعرفه گنجانده‌اند، در حالی که طرح‌های اینترنت ثابت معمولاً هزینه دستگاه را شامل نمی‌شود. چونبسیاری از اپراتورهای موبایل دنیا تقریبا همه ساله در کنار ارایهخدمات اینترنت، گوشی‌های نسل جدید و مدرن را نیز روی خدمات خود به کاربران عرضه می‌کنند.