حوزه کتاب دیجیتال هنوز رسمیت پیدا نکرده است

آی‌تی‌من- علی محمدپور، عضو هیات مدیره انجمن فعالان حوزه کتاب دیجیتال درباره فعالیت‌های این انجمن گفت: با توجه به اینکه انتخابات این انجمن به تازگی انجام شده و مراحل ثبت را طی می‌کند، از این رو هنوز فعالیت رسمی‌ خود را شروع نکرده است. البته ثبت رسمی ‌انجمن چند ماهی زمان خواهد برد، به همین دلیل تا آن زمان، فعالیت خود را آغاز خواهد کرد.

وی افزود: کمیته کتاب دیجیتال در مرکز ملی فضای مجازی وجود داشت که در ادامه فعالیت این کمیته، انجمن فعالان حوزه کتاب دیجیتال نیز راه‌اندازی شد. یعنی توسعه بازار و همکاری شرکت‌های حوزه کتاب دیجیتال وجود داشته است و با راه‌اندازی انجمن، شکل رسمی‌تری خواهد داشت تا بتواند تعامل بیشتری را با نهاد‌های دولتی و حاکمیتی داشته باشد.
محمدپور با اشاره به اولویت‌های انجمن گفت: حوزه کتاب دیجیتال حوزه جدیدی در زنجیره نشر است و دغدغه‌ها و مسائل گوناگونی دارد، اما در قالب شرکت‌هایی که خدمات رسمی ‌می‌دهند، مانند پلتفرم‌ها، شرکت‌های تولیدکننده کتاب صوتی و .. دغدغه‌ها و مسائل آن‌ها جدید است. مثلاً اگر کاغذ، دغدغه اصلی ناشران در حوزه نشر چاپی کتاب است و دولت خود را مکلف می‌داند که ابزار کار ناشران را تأمین کند، در حوزه کتاب دیجیتال هم مسائلی وجود دارد که بخشی از آن‌ها جزء مسوولیت‌های دولت است که پیگیری کند و یا بخشی از آنها خلأ قانونی است. مثلاً کتاب دیجیتال هنوز، رسمیت ندارد یا به کتاب‌های دیجیتال شابک تعلق نمی‌گیرد و هنوز اعلام وصول انجام نمی‌شود و اگر ناشری کتاب دیجیتال تولید کند، جزو رزومه‌اش حساب نمی‌شود. این‌ها به دلیل موانع و مسائل قانونی بوده که رفع خواهد شد و ما هم یکی از دلایلی که انجمن را شکل دادیم این است که کمک کنیم تا رفع موانع زودتر اتفاق بیفتد و مسیر تسهیل شود.
تعداد کاربران کتاب دیجیتال
این ناشر کتاب‌های دیجیتال تصریح کرد: بخشی از دغدغه‌ها در حوزه کتاب دیجیتال مربوط به مخاطبان است که آشنایی آنها با این حوزه و استفاده از این کتاب‌ها نیاز به فرهنگ‌سازی دارند. البته بخشی از این مسائل در سال‌های اخیر محقق شده است، هر چند نیاز به پیگیری بیشتری وجود دارد.
وی ادامه داد: براساس داده‌هایی که به صورت رسمی ‌منتشر شده، حدود 2.5 میلیون کاربر کتاب دیجیتال وجود دارد و این عدد هنوز قابل قبول نیست و بسیار اندک است؛ چرا که ما یک جمعیت بزرگ جوان و تحصیل‌کرده داریم که می‌توانند کاربر این بازار باشند، که نیاز است عادت‌های کتابخوانی به این سمت سوق یابد. همچنین کتاب دیجیتال ظرفیت‌هایی دارد که می‌تواند دسترسی مردم در اقصی نقاط کشور به ویژه در مناطق محروم، روستا‌ها و ... را که ابزار‌های دیجیتال دارند، اما کتابخانه یا کتابفروشی در دسترس ندارند، از طریق پلتفرم‌ها به کتاب مورد نیازشان دسترسی پیدا کنند. البته در این زمینه هم، نیاز به مداخله نهادهای دولتی است تا خدماتی را که تاکنون به مردم می‌دادند و یا حمایت‌هایی که از مردم داشتند، از این طریق انجام بدهند.
محمدپور در ادامه با اشاره به مالکیت مادی آثار بیان کرد: تاکنون نقض مالکیت مادی آثار در مسیرهای غیررسمی‌اعم از سایت‌ها، کانال‌ها، صفحات و ... زیاد بوده است و آنها اقدام به اسکن کتاب‌های نویسندگان می‌کردند و رایگان در دسترس، قرار می‌دادند. بدون اینکه اجازه‌ای از ناشر و نویسنده گرفته باشند. در مقابل شرکت‌های رسمی‌وجود دارند که به صورت قانونی در این زمینه فعالیت می‌کنند و اگر کتابی را منتشر می‌کنند در قرارداد با ناشر یا مؤلف است. بنابراین تقویت این حوزه کمک می‌کند که نقض مالکیت فکری کمتر شود و مخاطب کتاب را به صورت قانونی تهیه کند.
  وایرال شدن کتاب‌های دیجیتالی 
وی در رابطه با محاسبه نشدن مطالعه کتاب‌های دیجیتال در سرانه مطالعه بیان کرد: تاکنون این مطالعه محاسبه نشده است و امیدواریم از این پس یکی از گزینه‌ها همین باشد که چه زمانی را برای مطالعه کتاب دیجیتال صرف می‌کنید. چون در سرانه مطالعه، خواندن ادعیه و قرآن جزئی از سؤالات است که چه حجمی‌را شامل می‌شود و کتاب‌های دیجیتال تاکنون شامل مطالعه نبوده است. البته طبیعی است؛ چرا که مصرف کتاب دیجیتال چندان جدی نبوده و در سال‌های اخیر به ویژه زمانی که کرونا شیوع پیدا کرد، جدی‌تر شده است. 
عضو هیات مدیره انجمن فعالان حوزه کتاب دیجیتال همچنین یادآور شد: اینکه در حال حاضر رسانه‌ها پیگیر اخبار این حوزه هستند، نشان می‌دهد، حوزه کتاب دیجیتال اهمیت بیشتری پیدا کرده است. همچنین کتاب‌هایی که در حالت عادی امکان انتشار و توزیع گسترده نداشتند، به ویژه طی روزهای گذشته، کتاب‌هایی با موضوع ماه مبارک رمضان وایرال شد و نسخه الکترونیک و صوتی آنها در دسترس عموم قرار گرفت.
وی افزود: یکی از اهداف انتشار کتاب دیجیتال این است که هر کسی در هر جایی در کوتاهترین زمان به محتوای مورد نیاز خود دسترسی داشته باشد و کتاب دیجیتال تا حدودی توانسته عدالت محتوایی را محقق کند که اگر مردم آشنایی بیشتری با آن داشته باشند و حمایت‌های دولتی نیز شامل حالش شود و مخاطبان یارانه‌هایی را از این طریق دریافت کنند، به هدف و آرمانی که داریم، نزدیک‌تر خواهیم شد.