بازار سیاه فروش VPN از سلیمانیه تا دوبی

آی‌تی‌من- فیلترینگ و قطعی اینترنت در بیش از دو ماه اخیر باعث شددسترسی بسیاری از مردم به اپلیکیشن‌های روزمره و پیام‌رسان‌‌های خارجیقطع شود. ازاین رو مردم به فیلترشکن‌ها روی آوردند، در این میان برخی ازمردم حتی برای تهیه فیلترشکن مجبور شدند هزینه‌های زیادی پرداخت کنند.

بر اساس گزارشی که شرکت آلمانی استاتیستا با استفاده از اطلاعاتمجموعه Top10VPN منتشر کرد میزان استفاده از فیلترشکن‌ها و VPN‌هادر اولین ماه شروع فیلترینگ در ایران حدود 3 هزار درصد رشد پیدا کردهاست؛ به گونه‌ای که برخی از آمارها از سود 1000 میلیارد تومانی دلالان ازفروش فیلترشکن‌ها در ایران حکایت دارند.

• استفاده نیمی‌از مردم از اینستاگرام
طبق نتایج آخرین نظرسنجی ایسپا در خرداد ۱۴۰۱ که با جمعیت موردمطالعه شهروندان ۱۸ سال به بالای ساکن در مناطق شهری و روستایی کلکشور و نمونه ۱۵۴۱ نفر به شیوه تلفنی اجرا شده است، ۷۸.۵ درصد مردمحداقل از یک پیام‌رسان یا رسانه اجتماعی استفاده می‌کنند. این میزان بینجوانان ۱۸ تا ۲۹ سال ۹۶.۹ درصد، ساکنین مراکز استان‌ها ۸۶.۲ درصد وافراد با تحصیلات دانشگاهی ۹۵.۳ درصد است.  

میان رسانه‌های اجتماعی مورد مطالعه، استفاده از واتس‌اپ با ۷۱.۱ درصدبیش از سایر برنامه‌ها است. بعد از واتس‌اپ، اینستاگرام توسط ۴۹.۴ درصدمردم ایران استفاده می‌شود.

• افزایش خرید فیلترشکن توسط مردم
سعید نقوی‌الحسینی، بازرس هیات مدیره اتحادیه فناوران رایانه تهران دربارهقیمت فیلترشکن گفت: براساس شنیده‌ها فیلترشکن‌ها حتی تا 300 هزارتومان هم فروخته می‌شوند.

او درباره برآورد مالی هزینه خرید فیلترشکن‌ها در کشور اظهار کرد: تعدادمصرف کنندگان VPN به صورت چشمگیری افزایش یافته، باتوجه به اینکهبراساس قانون جرایم یارانه‌ای خرید و فروش فیلترشکن جرم است واحدهایصنفی حق فروش ندارند و مخفیانه این کار را انجام می‌دهند.

بازرس هیات مدیره اتحادیه فناوران رایانه تهران با بیان اینکه برخی افراد نیزاز خارج از کشور VPN را تهیه می‌کنند، افزود: برخی افراد لینک نرم افزاریاز سلیمانیه عراق یا دوبی با واسطه می‌خرند یا با واسطه و به کمک ایرانیانخارج از کشور حساب کاربری تهیه می‌کنند.  

او در پاسخ به این سوال که اتحادیه فناوران یارانه با فروشندگان VPN برخورد می‌کند؟ گفت: افراد با ارایه اسناد به اتحادیه می‌توانند شکایت کنند،قبل از اینکه فرد شکایت کند اتحادیه نمی‌تواند با متخلفان و فروشندگانVPN برخورد کند چرا که مساله حقوقی کیفری است.

• آخرین آمار از وضعیت ارتباطات ایران
بر اساس آخرین اعلام سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی تا پایانسه ماهه اول سال 1401، در مجموع سه اپراتور همراه اول، ایرانسل و رایتل207 میلیون و 987 هزار و 209 خط واگذار کردند که جمع خطوط فعالدائمی‌و اعتباری 141 میلیون و 444 هزار و 998 خط است.

بر این اساس ضریب نفوذ تلفن همراه تا پایان بهار امسال 167 درصد است.طبق اطلاعات سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، تعداد مشترکاناینترنت پهن باند سیار تا پایان خرداد 1401، 97 میلیون و 839 هزار و 831 بوده است. براساس برآوردها حدود 10 درصد افرادی که از فیلترشکن پولیاستفاده می‌کنند، برای VPN خود هزینه کرده‌‌اند که این هزینه از حداقل 25 هزار تومان تا 100 دلار برای پنج کاربر متغیر است.

طبق این اطلاعات اگر اکنون میانگین تعداد مشترکان اینترنت سیار را 100 میلیون نفر و حداقل هزینه خرید فیلترشکن را 25 هزار تومان در نظر بگیریم،سناریوهای زیر مطرح می‌شود.

حداقل هزینه 25 هزار تومانی فیلترشکن را با دلار و یارانه نقدی مقایسهمی‌کنیم:
- سناریوی اول: در صورتی‌که 50 درصد مشترکان از فیلترشکن استفادهکنند: در این صورت حداقل هزینه ماهانه خرید فیلترشکن معادل یارانه45 هزار و 500 تومانی، 2 میلیون و 747 هزار و 252 نفر خواهد بود.همچنین با احتساب دلار 32 هزار تومانی، این رقم معادل 3 میلیون و906 هزار و 250 دلار است.  با احتساب دلار 35 هزار تومانی، این رقممعادل 3 میلیون و 571 هزار و 250 دلار است.

این رقم همچنین معادل 625 دستگاه پراید 200 میلیون تومانی است.

هزینه یک ساله برای این سناریو 1500 میلیارد تومان است که معادل یارانه32 میلیون و 967 هزار و 33 نفر، 46 میلیون و 875 هزار دلار و با احتسابدلار 35 هزار تومانی حدود 42 میلیون و 857 هزار و 142 دلار  و 7 هزار و500 دستگاه پراید می‌شود.

- سناریوی دوم: در صورتی‌که 30 درصد مشترکان از فیلترشکن استفادهکنند: در این صورت حداقل هزینه ماهانه خرید فیلترشکن معادل یارانه45 هزار و 500 تومانی، یک میلیون و 831 هزار و 500 نفر خواهد بود.با احتساب دلار 32 هزار تومانی نیز این رقم معادل 2 میلیون و 604 هزار و 166 دلار است. با احتساب دلار 35 هزار تومانی نیز این رقممعادل 2 میلیون و 380 هزار و 952 دلار است.

این رقم همچنین معادل 417 دستگاه پراید 200 میلیون تومانی است.

هزینه یک ساله سناریوی دوم 1000 میلیارد تومان است که معادل یارانه 21 میلیون و 978 هزار و 21 نفر، 31 میلیون و 250 هزار دلار و با احتساب دلار35 هزار تومانی حدود 28میلیون و 571 هزار دلار و 5 هزار دستگاه پرایدمی‌شود.
- سناریوی سوم: در صورتی‌که 10 درصد مشترکان از فیلترشکن استفادهکنند: در این صورت حداقل هزینه ماهانه خرید فیلترشکن معادل یارانه45 هزار و 500 تومانی، 549 هزار و 450 نفر خواهد بود. با احتسابدلار 32 هزار تومانی نیز این رقم معادل 781 هزار و 250 دلار است. بااحتساب دلار 35 هزار تومانی نیز این رقم معادل 714 هزار و 285 دلاراست. این رقم همچنین معادل 125 دستگاه پراید 200 میلیون تومانیاست.

هزینه یک ساله سناریوی سوم 300 میلیارد تومان است که معادل یارانه 6 میلیون و 593 هزار و 406 نفر، 9 میلیون و 375 هزار دلار است. با احتسابدلار 35 هزار تومانی 8 میلیون و  571 هزار دلار و یک هزار و 500 دستگاهپراید می‌شود.

سال 98 آخرین سالی بود که پراید تولید عمده داشت و بر این اساس حدود171 هزار دستگاه در طول یک سال تولید شد. با در نظر گرفتن سناریوی اولرقم برآورد شده برای یکسال معادل 4 درصد تولید پراید در سال پایانی تولیدخواهد بود.

• استفاده از فیلترشکن ۳۰ درصد افزایش یافت
انتشار اولین گزارش داخلی برآورد از شرایط فعلی اینترنت ایران از سویشرکت ابر دراک، یک استارت‌آپ حوزه خدمات ابری از شیراز نشان می‌دهداز تاریخ 14 مهرماه روند فیلترینگ در ایران به صورت فزاینده‌ای رو بهگسترش گذاشته است. ابر دراک برای تهیه این گزارش داده‌های ۴ میلیاردلاگ، ۴۶۲ سایت و بیش از ۱۰ میلیون کاربر را بررسی کرده است.

در این گزارش به وضوح آمده است پلتفرم واتس‌اپ و اینستاگرام از ساعت۱۲ روز جمعه اول مهر تا تاریخ ۱۷ مهر، به مدت ۱۷ روز و ۲۰ ساعت ازدسترس خارج بوده‌اند و جالب است که واتس‌اپ به مدت ۴ دقیقه و اینستاگرامبه مدت ۱۶ دقیقه فرصت تنفس دوباره در ایران داشته‌اند.

براساس گزارش ابر دراک برآورد می‌شود حداقل ۳۰ درصد میزان استفادهکاربران به ناچار زیاد شده است، زیرا تعداد کاربران غیر ایرانی که ازوب‌سایت‌های بر بستر اَبر دِراک بازدید کرده‌اند، بعد از تاریخ اول مهر ماهحدوداً ۳۰ درصد افزایش داشته است. این افراد اغلب کسانی هستند کهبرای بازدید از وب‌سایت‌ها و یا پلتفرم‌های فیلتر شده از VPN استفادهمی‌کنند که با توجه به همین موضوع احتمال دارد در زمان بازدید ازوب‌سایت‌های ایرانی هم از VPN استفاده کرده‌اند.