سندباکس‌ها چه هستند و چطور عمل می‌کنند؟

آی‌تی‌من- ابراهیم‌خان با بیان اینکه رگولاتورها برای بیانپدیده‌های نوظهور چند رویکرد اتخاذ می‌کنند، گفت: یکی از این رویکردها «رهاسازی کامل» است. مانند موضوع رمزارزها که بسیاری از کشورها در مورد آن سکوت اتخاذ کرده‌اند؛ نه اقدامی‌سلبی انجام می‌دهند و نه اقدامی‌ایجابی.

او «ممنوعیت کامل» را رویکرد دیگری در این زمنیه دانست و افزود: در این رویکرد اگر در یک کشور از فناوری‌های نوظهور استفاده شود، تخلف صورت گرفته و برای آن جریمه در نظر گرفته می‌شود.

ابراهیم‌خان اضافه کرد: سومین رویکردی که رگولاتورها در مواجهه با پدیده‌های نوظهور اتخاذ می‌کنند، راه‌اندازی مراکز نوآوری، شتاب‌دهنده‌های نظارتی و همچنین ایجاد سندباکس رگولاتوری است.

مسوول کارگروه اقتصاد دیجیتال مرکز راهبردی فناوری‏‌هایریاست جمهوری در توضیح اینکه سندباکس‌ها چه هستند و چطور عمل می‌کنند، بیان کرد: در هر حوزه‌ای که یک کسب‌وکار نوظهور پدید می‌آید، رگولاتورهای متناسب با آن حوزه دچار چالش می‌شوند؛ مانند تاکسی‌های اینترنتی، رمزارزها، لندتک‌ها و کسب‏وکارهای مبتنی بر بلاکچین. برخی از دولت‌ها به اینفناوری‌های نوظهور به چشم تهدید نگاه می‌کنند و ممکن است فعالیت این شرکت‌ها را محدود کنند.

او ادامه داد: در این شرایط سندباکس‌ها به مثابه یکی از رویکردهای تنظیم‌گری و یکی از ابزارهای تسهیل‌گری به شمار می‌روند که شرکت‌های نوآور با ورود به آن‏ها می‌توانند از طریق روش‌های قانونی فعالیت کنند و از سوی دیگررگولاتورها هم نسبت به پدیده‌های نوظهور آگاهی پیدا می‌کنند.

ابراهیم‌خان با بیان اینکه کسب‌وکارهای نوظهور در صورت نداشتن قوانین مورد نیاز امکان فعالیت ندارند، گفت: در اینحالت کسب‌وکارهای نوظهور باید به سندباکس وارد شوند و اگر از شروط اولیه و پایه‌ای برخوردار باشند و تعارضی با قوانینبالادستی نداشته و برای آن‏ها تهدیدی محسوب نشوند، طرح مورد نظر خود را در مدت موقت و زیر نظر رگولاتور اجرا می‌کنندو به صورت دوره‌ای از این فرآیند گزارشی ارائه می‌دهند.

او تأکید کرد: وقتی کسب و کار نوظهور با موفقیت از سندباکس خارج شود، چند اتفاق رخ می‌دهد؛ از جمله یادگیریرگولاتور که می‌تواند به تصویب قوانین مورد نیاز منجر شود و همچنین با تسهیل فعالیت، مشوق سایر کسب‌وکارها و توسعه‌ نوآوری شود.

ابراهیم‌خان در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکهتاکنون بیش از 80 سند باکس در جهان از جمله در کشورهاییمانند امارات، بحرین، دانمارک و ... راه‌اندازی شده است، بیانکرد: در ایران پیرو مصوبه 88 کمیسیون عالی تنظیممقررات فضای مجازی، محیط‌های آزمون تنظیم‌گریکسب‌وکارهای نوآورانه در فضای مجازی شکل گرفت و در سال 99 کارگروه مدیریت یکپارچه و هماهنگی محیط‌های آزمون با 13 نماینده در وزارت امور اقتصادی و دارایی تشکیل شد.

او افزود: این کارگروه تاکنون 26 جلسه تشکیل داده است و طی این جلسات، دو درخواست برای دریافت مجوز تنظیم‌گربخشی و 11 درخواست برای دریافت مجوز فعالیت کسب‌وکارها از سمت شرکت‌ها را بررسی کرده است.

ابراهیم‌‏خان چالش‌های پیش‌روی محیط آزمون تنظیم‌گری را نیز به این شرح برشمرد:

• تعداد زیاد متقاضیان ورود به یک محیط آزمون در یکزمینه
• عدم بلوغ کافی طرح‌ها
• درنظر نگرفتن رویه‌هایی جهت اصلاح و بهبود قوانین موجود
• شناخت نداشتن کسب‌وکارها به محیط آزمون
• فقدان زیرساخت نظام‌مند جبران خسارت
• عدم اشراف اعضای کارگروه به تمامی موضوعات
• طرح‌های بدون نوآوری و دارای مشکل اساسی با قوانینبالادستی
• عدم شفافیت در رویه‎ها و فرایندهای اخذ مجوز
• زمان‌بر بودن فرایند پیگیری متقاضیان در محیط آزمون
او با بیان اینکه در دنیا موضوع سندباکس رگولاتوری به عهده نهادهای حاکمیتی هر کشوری است، گفت: سندباکس محلیبرای تعامل دولت و فناوری‌های نوظهور است و در ایران نیزیک سندباکس مرکزی در وزارت اقتصاد ایجاد شده و سایرسندباکس‌ها می‌توانند مجوز خود را از این فراسندباکس اخذ کنند.
ابراهیم‌خان ابراز امیدواری کرد که با ایجاد سندباکس رگولاتوری کسب‌وکارهایی که در حوزه اقتصاد دیجیتال فعالیتمی‌کنند با انگیزه بیشتری ادامه مسیر دهند و سهم اقتصاد دیجیتال در تولید ناخالص کشور افزایش یابد.
​​​​​​​