فرصتها و خطرات «متاورس» برای محیط زیست
تاریخ انتشار
سه شنبه ۲۷ ارديبهشت ۱۴۰۱ ساعت ۱۴:۲۴
حمید بهنگار
اجتناب از تخریب و از بین رفتن بیشتر تنوع زیستی و احیای اکوسیستمها از موضوعات اصلی و مهم در دنیای امروز است. بنابراین، در این گزارش به بررسی معنای متاورس، تفاوت آن با web3.0، تأثیر متاورس در محیطزیست و تنوع زیستی، چگونگی تأثیر مثبت یافتههای دانشمندان بر تحولات این فناوری و کشاورزی سرپوشیده در دنیای متاورس میپردازیم.
Web3.0 چیست؟
به عبارت ساده، web3.0 اینترنت غیرمتمرکز است که بهجای متمرکز شدن بر روی سرورهای متعلق به افراد یا شرکتها، بر اساس فناوریهای توزیع شده مانند بلاکچین و سازمانهای مستقل غیرمتمرکز (DAO) ساخته شده است.
ایده فناوری web3.0 ایجاد اینترنتی آزادگرایانه تر و دموکراتیکتر است. هیچ نهاد واحدی جریان اطلاعات را کنترل نمیکند و یا شبکه را صرفاً به دلیل مالکیت سرورهای ابری، قطع و وصل و مدیریت نمیکند. سرورها، سیستمها و شبکههایی که اجرا کننده برنامهها و نرمافزارها هستند و دادهها در آنها ذخیره میشوند، در تئوری، متعلق به خود کاربران خواهند بود. کاربران در مورد قوانین و مقررات موجود و نحوه استفاده از آنها حق رأی خواهند داشت.
دلایل متعددی وجود دارد که گاهی اوقات متاورس و web3.0 به فناوری واحدی اطلاق شوند، اما این تفسیر کاملاً اشتباه است. اولین دلیل و احتمالاً واضحتر از همه، این است که هیچکس کاملاً مطمئن نیست که هر یک از این فناوریها دقیقاً چه خواهند بود و از چه معماری تبعیت میکنند. هر دو توسط افراد و سازمانهای مختلف «در دستساخت» هستند که همگی ایدههای متفاوتی در مورد ظواهر و خواصشان پس از اتمام کار دارند. بهعنوان مثال، متا حداقل 10 میلیارد دلار برای توسعه مفهوم متاورس در سال 2021 هزینه کرده است. اما دیدگاه متا در مورد ماهیت متاورس با کسانی که معتقدند متاورس باید غیرمتمرکز و خارج از کنترل شرکتهای بزرگ باشد بسیار متفاوت است.
ثانیاً، هم وب غیرمتمرکز (web3.0) و هم متاورس، در ابتدا بهعنوان «web3.0» نامیده میشدند، چرا که هر دوی آنها سومین انقلاب بزرگ اینترنت را به دنیا وعده داده بودند. با این حال، برخی از مردم web3.0 را بهعنوان «وب همه جانبه» توصیف کردهاند.
ابهامهای قابلتوجهی در مورد چگونگی گسترش متاورس وجود دارد، با این وجود اکنون زمان اندیشیدن به مزایا و معایب فناوری متاورس است.
متاورس دارای فرصتها و چالشهای گوناگونی برای تنوع زیستی و همچنین محیط زیست است. اکنون زمان آن فرارسیده که جامعه علمی به بازیگر فعال درزمینه حفظ محیط زیست تبدیل شود. همچنین آژانسهای تأمین مالی باید آماده باشند تا از پژوهشگران و تلاشهایشان حمایت کرده و ابزارها و حمایتهای مالی مناسب خود را برای کنسرسیومهای بینرشتهای فراهم نمایند.
مزایای متاورس بر تنوع زیستی
دانشمندان فرصتهای بزرگی را برای برقراری ارتباط مؤثرتر و به اشتراک گذاشتن شگفتیهای تنوع زیستی، در دست دارند. ورود به دنیای مجازی متاورس میتواند راههای بیسابقهای برای تعامل با جنبههایی از تنوع زیستی که دسترسی به آنها دشوار بود، فراهم سازد، زیرا یا از نظر جغرافیایی از مراکز بزرگ جمعیتی دور هستند (به صورت غیرقابل دسترس در جهان وجود دارند و طبیعی است که تجربه موارد نادر طبیعت ذاتاً دشوار است)، یا به این دلیل که آنها در مقیاسهای زمانی به صورت ناهمگن و ناهماهنگ رخ میدهند، بنابراین دستیابی به آنها دشوار است (مانند مسیرهای تکاملی). فناوری متاورس همچنین ممکن است تجربهای از طبیعت که قابلتشخیص با حواس انسان نیست را به دلیل دسترسی به ورودیهای شنیداری یا طولموجهای نوری غیرقابل لمس، ممکن سازد. همه اینها بهطور بالقوه میتواند منجر به افزایش درک طبیعت و تمایل به محافظت از آن شود.
اگر تجربیات همه جانبه آنلاین بتواند جایگزین برخی از بازدیدها از بخشهای حساس دنیا شود، ممکن است به محافظت از برخی نقاط مهم و متنوع زیستی کمکی شایانی کند. شاید بتوان از متاورس برای تسهیل فرآیند دانش محیط زیستی نیز استفاده کرد.
مزیت اصلی فناوری متاورس برای محیط زیست، کاهش قابل توجه نیاز به سفر انسان و در نتیجه ترافیک، تصادفات، و آلودگی کمتر خواهد بود، که خود به کاهش گرمایش زمین نیز کمک شایانی خواهد کرد.
برای افراد خوشنام سیاسی و تجاری بزرگ، برگزاری کنفرانسها در دنیای مجازی آسانتر است، بنابراین علاوه بر هزینههای هنگفت امنیت و سفر، در زمان آنها صرفهجویی میشود. این امر میتواند با صرفهجویی در هزینههای قابلتوجهی که برای برگزاری رویدادهایی مانند کنسرت خرج میشود، به برگزارکنندگان رویدادها کمک کند.
بر اساس مطالعهای که توسط وب سایت خبری CleanTechnica در ایالاتمتحده منتشر شده است، متاورس به کاهش سایر فعالیتهای مرتبط با مشاغل آلاینده کمک میکند. بهعنوان مثال، فعالیتهای آموزشی نظامی، مانند پرواز خلبانان با هواپیماهای جنگی در دنیای مجازی، ممکن است در متاورس انجام شود و انتشار گازهای گلخانهای را کاهش دهد.
زیانهای متاورس برای تنوع زیستی
دانشمندان خطراتی را از نظر تجربیات مجازی در طبیعت پیشبینی میکنند: آیا این تجربیات واقعاً میتوانند جایگزین تجربیات واقعی با تمام پیچیدگی آنها شوند؟ این تجربیات چقدر دقیق و تا چه حد قابل کنترل هستند و تا چه حد میتوان این بازنمایی تنوع زیستی را به صورت مغرضانه، دستکاری کرد تا در خدمت منافع خاص باشد؟ متخصصین محیط زیست و تنوع زیستی برای تحقق فرصتها و محدود کردن هر چه بیشتر خطرات احتمالی چه باید بکند؟
برخی از تحلیلگران نگران هستند که پذیرش گسترده متاورس ممکن است به افزایش عمده در انتشار گازهای گلخانهای منجر شود. اتکای متاورس به فناوری واقعیت مجازی (VR) و مراکز داده، حتی با کاهش انتشار کربن به دلیل کاهش سفر، تأثیر مضری بر محیط زیست خواهد داشت. مراکز داده از هوش مصنوعی برای تشخیص حرکات چشم و دست استفاده میکنند، اما واقعیت مجازی به خدمات ابری متکی است. بهرهبرداری از چنین تأسیساتی نیاز به مقدار زیادی انرژی دارد که هزینه زیست-محیطی قابلتوجهی دارد.
بر اساس گزارشی که توسط شرکت مشاوره تحول دیجیتال ECS مستقر در بریتانیا انجام شده است، بر اساس تحقیقات انجام شده توسط دانشگاه ماساچوست، آموزش یک مدل هوش مصنوعی ممکن است تقریباً 626000 پوند دی اکسیدکربن تولید میکند که بیش از پنج برابر تولید متوسط عمر یک خودرو است.
خدمات ابری برای VR و در نتیجه برای متاورس ضروری هستند. بر اساس تجزیه و تحلیل انجام شده در سال 2020 توسط دانشگاهیان دانشگاه لنکستر، در سناریویی 30 درصد از گیمرها تا سال 2030 به پلتفرمهای بازی ابری روی میآورند، که منجر به افزایش 30 درصدی انتشار دی اکسیدکربن، نسبت به بازیهای فعلی میشود. علاوه بر این، متاورس قطعاً به تصاویری با وضوح بسیار بالا نیاز خواهد داشت که مصرف انرژی را بیش از پیش، افزایش میدهد.
خلاصه شده برای استفاده در فناوران
مرجع : پايگاه اطلاع رسانی پژوهشگاه فضای مجازی