وضعیت ایران در شاخص فرار مغزها نزدیک میانگین جهانی است

آی‌تی‌من-  سورنا ستاری به بیان گزارش جمعیت ایرانیان مهاجر در جهان طبق آمار به دست آمده در سال ۲۰۲۰ پرداخت و گفت: بر اساس آخرین آمارها، این میزان ۱/۹ میلیون نفر است که این عدد ۲/۲۹ درصد از کل جمعیت ایران را شامل می‌شود. همچنین براساس آمارهای موجود، کمترین رتبه ایرانیان در میان گروه‌های مهاجر در جوامع میزبان مربوط به کشور سوئد با رتبه 5 و بیش‌ترین رتبه مربوط به کشور انگلستان با رتبه ۲۹ است.

وی همچنین در گزارش خود وضعیت میل به مهاجرت در ایران را براساس شاخص جهانی گالوپ مورد بررسی قرار داد و گفت: براساس رتبه بندی کشورها در شاخص‌های سه گانه جریان بالقوه مهاجرت گالوپ، ایران در بین ۱۵۰ کشور جهان، در رتبه ۸۷ قرار گرفته است.

وی درباره شاخص‌های مهاجرت بر اساس معیارهای مؤسسه گالوپ بیان کرد: شاخص‌های سه گانه جریان بالقوه مهاجرت گالوپ، توسط این مؤسسه در سال ۲۰۱۸، میزان افزایش یا کاهش جمعیت هر کشور در صورت برداشته شدن موانع جابجایی و مهاجرت معرفی شده است. این شاخص‌ها نتیجه مصاحبه‌های رو در رو یا تلفنی با بیش از ۵۰۰ هزار نفر در ۱۵۰ کشور دنیاست و به دلیل تعدد کشورهای مورد بررسی، یکی از مقایسه پذیرترین شاخص‌ها در حوزه مهاجرت است.

 شاخص فرار مغزها و واقعیت‌های ایران
رئیس بنیاد ملی نخبگان، با اشاره به وضعیت ایران در زیرشخاص فرار مغزها گفت: بررسی وضعیت ایران در زیرشاخص فرار مغزها که یکی از زیرشاخص‌های شاخص شکنندگی سرزمینی است نشان دهنده فراز و فرودهای رتبه کشورمان در این زیرشاخص است. به‌طوری که بدترین رتبه فرار مغزهای ایران مربوط به سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۲ بوده است. ستاری ادامه داد: ایران در سال ۲۰۱۰ در میان ۱۷۳ کشور، رتبه ۴۶ را داشته که وارد وضعیت قرمز و هشدار شده بود. در بازه ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۰ رتبه ایران وضعیت نسبتاً پایداری داشته و ۲۱ رتبه ارتقا یافته که در سال‌های اخیر، وضعیت ایران در شاخص فرار مغزها به میانگین جهانی نزدیک‌تر شده است.

  کشورهای مقصد و رتبه ایران در مهاجرفرستی
بخش دیگری از گزارش معاون علمی‌و فناوری رئیس جمهوری به وضعیت جمعیت دانشجویان بین‌المللی و مقایسه وضعیت کشورهای دانشجو فرست در جهان اختصاص داشت. ستاری با مقایسه ۲۰ کشور اصلی دانشجوفرست در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ بر اساس این آمارها، بیان کرد که طبق آخرین آمار موجود ۲۰۲۱ ایران در سال ۲۰۱۹ رتبه هفدهم را در بین این کشورها به خود اختصاص داده است.

وی افزود: همچنین در رده بندی ۱۱۶ کشور جهان از منظر سهم دانشجویان خروجی از کل جمعیت دانشجویان داخل کشور در سال ۲۰۱۹، ایران در جایگاه ۹۹ ام قرار دارد.

ستاری با اشاره به مهم‌ترین مقاصد مهاجرتی ایرانیان افزود: کشورهای آمریکا، ترکیه، آلمان، کانادا، ایتالیا، استرالیا، مجارستان، روسیه، فرانسه و بریتانیا، ۱۰ مقصد اصلی دانشجویان ایرانی در سال ۲۰۱۹ بوده‌اند که در این میان، تعداد دانشجویان ایرانی حاضر در کشورهای کانادا، ترکیه، آلمان و مجارستان با روند افزایشی و در کشورهای هند، استرالیا، انگلستان و فرانسه با روند کاهشی همراه بوده است.

 ایجاد بستری برای بازگشت متخصصان
ستاری، در بخش دیگری از گزارش خود، به برنامه بازگشت متخصصان ایرانی و همکاری با متخصصان و کارآفرینان ایرانی خارج از کشور پرداخت و گفت: ایجاد پل ارتباطی میان متخصصان و کارآفرینان ایرانی خارج از کشور با مراکز عملی و فناوری منتخب داخلی، تبیین آخرین وضعیت علمی‌و فناوری داخلی و معرفی ظرفیت پایگاه‌های تخصصی همکار در حوزه‌های مختلف به متخصصان بخشی از برنامه‌های معاونت علمی‌و فناوری ریاست جمهوری است.

به گفته رئیس بنیاد ملی نخبگان، فراهم ساختن شرایط انتقال مهارت‌ها، روش‌ها و قابلیت‌های خدماتی نوین به کشور و تعریف نحوه همکاری با مراکز علمی‌و فناوری داخلی پیش از ورود به کشور، از جمله راه‌های ارتباط با متخصصان ایرانی خارج از کشور برای خلق ارزش‌های غنی‌تر و اثرگذارتر به شمار می‌رود.

وی همچنین با اشاره به سایر برنامه‌های بازگشت و جذب نخبگان و استعدادهای برتر به کشور ادامه داد: همچنین برگزاری دوره پسا دکتری، دوره فرصت مطالعاتی، همکاری به عنوان استاد مدعو و معین، برگزاری سخنرانی و کارگاه‌های تخصصی، فعالیت‌های روزانه کارهایی است که برای ایجاد زیست‌بوم مناسب استفاده از نیروی انسانی توانمند صورت گرفته است.