فضای مجازی کشور فاقد حکمرانی است

آی‌تی‌من- سردار غلامرضا جلالی در برنامه غیر محرمانه شبکه دو سیما که به موضوع حکمرانی فضای مجازی پرداخت، رابطه بین حاکمیت، دولت و مردم در فضای مجازی را تعریفی بر حکمرانی فضای مجازی عنوان کرد که در آن خدمات و نیازهایی بین دولت و حاکمیت و مردم تبادل می‌شود و طرفین نقش‌ها و وظایفی نسبت به هم دارند.

وی با بیان اینکه عوامل متعددی مدل‌های حکمرانی را تغییر می‌دهند، گفت: اولین عنصر، موضوع تحول جدید در فناوری‌ها است که دیگر حکمرانی سنتی پاسخگوی فناوری جدید نبوده و نمی‌تواند منافع مردم را تأمین کند. به بیان دیگر قوانین و مقررات گذشته پاسخگوی نیازهای فعلی نیستند و در این فضا شاهد روابط تنظیم شده‌ای نیستیم؛ مردم نمی‌توانند خدمات مورد نیاز خود را از سیستم به صورت کامل دریافت کنند و دولت و حکومت هم نسبت به نوع خدمات به مردم دچار نوعی سردرگمی‌هستند.

سردار جلالی ادامه داد: این عوامل سبب می‌شود که بگوییم زمان جابجایی و تنظیم یک مدل جدید حکمرانی در فضای مجازی رسیده که بتواند به همه این نیازها پاسخ دهد و مطابق با آن، مقررات و قوانین به شکلی تنظیم شوند که خدمات و نیازها و سایر الزامات در رابطه بین دولت و مردم تأمین شود.
 

رییس سازمان پدافند غیرعامل با بیان اینکه نبود حکمرانی مدرن در فضای مجازی کشورمان احساس می‌شود و این موضوع آسیب‌هایی دارد، افزود: مردم نمی‌توانند خدمات مورد نیازشان را بگیرند. دولت نمی‌داند تکالیفش چیست و چه کاری باید انجام دهد.

وی در پاسخ به این سوال که آیا ما در وضعیت حکمرانی فضای مجازی از یک نظام منسجم برخوردار هستیم، گفت: ما در نقطه صفر نیستیم اما فاقد یک نظام حکمرانی جامع فضای مجازی هستیم. چرا که قوانین ما پاسخگوی شرایط فعلی فضای مجازی نیست. قوانین ما بعضاً خیلی قدیمی‌هستند و یا در قالب اجرا نیستند و مدل توسعه زیرساخت‌های فضای سایبری کشور مبتنی بر قوانین نیست.

سردار جلالی با بیان اینکه هم اکنون دارایی‌های ما در حال تبدیل به دارایی‌های سایبری است اما نمی‌دانیم این دارایی‌ها کجاست، توضیح داد: روزی دارایی در قالب اسکناس و سکه بود اما هم اکنون به شکل دیجیتال است و مشخص نیست کجای این فضای لایتناهی سایبری قرار دارد. به همین دلیل ما تاکیدمان این است که باید قلمرویی تعریف شود که بتوانیم داده‌های ارزشمندمان را آنجا نگه داری کنیم.

وی با طرح این چالش که نظام پولی ما در کجای فضای مجازی قرار دارد و اگر مورد تهاجم واقع شد چطور می‌توان از آن دفاع کرد، گفت: سوال این است که در رابطه بین حقوق مردم و حاکمیت، قوه قضائیه در کجای فضای سایبری می‌تواند اعمال قانون کند؟ اگر فردی از یک مجرم در فضای مجازی شکایتی داشته باشد، آیا قوه قضائیه قدرت برخورد دارد؟ مسلماً خیر. آیا سیستم‌هایی که در کشور ما خدمات ارایه می‌دهند تابع قوانین ما هستند؟ خیر.

رییس سازمان پدافند غیرعامل در پاسخ به این سوال که با این وجود به چه چیزی حکمرانی فضای مجازی گفته می‌شود، گفت: هر زمان که حاکمیت بتواند هر آنچه نیازمندی مردم نسبت به فضای سایبری است را در امنیت و سلامت تأمین کند می‌توانیم بگوییم که حکمرانی فضای مجازی اتفاق افتاده است.
 

وی با تاکید بر اینکه دارایی سایبری را نمی‌توان در صندوقچه نگه داشت و باید امنیت آن تضمین شود، گفت: سلامت دارایی به لحاظ محتوا و داده‌ها هم در نظام حکمرانی مطرح است. یعنی در استفاده از این فضا، سلامت آن تأمین شود. اینها وظیفه حاکمیت است. همانطور که از حاکمیت می‌خواهیم در فضای فیزیکی برای ما امنیت تأمین کند.

سردار جلالی با بیان اینکه در این فضا، بسیاری از قوانین ما نیازمند بازنگری هستند، گفت: ما فقر قانون داریم و قانون جامعی که بتواند این را پاسخگو باشد وجود ندارد. ما در فضای مجازی قوانین پایه و قوانین زودگذر داریم که شامل قوانین، مقررات، پروتکل و استاندارد می‌شود. برای این فضا، نیازمند نظام رگولاتوری فضای مجازی هستیم که هم قوانین پایه و چارچوب‌ها را مشخص کند و هم در این چارچوب، برای نهادهایی که می‌خواهند فعالیت کنند مقررات تنظیم شود.

وی تاکید کرد: هم اکنون با ضعف مقررات مواجه هستیم و به همین دلیل مسوولان وظایف را برعهده نمی‌گیرند چرا که قانون برای آنها تعیین تکلیف نکرده است. حالا که می‌خواهیم به سراغ قانون برویم، بعضاً فضاسازی‌هایی صورت می‌گیرد که می‌گویند می‌خواهند این فضا را ببندند.
رییس سازمان پدافند غیرعامل گفت: هم اکنون نهادهای مختلف به صورت توافقی و بر اساس شیخوخیت مرکز ملی فضای مجازی در حال کار هستند اما اینکه آیا به همه این مصوبات و مقررات عمل می‌شود؟ خیر؛ ما برای رسیدن به یک نظام مطلوب فضای سایبری، چالش‌های بسیاری داریم.