انجام نخستین جراحی روباتیک از راه دور در ایران

آی‌تی‌من- نخستین جراحی روباتیک از راه دور در ایران با سامانه «جراحی از راه دور» بومی‌، از فاصله ۷ کیلومتری بین بیمارستان‌های امام‌خمینی (ره) و سینا بر روی یک حیوان و با حضور سورنا ستاری معاون علمی‌و فناوری رییس جمهور، سعید سرکار رییس پژوهشکده فناوری و تجهیزات پیشرفته پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران، علیرضا میرباقری عضو هیات علمی‌دانشگاه علوم پزشکی تهران و مرتضی طاهری‌بخش معاون فنی و توسعه شبکه همراه‌اول انجام شد.
روبات این جراحی از راه دور که برای نخستین بار در کشور بر بستر شبکه امن و پرسرعت همراه‌اول توسط دکتر طالب‌پور مستقر در بیمارستان سینا روی سوژه بستری (سگ) در بیمارستان امام خمینی(ره) انجام شد، توسط بخش دانش‌بنیان با عنوان روبات جراح سینا توسعه یافته است.

این رویداد همچنان که توانمندی حوزه پزشکی کشور را به نمایش گذارد، توأمان از یوزکیس کلیدی مرتبط با فناوری G5 در کشور پرده برداشت که توسط بستر ارتباطی و فناورانه همراه‌اول به شکل عملیاتی پیاده‌سازی شد.

 همراهی بدون چشم‌داشت همراه‌اول
سعید سرکار، رییس پژوهشکده فناوری و تجهیزات پیشرفته پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران در این بازدید که با حضور جمعی از اصحاب رسانه برگزار شد، با بیان اینکه توسعه روبات جراح از سال 1392 در دستور کار قرار گرفت، اظهار کرد: اکنون نمونه ای از روبات سینا در بیمارستان‌های امام خمینی (ره)، شریعتی و سینا وجود دارد و امیدواریم حمایت معاونت علمی‌و فناوری ریاست جمهوری در فازهای بعدی که مربوط به آزمون‌های بالینی روی انسان است نیز وجود داشته باشد.

وی گفت: جراحی که ناظر بودید از بیمارستان سینا با فاصله هفت کیلومتری از بیمارستان امام خمینی(ره) انجام شد و بدون همراهی شرکت همراه‌اول امکانپذیر نبود. همراه‌اول بدون هیچگونه چشم‌داشت مالی، تمامی‌هزینه‌های توسعه ارتباطات و بستر فنی این کار ملی را تقبل کرد و ریالی از ما تقاضا نکرد که این کار جای تقدیر و تشکر دارد.

 جراحی از راه دور با تأخیر دو میلی ثانیه
مرتضی طاهری‌بخش، معاون فنی و توسعه شبکه همراه‌اول هم که در جریان این بازدید حضور داشت در حاشیه این رویداد ملی ضمن اشاره به توسعه بستر امن و پرسرعت برای انجام اموری همچون جراحی از راه دور در شبکه همراه‌اول اظهار کرد: همراه‌اول در سال ۱۳۹۷ مشارکت در طراحی و ساخت نمونه دانشگاهی جراحی از راه دور را به عنوان یکی از کاربست‌های G5 با همکاری دانشگاه تربیت مدرس انجام داد. 

وی ادامه داد: برای انجام این جراحی مهم، پهنای باند 5 گیگابیت در ثانیه را آماده کرده بودیم که عملا حدود 20 درصد آن مصرف شد و پیام خوبی را به ما داد که می‌توانیم اقداماتی از این دست و با همین کیفیت بسیار بالا را حداقل با ظرفیت پهنای‌باندی یک گیگابیت بر ثانیه نیز داشته باشیم.

گفتنی است روبات جراح سینا به نام «ابوعلی سینا» دانشمند ایرانی نامگذاری شده و در واقع این روبات متناظر با روبات داوینچی که در آمریکا ساخته شده، طراحی شده است. عملکرد این روبات یک سیستم پیشرفته جراحی از راه دور است که از طریق یک مانیتور و دو بازوی روباتیک انجام می‌شود.

این روبات دارای یک کنسول جراحی است که جراح در پشت آن قرار می‌گیرد و با استفاده از دو بازوی روباتیک قادر به کنترل و هدایت جراحی است. در کنار کنسول یک مانیتور قرار دارد که جراح می‌تواند تاثیر عمل جراحی را مشاهده کند. 

تصویر عمل هم از طریق یک روبات انجام می‌گیرد که جراح می‌تواند از طریق یک پدال آن تصویر را نیز کنترل کند؛ نیروهایی که با ابزار جراحی به بیمار منتقل می‌شود قابل اندازه‌گیری است تا جراحی با دقت و کیفیت بیشتری انجام شود.

در عمل جراحی با استفاده از این روبات میزان آسیب به بافت‌های سالم کاهش پیدا می‌کند و بیمار کمترین دوران نقاهت و خونریزی را دارد.

در این مراسم گفته شد که آمریکا تنها کشوری است که این سیستم را به مرحله تجاری رسانده و در صورتیکه این شیوه به مرحله تجاری برسد،‌ ایران دومین کشور در زمینه روبات جراح خواهد بود.

بر اساس این گزارش همراه‌اول به عنوان «لوکوموتیو پرقدرت مسیر حرکتی ایران دیجیتال» از سال 1395 ورود به فناوری G5 را به عنوان اپراتور پیشرو، آغاز کرده و با استفاده از توان داخلی شامل تیم‌های فنی اپراتور و شرکت‌های ایرانی، فرآیند بومی‌سازی این فناوری (نسل پنجم) را از آن زمان در حال راهبری است.

شرکت ارتباطات سیار ایران به عنوان نخستین و بزرگترین اپراتور تلفن همراه کشور با بهره‌برداری رسمی ‌از G5 روی شبکه واقعی، توانست اسفند ماه 1399 برای نخستین بار در ایران، به سرعت 3.633 گیگابیت بر ثانیه دست پیدا کند که تا پیش از آن بی‌سابقه بود.

همراه‌اول به عنوان نخستین و بزرگترین اپراتور ارتباطی ایران از سال 1395 بحث تسلط بر فناوری G5 را طرح‌ریزی و در سال 1396 قراردادهایی را با نوکیا و اریکسون در این زمینه منعقد کرد و در نمایشگاه تلکام 1396 هم یوز کیس‌های کاربردی را با کمک دانشگاه‌های تربیت مدرس و صنعتی شریف در این نسل ارایه کرد.