اسامی وام گیرندگان صندوق نوآوری را اعلام کنید

آی‌تی‌من-  موج انتقادات به اقدامات تسهیل گرانه صندوق نوآوری و شکوفایی که قرار بود معطوف به شرکت‌های دانش بنیان باشد به این دلیل است که این حمایت‌ها هم اکنون شامل استارت‌آپ‌های بزرگی می‌شود که دیگر استارت‌آپ نیستند و با سودآوری بالا به کار تجارت مشغولند.

مطالبه اعلام فهرست وام گیرندگان در حالی در شبکه‌های اجتماعی از سوی فعالان این بخش اعلام شده که علی وحدت رئیس هیأت عامل صندوق نوآوری و شکوفایی به تازگی گفته است که نزدیک سه سالی که در این صندوق مشغول به کار بوده، نزدیک ۱۳ هزار میلیارد تومان در قالب تسهیلات در اختیار شرکت‌های دانش‌بنیان و شرکت‌های استارت‌آپی بزرگ که مجوز دانش بنیانی داشته‌اند قرار گرفته اما این استارت‌آپ‌ها علاقه‌ای به عنوان شدن نامشان به عنوان تسهیلات‌گیرنده ندارند!

در این زمینه یکی از کاربران در توییتر نوشت: کمک کردن و تسهیل گری وظیفه دولت است. اما لیست کمک‌هایی که شده و به چه کسانی و آنها هم با این کمک‌ها چه کرده‌اند موضوعی امنیتی نیست که نشود اعلام کرد. دولت از جیب همین مردمی که قرار است با آنها شفاف باشد، به این شرکت‌ها کمک کرده است.

یکی دیگر از فعالان کسب و کارهای فضای مجازی نیز در این باره نوشت: درخواست داریم علاوه بر اسامی، شرایط و نرخ تسهیلات و تضامین مورد نیاز هم اعلام شود تا مشخص شود که رانت در کار نبوده است. شنیده شده که این تسهیلات با هدف حمایت از مجموعه‌های خاص بوده و برخی شرکت‌های استارت‌آپی بزرگ، صدها میلیارد تومان از این تسهیلات استفاده کرده‌اند.

فرشاد وکیل زاده دبیر اتحادیه کشوری کسب و کارهای مجازی نیز در این باره در توییتر نوشت: به عنوان یک فعال صنفی خواهان شفافیت کامل در مورد ۱۲ هزار میلیارد تسهیلات اعطا شده، مبلغ و نرخ تسهیلات، مدت زمان استراحت و تقسیط آن هستم. آیا صرفاً حلقه نزدیکان از رانت احتمالی برخوردار شده‌اند؟ و آیا این رانت‌ها منجر به تشدید انحصار اکوسیستم نمی‌شود؟

در این راستا رئیس هیأت مدیره سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران نیز در نامه‌ای به علی وحدت رئیس هیأت عامل صندوق نوآوری و شکوفایی خواستار اعلام اسامی شرکت‌های استارت‌آپی دریافت کننده وام شد.

در این نامه با اشاره به انتشار اخباری مبنی بر اعطای وام ۵۰ میلیارد تومانی به شرکت‌های استارت‌آپی و عدم تمایل برخی از این شرکت‌ها به انتشار نامشان، آمده است که «این موضوع به ابهام قابل تأمل در میان فعالان کسب و کار تبدیل شده و متعاقب آن بحث‌های متعددی نیز در خصوص هویت دریافت‌کنندگان وام و دلیل اتخاذ این رویکرد شکل گرفته که عمدتاً بی پاسخ مانده‌اند.»

همچنین در این نامه خطاب به علی وحدت تاکید شده که «قابل توجه بودن حجم ریالی وام‌های اعطایی در دوران تصدی جنابعالی که بیش از ۱۲ هزار میلیارد تومان اعلام شده از یک سو موجب خوشحالی اکوسیستم استارت‌آپی به دلیل حمایت‌های صورت گرفته، می‌شود اما از سوی دیگر نگرانی‌هایی را در خصوص نحوه توزیع و میزان اثربخشی آن به وجود آورده است.»

سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران در این نامه به عنوان نماینده بخش خصوصی در حوزه کسب و کارهای آنلاین و اقتصاد دیجیتال، خواستار انتشار شفاف نام شرکت‌های دریافت کننده وام و مبالغ دریافت شده را به منظور تنویر افکار صاحبان کسب و کار در این حوزه به عنوان حوزه پیشگام در زمینه شفافیت و مبارزه با فساد شده تا گامی در مسیر توسعه اقتصاد کشور برداشته شود.

در همین حال امیر ناظمی رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران نیز در توییتی با انتشار نامه‌ای از سوی این سازمان به صندوق نوآوری و شکوفایی، پیشنهاد اعلام فهرست اسامی شرکت‌ها و کسب و کارهای دریافت کننده وام از این صندوق را در راستای ایجاد شفافیت به عنوان یکی از مدرن ترین ابزارهای دولت‌ها در عرصه حکمرانی مطلوب، مطرح کرده است.

به گفته وی، توسعه از فرآیندهایی مانند شفافیت و مشارکت آغاز می‌شود و شرکت‌های دریافت کننده تسهیلات باید از فرآیند شفاف و «برابری برای همه» عبور کنند.

استارت‌آپ‌هایی که تاییدیه دانش بنیان دارند، حمایت می‌شوند
در پاسخ به این انتقادات، سیاوش ملکی فر معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی گفت: تمامی ‌استارت‌آپ‌های بزرگ که تاییدیه دانش بنیان را گرفته‌اند، مشمول دریافت تسهیلات از صندوق نوآوری هستند. شرکت‌هایی مانند دیجی کالا، اسنپ و تپسی و در کل همه گل درشت‌های استارت آپی که حدود ۱۰ شرکت در کشور هستند، از ما وام گرفتند. استارت‌آپ‌های بزرگ و شرکت‌های دانش بنیان در لیست ۶ هزار تایی معاونت علمی‌ قرار دارند و می‌توانند تا سقف ۵۰ میلیارد تومان از صندوق نوآوری تسهیلات دریافت کنند.
با این وجود در پی انتقاداتی که در این خصوص منتشر شده و نیز ادامه مطالبات عمومی ‌برای انتشار لیست دریافت کنندگان وام، مطابق آنچه که در صفحه توییتر صندوق نوآوری و شکوفایی آمده است، علی وحدت گفته که پس از استعلام از نهادهای نظارتی، اسامی‌ شرکت‌های دریافت کننده تسهیلات را اعلام خواهد کرد.

معیار حمایت، دانش‌بنیان بودن است، نه نوپا بودن
از سوی دیگر، محمد صادق خیاطیان یزدی، رئیس مرکز امور شرکت‌ها و مؤسسات دانش بنیان معاونت علمی‌ و فناوری در این خصوص گفت: از لحاظ فرایند ارزیابی، شرکت‌ها در پنج دسته مشغول فعالیت هستند و قانون حمایت از شرکت‌های دانش بنیان تعریفی از دانش بنیان‌ها دارد که به محصولات با فناوری برتر (های تک) اشاره می‌کند.

وی با بیان اینکه در این مرکز لیستی از‌های تک بودن احصا شده که شرکت‌ها بر اساس آن مورد ارزیابی قرار می‌گیرند، گفت: بر اساس این لیست این شرکت‌ها در پنج سطح دسته بندی می‌شوند؛ شرکت‌هایی که محصولات سطح یک تا ۳ را دارند در رده بندی نوع یک و شرکت‌های سطح 4 و 5 در رده بندی نوع دو قرار می‌گیرند.

وی گفت: یکی از معیارهای اصلی ما برای ارزیایی،‌های تک بودن است که مبتنی بر آن تاییدیه دانش بنیان ارائه می‌شود.

وی با بیان اینکه معیار دوم ما برای ارزیابی شرکت‌ها، تسلط بر دانش فنی است، گفت: ما به دنبال این هستیم که موضوع‌های تک موجود در شرکت‌های دانش بنیان با اخذ دانش فنی باشد؛ بنابراین اگر شرکت صاحب دانش فنی آن محصول فناورانه باشد در دسته بندی شرکتهای دانش بنیان قرار می‌گیرد.

وی گفت: داشتن تسلط کافی بر دانش فنی معیار دوم ما محسوب می‌شود که کارشناسان مرکز شرکت‌ها و مؤسسات دانش بنیان معاونت علمی‌آنها را مورد بررسی قرار می‌دهند.

خیاطیان با اشاره به نکته سوم که در اخذ تاییدیه دانش بنیانی مطرح است گفت: داشتن یک نمونه آزمایشگاهی نیز از معیارهای ارزیابی ما برای تاییدیه دانش بنیانی است؛ در این مرکز مبتنی بر مستندات و ایده نمی‌توانیم شرکتها را مورد بررسی قرار دهیم.

سیاست‌گذاری حمایت از شرکت‌ها دست دولت است
خیاطیان در پاسخ به این سوال که بسیاری از شرکت‌های دانش بنیان یا استارت‌آپ‌ها اکنون به غول‌های اقتصادی تبدیل شده‌اند و از حالت دانش بنیانی خارج شده‌اند چرا این شرکت‌ها همچنان باید با نام دانش بنیان تسهیلات دریافت کنند، گفت: شرکت‌های دانش بنیان طبق قانون می‌توانند تا ۱۵ سال از مشوق‌ها و ابزارهای حمایتی مختلف بهره ببرند. بالاخره سیاستگذاری دست دولت است که چه شرکت‌هایی از چه مزیت‌هایی استفاده کنند.

وی ادامه داد: خیلی از شرکت‌ها شاید از دید جامعه فناوری خود را توسعه ندهند اما از فناوری‌های تک و نوظهور استفاده می‌کنند؛ به عنوان مثال شرکت‌های فعال در بستر پلتفرم‌های خرید و فروش مجازی از فناوری هوش مصنوعی استفاده می‌کند پس جزو فناوری‌های تک و نوظهور محسوب می‌شوند.

وی با اشاره به برخی از شرکت‌های ایرانی که پیش از این استارت آپ بوده‌اند و اکنون به کار اقتصادی مشغول هستند، گفت: شرکت‌هایی مانند اسنپ، تپسی، دیجی کالا و ... استارت‌آپ‌هایی بودند که دانش بنیان شده‌اند و از نوع تولیدی هستند.