راهکار مقابله کاربران ایرانی با تحریم جدید گوگل

آی‌تی‌من-  در روزهای اخیر ارایه برخی سرویس‌های گوگل برای کاربران ایرانی از سوی این سرویس‌دهنده متوقف شده است. به نحوی که گفته می‌شود گوگل IP کاربران ایرانی که از VPN برای دسترسی به سرویس‌هایی مانند یوتیوب، ویز و اسپاتیفای استفاده می‌کردند را شناسایی کرده است.

هنوز علت اعمال این سیاست از سوی گوگل به طور دقیق مشخص نیست اما موضوع مشخص این است که گوگل در حال حاضر مشغول شناسایی IP کاربران ایرانی است و احتمال تحریم‌های بیشتر طی روزهای آینده از سوی این سرویس‌دهنده پیش بینی می‌شود.

بنا به گزارش خبرگزاری مهر، گمانه زنی کارشناسان حاکی از آن است که این اتفاق ناظر به بخش‌های مالی گوگل و درآمد تبلیغاتی این سرویس‌دهنده است و قوانین جدید مالیاتی در آمریکا می‌تواند یکی از دلایلی باشد که گوگل سخت‌گیری خود را در این باره بیشتر کرده است. گفته می‌شود که بیش از ۹۰ درصد درآمد گوگل از تبلیغات است و زمانی که کاربران ایرانی برای استفاده از سرویس‌های گوگل از VPN استفاده می‌کنند و موقعیت جغرافیایی نامعتبر دارند، این سرویس دهندگان گوگل را با اختلاف درآمدزایی و ضرر و زیان ناشی از آن مواجه می‌کنند. بر این اساس گوگل در حال قطع سرویس به کاربرانی است که موقعیت جغرافیایی آنها مشخص نیست.

اقدام گوگل در تحریم کاربران ایرانی در استفاده از خدمات و سرویس، مسبوق به سابقه است و مطابق با آمارهایی که پیش از این از سوی دبیر شورای عالی فضای مجازی ارایه شده است، گوگل صدها میلیارد تومان سالانه در ایران درآمد دارد اما عملاً ۴۴ درصد از کلیه خدمات این سرویس‌دهنده برای کشور ما مسدود است و در این بین ۱۰۰ درصد از خدماتی که مورد نیاز توسعه دهندگان و کسب و کارها است، در ایران غیر قابل دسترسی است.

در همین حال گفته شده است که در حوزه سیستم‌عامل ۶۳ درصد، در حوزه تبلیغات کسب و کار ۶۳ درصد و در حوزه آمار تحلیلی ۳۸ درصد از خدمات گوگل در دسترس مردم ایران قرار ندارد.

با این وجود اما به دلیل نبود استقلال در خدمات کاربردی فضای مجازی، عدم اعمال حاکمیت سایبری، شاهد وابستگی کامل کشور به سرویس‌ها و خدمات گوگل هستیم که در صورت ادامه روند تحریم‌های گوگل علیه کاربران ایرانی، با مشکلات جدی مواجه خواهیم شد.

کارشناسان معتقدند که سطح وابستگی ما به گوگل در حدی است که حتی سرویس‌های داخلی در حوزه اپلیکیشن‌های حمل و نقل و حتی اپ‌های بانکی نیز روی گوگل پلی سرویس توسعه یافته‌اند و در صورت ادامه تحریم‌های گوگل، حتی اپلیکیشن‌هایی که روی دستگاه کاربر نصب می‌شود نیز با مشکل مواجه خواهد شد. مانند آنچه که پیش از این اتفاق برای اپلیکیشن‌هایی مانند‌ هاتگرام و تلگرام طلایی رخ داد و گوگل به استناد مباحث امنیتی و به بهانه اینکه این اپلیکیشن‌ها جاسوس افزار هستند، به راحتی آنها را از گوشی کاربران حذف کرد.به اعتقاد کارشناسان به دلیل نبود عدم استقلال در فضای مجازی و اتکای بیش از حد کشور به گوگل، حتی در سطح بالاتر این امکان نیز وجود دارد که گوگل از ارایه نسخه اندروید به تولیدکنندگان موبایل که به ایران گوشی وارد می‌کنند، خودداری کند. اقدامی که هم اکنون در مقابل چین صورت گرفته است. این درحالی است که به هر میزان که سیستم عامل اندروید در حال توسعه است، میزان وابستگی کاربران ایرانی نیز به آن افزایش می‌یابد و باید فکری به حال این اتکا و وابستگی کرد.

بررسی کارشناسان حاکی از آن است که ما در بیش از ۹۹ درصد خدمات پایه کاربردی به API گوگل وابستگی داریم و تنها راه قطع این وابستگی، ایجاد استقلال در لایه خدمات پایه در زیرساخت شبکه ملی اطلاعات است. موضوعی که در سند طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات بر آن تاکید شده است.

در همین حال اگرچه تا رسیدن به سیستم عامل ملی راه زیادی در پیش است اما باید رویه حرکت به این سمت را تغییر داد و توجه بیشتری را معطوف به این پروژه کرد.

ایجاد سیستم عامل بومی در کشور نیازمند همفکری، اجماع مشترک و سازماندهی توسعه دهندگان سیستم عامل و نیز تدوین یک مدل اقتصادی است که این مدل اقتصادی بخشی از مدل اقتصادی شبکه ملی اطلاعات خواهد بود.

 راهکار مقابله از نگاه معاون وزیر ارتباطات
در همین رابطه معاون وزیر ارتباطات در واکنش به تحریم کاربران فضای مجازی توسط گوگل، گفت: ترکیب استفاده از خدمات بومی و جهانی، کلید توسعه فناوری و رفاه شهروندان است، دسترسی و انتخاب آزادانه در فضای مجازی، حوزه فناوری را تقویت می‌کند.

به گزارش ایرنا، از چند روز قبل، گوگل برنامه سخت‌گیرانه‌ای برای شناسایی کاربران ایرانی و تحریم سرویس‌های خود برای این قشر در نظر گرفته است. عده‌ای از کاربران فضای مجازی معتقد هستند تحریم‌هایی که گوگل آن‌را آغاز کرده، به‌قدری سخت‌گیرانه است که حتی کاربرانی که با VPN به سرویس‌های گوگل متصل می‌شوند را نیز شناسایی می‌کنند. این مسئله باعث شده بیش از کاربران، کسب‌وکارهای ایرانی که از سرویس‌های گوگل استفاده می‌کنند احساس خطر کنند.

اگر گوگل به همین شکل پیش برود و سرویس‌های خود را محدود کند، کسب و کارهای استفاده‌کننده از خدمات گوگل باید چه کنند؟

رییس سازمان فناوری اطلاعات معتقد است ترکیب دسترسی آزادانه و انتخاب از بین خدمات جهانی و ملی (بومی) می‌تواند ما را در حوزه فناوری اطلاعات تقویت کند.

امیر ناظمی گفت: در ایران به نظر می‌رسد با دو دیدگاه حدی و افراطی روبه‌رو هستیم. دیدگاه اول به دنبال بومی‌سازی تمام محصولات است و راه حل نهایی مواجهه با تحریم را در بی‌اثر کردن تحریم از این راه می‌داند. این راه‌حل به دلیل مقیاس بازار، قابل تعمیم برای تمام خدمات نیست.

وی افزود: دیدگاه دوم هم اساسا بومی‌سازی خدمات را نادرست می‌داند و راه‌حل را در رفع تحریم می‌داند و به این ترتیب تنها راه را رفع تحریم و چانه‌زنی با شرکت‌های جهانی می‌داند.

اما به نظر ما هیچ‌کدام به‌تنهایی نمی‌توانند یک راه حل پایدار و موفق برای کشور باشند.

ناظمی با تأکید بر این که در مقابله با تحریم نگاه‌های مختلفی وجود دارد، گفت: اما نگاه سومی نیز وجود دارد که در چند سال گذشته با جدیت آن را دنبال کردیم. رویکرد وزارت ارتباطات برای رویارویی با تحریم‌های حوزه فناوری این است نگاه گروه اول و دوم را در کنار هم پیش ببریم؛ یعنی در حالی که برای رفع تحریم‌ها تلاش می‌کنیم، هم‌زمان نیز برای بومی‌سازی محصولات و خدمات کلیدی قدم برداریم تا اگر تحریم‌ها سخت‌گیرانه‌تر هم شود، با ابزارهای بومی کاهش تأثیر تحریم‌ها را داشته باشیم.

معاون وزیر ارتباطات گفت: نگاه گروه اول و دوم به تحریم‌ها یک نگاه افراطی است و قابل تعمیم به همه زیرحوزه‌ها نیست. برخی از خدمات را می‌توان بومی کرد، بدون تغییر جدی در کیفیت و نه همه خدمات را. اما وجود نسخه بومی همان خدماتی که قابلیت بومی‌سازی عمومی ندارد، گاه به دلیل امنیت برای بخش‌های حیاتی اهمیت می‌یابد و از سوی دیگر می‌تواند زمینه را نیز برای رفع تحریم‌ها فراهم کند.

وی تصریح کرد: در اکثر موارد، داشتن نمونه بومی تجهیزاتی که تحریم می‌شوند، قدرت چانه زنی در رفع تحریم را بالا می‌برند و این امتیاز برای کشورهایی که قصد تحریم ایران را دارند یک عامل بازدارنده است.

رییس سازمان فناوری اطلاعات افزود: برای رفع تحریم همواره سعی کرده‌ایم موضوعاتی که به حوزه فناوری مربوط است را به وزارت‌ امور خارجه منعکس کنیم تا در اجلاس‌های جهانی مرتبط استفاده کنیم و تحریم را کاهش دهیم، این فرآیند در بسیاری از موارد موفقیت آمیز بوده است.

وی بابیان این‌که موضوعات مربوط به فناوری اطلاعات باید در هر نوع مذاکره‌ای که قرار است برای رفع تحریم انجام شود مدنظر قرار بگیرد تا بتوانیم به‌واسطه آن دسترسی شهروندان به سرویس‌های جهانی را تسهیل کنیم، گفت: رفع تحریم‌های حوزه فناوری اطلاعات به دلیل مشهود بودن و سرعت بالای اعمال آن به خوبی می‌تواند یکی از مهم‌ترین موضوعات گفت‌وگو در خصوص رفع تحریم‌ها و حتی سنجه بررسی رفتار آمریکا در لغو تحریم‌ها باشد.

همچنین نباید فراموش کنیم که ترکیب دسترسی آزادانه و ترکیب استفاده از سرویس‌های جهانی و ملی (بومی) می‌تواند حوزه فناوری اطلاعات را تقویت کند و هیچ‌ نگاهی غیر از این نمی‌تواند راه حل پایدار و موفق برای کشور باشد.