ظهور معضل ماینینگ خانگی در ایران

آی‌تی‌من- مصرف بالای برق توسط دستگاه‌های استخراج ارزهای دیجیتال و مجازی، همواره تهدیدی برای صنعت برق به شمار می‌رفته است؛ برآورد شده که برای تولید هر واحد ارز مجازی بیت‌کوین نیاز به مصرف ۷۲ هزار کیلووات برق است، یعنی برای تولید هر واحد از این نوع ارز مجازی، به اندازه مصرف ۲۸ مشترک، برق استفاده می‌شود.

در این میان، قیمت ارزان برق کشورمان در مقایسه با سایر کشورها باعث شده بود که سرمایه‌گذاری گسترده‌ای توسط داخلی و خارجی‌ها در این صنعت نوپا، پرمصرف و پرابهام در کشورمان انجام شده و هزاران دستگاه ماینر (استخراج) به صورت قاچاق و غیرقانونی روانه کشورمان شود و چالش جدیدی بر سرراه صنعت برق باشند.

سود سرشار و ارزانی برق در کشورمان به گفته متولیان و دست اندرکاران صنعت برق، پای استخراج‌کنندگان ارزهای دیجیتال داخلی و بین‌المللی را به گاوداری‌ها، زمین‌های کشاورزی و مزارع باز کرده بود و این ماه‌های اخیر به دلیل افزایش حاشیه سود رمز ارزها از یک طرف و برخورد قاطع صنعت برق با سواستفاده کنندگان، چالش جدیدی شکل گرفت به نام استفاده غیر مجاز از برق خانگی برای استخراج رمز ارز پیش پای صنعت برق نهاد.

  سابقه استفاده از برق غیرمجاز
فروردین ماه سال ۱۳۹۸ بود که محمود رضا حقی فام معاون وقت هماهنگی توزیع شرکت مادرتخصصی تولید، انتقال و توزیع نیروی برق ایران(توانیر) در پاسخ به پیگیری‌های خبرنگار ایرنا به فعالیت تولیدکنندگان بین المللی ارزهای مجازی در کشور پرداخت و گفت: پایین بودن تعرفه برق در ایران، موجب استقبال این تولیدکنندگان شده است.

وی افزود: تلاش می‌شود با توجه به فعالیت تولیدکنندگان ارز مجازی بین‌المللی - از جمله تولیدکنندگان چینی - در کشور، تعیین تعرفه مجزا برای آنان صورت گیرد.

حقی فام با بیان یارانه‌دار بودن برق در کشور که عامل افزایش فعالیت این تولیدکنندگان ارز مجازی شده است، گفت: اکنون نگرانی ما حضور بیشتر تولیدکنندگان ارز مجازی بین‌المللی با توجه به نرخ پایین برق و استفاده بیش از حد از برق است.

این مقام مسوول گفت: تعیین تعرفه صنعتی و یا صادراتی دو راهکار پیشنهادی است تا بتوان مصرف این مشتریان را مدیریت کرد.

همایون حائری معاون برق و انرژی وزیر نیرو نیز همان روزها در پاسخ به سوال ایرنا گفت: برق ارزان، استخراج‌کنندگان ارز مجازی را به کشورمان کشانده است که افزایش بیش از حد آنها می‌تواند به ضرر صنعت برق باشد.

وی بابیان اینکه برای تولید هر واحد ارز مجازی بیت‌کوین نیاز به مصرف ۷۲ هزار کیلووات برق است، گفت: برای تولید هر واحد از این نوع ارز مجازی، به اندازه مصرف ۲۸ مشترک، برق استفاده می‌شود که ادامه چنین روندی خطرناک است.

حائری افزود: اگر روند این استخراج ارزهای دیجیتال به همین نحو ادامه یابد پیش‌بینی می‌شود مصرف آنها به بیش از ۲ هزار مگاوات برسد.

استخراج ارزهای مجازی نیاز به استفاده از برق ارزان قیمت دارد تا حاشیه سود را برای استخراج‌کنندگان افزایش دهد، از طرف دیگر افزایش قیمت جهانی ارزهای دیجیتال سبب شده بود تعداد کسانی که می‌خواهند از این بازار برای خود کسب درآمدی داشته باشند روز به روز افزایش یابد.

پس از این اظهارنظرها و موضع‌گیری‌ها در باره مصرف برق دستگاه‌های ارز مجازی، رییس ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز در واکنش به فعالیت آنها گفت: فعالیت‌های مرتبط با تولید بیت‌کوین (ارز دیجیتالی) در ایران از نظر ما غیرقانونی است و در صورت مشاهده به صورت جدی با آن برخورد می‌شود.

پس از این اظهارنظر روند برخورد با این فعالان این عرصه افزایش یافت تا آنکه وزارت نیرو موفق به تعیین تعرفه‌ای مناسب برای آنها شد.

مصطفی رجبی مشهدی سخنگوی صنعت برق تیرماه ۹۸ گفت: مراکز استخراج بیت‌کوین می‌توانند برق مورد نیاز خود را به قیمت ریالی برق صادراتی از شبکه سراسری تحویل گرفته و یا اینکه برق مورد نیاز خود را با احداث نیروگاه‌های جدید تامین کنند و این دو راهکار وزارت نیرو برای آنها است.

وی افزود: مقرر شده تا مراکز استخراج رمزارزها با رسمیت یافتن این کسب و کار و اخذ مجوز از وزارت صنعت، معدن و تجارت بتوانند فعالیت خود را شروع کنند.

رجبی درباره تامین برق برای استخراج‌کنندگان ارز مجازی اضافه کرد: مراکز ذکر شده می‌توانند برق مورد نیاز خود را به قیمت ریالی برق صادراتی از شبکه سراسری تحویل گرفته و خریداری کنند که مقررات آن در حال تدوین است تا قیمت صادراتی در ساعت‌های مختلف اوج بار و غیر اوج‌ بار محاسبه و تعیین شود.

اما تعیین این تعرفه با واکنش منفی از سوی فعالان این صنعت جدید روبرو شد به گونه‌ای که آنها تعیین قیمت برق به مبلغ ۹۶۵ تومان به ازای هر کیلووات ساعت برای استخراج‌کنندگان ارزهای دیجیتال توسط وزارت نیرو و تعدیل نشدن این قیمت را سبب خروج آنان و محروم شدن کشور از یک کسب و کار جدید دانستند.

بنیامین عباسی مدیرفنی یک شرکت فعال در عرصه استخراج ارز مجازی سال ۹۸ در باره نرخ‌های جدید به خبرنگار ایرنا گفت: وزارت نیرو تاحدودی حق دارد و اکنون فرصتی فراهم شده تا بتواند قسمتی از دغدغه‌ها و نگرانی‌های خود را برطرف کند.

وی افزود: وزارت نیرو حق دارد، اما این کسب و کارهم باید بتواند فعالیت خود را داشته و مشکلات را برطرف کند و قیمت تعیین شده با اعمال تخفیف‌های در نظر گرفته شده دارای مزایایی برای فعالان این عرصه است، اما این نرخ قدرت رقابت را از استخراج‌کنندگان داخلی خواهد گرفت.

  تداوم استفاده غیرمجاز از برق برای ماینینگ
سال ۱۳۹۹ نیز روند استفاده از برق به صورت غیرمجاز برای استخراج رمز ارز ادامه دارد  شد و با وجود همه سخت گیری‌ها استخراج‌کنندگان به کار خود ادامه داد و همین موضوع سبب شد شرکت تولید، انتقال و توزیع نیروی برق ایران با طراحی فرایندی به نام مانور اصلاح روشنایی معابر و برخورد با استخراج‌کنندگان غیر مجاز به برخورد‌های خود شدت بخشد و از طرف دیگر به حمایت از استخراج‌کنندگان مجاز پرداخت.

سی بهمن ماه ۹۹ مدیرعامل شرکت تولید، انتقال و توزیع نیروی برق ایران گفت: استخراج‌کنندگان رمز ارزها برای برخورداری از برق مطمئن نسبت به اخذ مجوزهای قانونی اقدام کنند.

 محمدحسن متولی‌زاده افزود: استخراج‌کنندگان غیرمجاز رمزارز اگر برای استفاده از برق مجاز اقدام کنند از حمایت‌های توانیر در این باره بهره مند خواهند شد.

وی ادامه داد: وزارت نیرو و شرکت توانیر براساس مصوبه هیات وزیران آماده است برای کسانی که در چارچوب قانون می‌خواهند در زمینه استخراج رمز ارز فعالیت کنند برق مورد نیاز آنها را تامین کرده و کمک‌های لازم را انجام دهند.

مدیرعامل توانیر گفت: اکنون تعدادی از استخراج‌کنندگان رمز ارز مراجعه کرده و همکاری خوبی با صنعت برق دارند.

متولی زاده ادامه داد: اما تعدادی دیگر هستند که دنبال منافع بیشتر با ضرر رساندن به مردم هستند که با این گروه با جدیت برخورد صورت می‌گیرد.

وی افزود: قوه قضائیه و پلیس امنیت اقتصادی در این باره همکاری خوبی با صنعت برق دارند.

مدیرعامل توانیر گفت: بنابراین به فعالان رمز ارزها توصیه می‌شود برای استفاده مجاز از برق و متضرر نشدن خود و مردم به شرکت‌های برق مراجعه کرده و نسبت به اخذ مجوز اقدام کنند.

متولی زاده از شناسایی حدود یک هزار دستگاه استخراج رمز ارز غیرمجاز در سطح کشور خبر داد.

وی ادامه داد: تاکنون و از ابتدای آغاز مانور اصلاح و تعدیل روشنایی معابر ۳۰۰ مگاوات رمز ارز غیر مجاز جمع آوری شده و این روند ادامه خواهد داشت.

این برخورد‌ها همچنان تداوم یافت و از طرف دیگر روز به روز قیمت ارزهای مجازی سربه فلک کشید و این موضوع جذابیت بیشتری ایجاد کرد تا تعداد بیشتری برای استخراج رمز ارز اقدام کنند.

  ظهور معضل برق خانگی
اما تداوم برخورد با استخراج‌کنندگانی که تمایل به فعالیت مجاز ندارند سبب شد آنان در خانه‌ها اقدام به استخراج رمز ارز کنند که همین موضوع سبب شد صنعت برق به این موضوع هم ورود کند.

در همین زمینه سخنگوی صنعت برق گفت: ماینرهایی که در منازل اقدام به استفاده غیرمجاز از برق می‌کنند کاری خلاف کرده و با آنان برخورد خواهد شد.

مصطفی رجبی‌مشهدی در گفت‌وگو با ایرنا افزود: استفاده از برق خانگی برای استخراج رمز ارز علاوه بر آنکه کاری خلاف است، برای ساکنان خانه‌ها و همسایگان خطر آفرین خواهد بود.

وی ادامه‌داد: استفاده از برق خانگی برای استخراج رمز ارز به دلیل مصرف بیش از حد مجاز، امکان آتش گرفتن سیم‌کشی خانه‌ها را افزایش می‌دهد که این امر ضمن افزایش احتمال آتش‌سوزی در خانه، به وسایل برقی دیگر آسیب جدی وارد می‌کند.

سخنگوی صنعت برق بیان‌داشت: علاوه بر این، به دلیل فشار بیش از حدی که به شبکه برق ساختمان وارد می‌شود، امکان بروز خسارت به وسایل برقی همسایگان بیشتر است.

وی گفت: استفاده از برق خانگی برای استخراج رمز ارز به شبکه برق نیز خسارت وارد می‌کند، زیرا باید فشار بیشتری را متحمل شود.

معاون برنامه ریزی اقتصادی شرکت توانیر اظهار داشت: شهروندان اگر در همسایگی خود از وجود افرادی که برای استخراج رمز ارز از برق خانگی استفاده می‌کنند آگاهی یافتند، این موضوع را گزارش دهند تا با متخلفان برخورد شود.

به گفته وی، استفاده‌کنندگان غیرمجاز برق برای استخراج رمز ارز ظرفیتی معادل ۹۰ مگاوات هستند.

رجبی مشهدی ادامه‌داد: تاکنون حدود ۳۰ مگاوات از این ظرفیت شناسایی شده که مصرفی معادل کل مصرف شهر رامسر است.

سخنگوی صنعت برق افزود: برق برای کسانی که به صورت قانونی و با کسب اجازه اقدام به استخراج رمز ارز کنند، تامین شده و مورد حمایت خواهند بود.

وی گفت: کسانی هم که به صورت غیرقانونی از شبکه برق استفاده کنند، شناسایی شده و به مراجع قضایی معرفی خواهند شد.

رجبی‌مشهدی خاطرنشان‌کرد: وزارت نیرو و شرکت توانیر با توسعه این کسب و کار جدید همانند سایر کسب و کارها اقدام به تعیبن تعرفه برق برای آنها کرد تا فعالان به‌صورت قانونی و بدون نگرانی از تامین برق به فعالیت ادامه دهند.

معاون برنامه ریزی اقتصادی شرکت توانیر افزود: رفتار صنعت برق با فعالان استخراج رمز ارز همانند سایر فعالیت‌ها است و فقط در صورتی با آنان برخورد می‌شود که به صورت غیرمجاز بخواهند از برق سوء استفاده کنند.

به گفته وی، برخورد با استفاده‌کنندگان غیرمجاز از برق فقط محدود به استخراج‌کنندگان ارز مجازی نیست و براساس مصوبه‌های دولت و قانون،  همه انشعاب‌های غیرمجاز جمع آوری شده و با هر نوع استفاده غیرمجاز از برق به‌جد برخورد می‌شود.

اکنون و در این روزهای آغازین سال جدید هنوز روند برخورد با استفاده کنندگان از برق خانگی برای استخراج رمز ارز مشخص نشده و امید است با توجه به خطراتی که این کار دارد این موضوع سامان درستی پیدا کند.