فاجعه «بیت‌کوین» در راه است

آی‌تی‌من- حکیمی ‌معتقد است که ادامه وضعیت موجود در حوزه رمزارزها موجب خروج سرمایه و ارز از کشور می‌شود و بانک مرکزی باید فوراً‌ در این خصوص سیاست‌های نهایی را اعلام کند؛ او بانک مرکزی را مرجع اصلی رسیدگی و اعلام مواضع در خصوص بیت‌کوین و سایر رمزارزها می‌داند و تأکید دارد، اگر رمز ارز ملی بانک مرکزی با پشتوانه ریال باشد استقبالی از آن نخواهد شد و رمز ارز ملی باید پشتوانه طلا داشته باشد.

وی تأکید کرد: برخلاف ایران که در موضع ابهام قرار داد و نمی‌داند با این پدیده چه برخوردی کند، برخی کشورها مانند امریکا ضمن موافقت با خرید و فروش بیت‌کوین به مردم گفته است که باید بیت‌کوین را در کیف پول مشخصی قرار دهید و برای دریافت این کیف پول باید احراز هویت شود بنابراین دیگر ناشناس نیست و اگر بیت‌کوینی در کیف پولی قرار گیرد که ثبت‌نام نشده باشد، قاچاق به حساب می‌آید. در کانادا بیت‌کوین را تحت عنوان دارایی قرار داده‌اند.

حکیمی ‌با تأیید اینکه فلسفه وجودی بیت‌کوین با این قوانین از بین برده شده است، گفت: بیت‌کوین را از حالت پول خارج و به دارایی تبدیل کرده‌اند؛ در کانادا بعنوان دارایی مالی شناخته می‌شود و افرادی که آن را معامله می‌کنند باید مالیات بپردازند درحالی که در معاملات پولی در هیچ جای دنیا مالیاتی پرداخت نمی‌شود. همین موضوع جلوی تبدیل شدن بیت‌کوین به ابزار پرداخت در کانادا را گرفته است و به این روش آن را محدود کرده‌اند.

 ایران هم باید موضع خود را مشخص کند
وی با بیان وضع قوانین در 40 درصد کشورهای دنیا برای بیت‌کوین و رمزارزها گفت: متاسفانه در ایران هنوز با این پدیده برخوردمان را مشخص نکردیم؛ نه گفتیم که ممنوع است نه گفتیم آزاد است نه محدودیتی برای آن تعیین کردیم، جزو کشورهایی هستیم که مقرراتی راجع بیت‌کوین تعیین نکردیم. وی ادامه داد: قبلاً پیش‌نویسی در بانک مرکزی برای رمز ارزها آماده شده بود و در پیام روزهای اخیر آقای همتی هم گفته بودند که پیش‌نویس دیگری آماده شده، ولی ما هنوز آن را نخوانده‌ایم و نمی‌توانیم راجع به آن اظهار نظر کنیم اما احتمالاً آن پیش‌نویس بصورت عمومی ‌برای تمام رمزارزها باشد نه مشخصاً بیت‌کوین؛ رمز ارزها انواع بسیار گوناگونی دارد و از نظر مختصات با یکدیگر متفاوت هستند و اینطور نیست که مشابه یکدیگر باشند. اینکه یک مقرراتی وضع شود که تمام رمز ارزها را پوشش دهد خیلی چالش بزرگی است.

استخراج بیت‌کوین در ایران و خرید خانه در ترکیه
این کارشناس ادامه داد: گمانم این است که زمانی که بانک مرکزی بخواهد سند مربوط به رمزارزها را منتشر کند، تکلیف این ابهامات را مشخص کرده باشد؛ الان ماین کرده و بیت‌کوین استخراج می‌کنند ولی هیچ تعهدی به کشور بابت ارزی که بابت ماینر از کشور خارج شده و برق ارزانی که مصرف شده ندارند؛ الان با این وضعیت می‌توانند با دستگاه ماینر بیت‌کوین استخراج کرده و در ترکیه خانه بخرند! در این حالت ارز کشور به راحتی خارج می‌شود و خروج سرمایه بالایی خواهیم داشت. تا زمانی که مقررات مشخصی برای این وضعیت وجود نداشته باشد این اتفاق عملاً به صورت خروج سرمایه خودش را نشان میدهد.

حکیمی ‌درباره نظر مدافعان بیت‌کوین که می‌گویند استخراج و معامله بیت‌کوین نه تنها باعث خروج ارز از کشور نمی‌شود اتفاقا می‌تواند ارزآوری بالایی هم برای کشور داشته باشد نیز گفت: مدافعان این صحبت را مطرح می‌کنند و گناهی هم ندارند، می‌گویند ما بیت‌کوین را تولید کرده‌ایم الان آن را چه کار کنیم؟ آیا صرافی از ما می‌خرد؟ آیا واردکننده می‌خرد؟ اگر واردکننده بیت‌کوین را خرید و زمان ورود جنس به کشور منشأ ارز را بیت‌کوین اعلام کرد آیا بانک مرکزی قبول می‌کند؟ هیچ کدام از این اتفاق‌ها نیفتاده است بنابراین عملاً بیت‌کوینی که تولید می‌شود در وضعیت فعلی باعث خروج سرمایه می‌شود و هر چقدر بیشتر بلاتکلیف بماند خروج سرمایه شدیدتر می‌شود.

حکیمی ‌تأکید کرد: الان که قیمت بیت‌کوین افتاده، آیا به حاکمیت نمی‌گویند چرا این کار را آزاد گذاشتید تا ما بخریم و الان ضرر کنیم؟ این سوال از این سمت هم مطرح است. اگر بیت‌کوین مستقل از اقتصاد ملی بود می‌توانستیم بگوییم که آزادید که بخرید یا نخرید؛ اما بیت‌کوین روی اقتصاد ملی اثر می‌گذارد آنهم از جهت مصرف برق و خروج ارز بابت واردات ماینر و ...

 اقدام نشود، هم مردم ضرر می‌کنند هم حاکمیت!
حکیمی ‌در پاسخ به اینکه حتما باید حاکمیت در این موضوع ورود کند گفت: اگر ورود نکند هم مردم ضرر می‌کنند و هم حاکمیت!

این فعال در حوزه فناوری افزود: نه من بعنوان کارشناس نه شما بعنوان خبرگزاری نمی‌توانید به مردم توصیه کنید که وارد این حوزه شوند یا نه! اما می‌توانیم مختصات بازار را برای مردم تشریح کنیم؛ بازار بیت‌کوین بسیار پرریسک است، بیت‌کوین یک دارایی است و پول نیست، دلار و یورو نیست که بگوییم مثلاً برای وارد کردن یک موبایل هزار دلار باید پرداخت کنم ولی اگر برم هزار دلار بخرم همیشه پول یک موبایل را دارم!

وی تأکید کرد: بیت‌کوین مستقل از همه اینها نوسان می‌کند و نوسانات آن طوری است که اصلا معلوم نیست بابت چیست. یک دارایی است که موجی می‌آید خرید بالا می‌رود و برعکس؛ یک نفر توییت می‌زند قیمت آن بالا می‌رود و دوباره توییت می‌زند قیمت آن کاهش پیدا می‌کند. نوسانات بیت‌کوین بستگی به اعتبار اشخاصی دارد که راجع به آن صحبت می‌کنند و رفتار آن اشخاص هم اصلا قابل پیش بینی نیست.

 چه میزان بیت‌کوین داخل ایران داریم؟
حکیمی ‌درباره اینکه چه میزان از بیت‌کوین در ایران وجود دارد؟ گفت: هیچ آمار دقیقی در این مورد وجود ندارد؛ از 100 هزار تا 500 هزار را برای ماین کردن می‌گویند؛ برخی 10 درصد بیت‌کوین‌های ماین شده را به ایران نسبت می‌دهند؛ اگر معیار 10 درصد را برای ماین قرار دهیم، احتمالاً حدود 100 هزار بیت‌کوین داخل کشور وجود دارد اما این عدد اعتبار علمی‌دقیقی ندارد و هیچکس رقم دقیق را نمی‌داند.

می‌گویند بین 7 تا8 درصد ماینینگ دنیا در ایران انجام می‌شود و زمانی که ایران وارد بازار ماینینگ شد حدود یک میلیون بیت‌کوین ماین شده است، 7 تا 8 درصد این می‌شود 70-80 هزار و اگر رقم‌های قبل را هم در نظر بگیریم حدود 100 هزار بیت‌کوین می‌شود ولی نمی‌دانیم که چه میزان در اختیار ایرانی‌ها باقی مانده و چه مقدر فروخته شده است.

 در بدترین حالت ممکن قرار داریم
معاون سابق فناوری‌های نوین بانک مرکزی ادامه داد: حاکمیت باید به این پدیده نگاهی داشته باشد و تکلیف آن را مشخص کند؛ اینکه بگوییم نه قانونی است نه غیرقانونی درست نیست؛ ممکن است روزی غیرقانونی محسوب شود، آنوقت‌تکلیف خریداران چه می‌شود؟ اگر آزاد شد چه؟ آیا باید مردم بیت‌کوین بخرند؟ اینکه حاکمیت مانند بسیاری از کشورهای دیگر وارد شود و تکلیف این پدیده را روشن کند اهمیت بسیار زیادی دارد.

حکیمی ‌در پاسخ به این که کدام سازمان و نهاد باید مسوولیت وضع قوانین در این حوزه را بالاخره بپذیرد؟ گفت: بجای اینکه بگوییم یک دستگاه مشخص متولی است باید اجماعی در سطح حاکمیت داشته باشیم بین وزارت اقتصاد، ‌بانک مرکزی و سایر وزارت خانه‌های اقتصادی. تا با این پدیده بعنوان ماهیت قانونی برخورد کنند. در حال حاضر ماینینگ قانونی شده ولی قسمت مربوط به بیت‌کوین باقی مانده است؛ ماینینگ در هیات دولت قانونی شد و آن زمان بانک مرکزی اعلام کرد که این نوع فعالیت به بانک ارتباطی ندارد و متولی آن وزارت صنعت است، توضیح بانک مرکزی در آن مقطع منطقی و درست بود اما الان در خصوص بیت‌کوین بانک مرکزی نمی‌تواند بگوید به ما ارتباطی ندارد، بانک مرکزی حتما باید باشد ولی فقط بانک مرکزی نیست و باید سایر دستگاه‌ها نیز از تصمیمی‌که بانک مرکزی در این خصوص می‌گیرد حمایت کند بنابراین باید هیات دولت در این حوزه تصمیم گیری لازم را داشه باشد.

 همین الان هم دیر شده است
وی درباره اینکه با توجه به شیوعی که خرید و فروش بیت‌کوین در کشور داشته آیا فوریتی برای تصمیم گیری و قانون‌گذاری در این حوزه احساس می‌شود یا خیر؟ گفت: همین الان هم دیر شده است، باید دو سال قبل این اتفاق می‌افتاد؛ بهترین موقع زمانی بود که بیت‌کوین از 18 هزار دلار شد 6 هزار دلار و سقوط کرد و مردم از بازار بیرون رفتند؛ اما الان بازار داغ شده و دست و پای قانون‌گذار بسته می‌شود.چون با میلیون‌ها ادم مواجه می‌شود که به تصمیمات قانون‌گذار اعتراض می‌کنند اما وقتی بازار مرده است و سقوط کرده،‌ بهترین وقت قانون‌گذاری است چون مردم در آن نیستند و خرید و فروش آنچنانی هم انجام نمی‌شود. الان دیر شده است ولی باید فعالیت شروع شود و ابلاغ آن نیز زمانی باشد که بازار کمی‌خنک شده باشد.

معاون سابق فناوری‌های نوین بانک مرکزی در پاسخ به اینکه آیا در بازار بیت‌کوین سوخت سرمایه هم داریم یا خیر؟ گفت: سوختن اتفاق نمی‌افتد، سرمایه از بین نمی‌رود بلکه بین نوسان‌گیران زرنگ و سرمایه‌گذاران ناآگاه منتقل می‌شود.

حکیمی ‌درباره برخی هشدارها به خریداران بیت‌کوین مبنی براینکه اگر سرمایه‌تان از بین رفت نمی‌توانید به هیچ جایی اعتراض کنید و ... اظهار داشت: مگر وقتی کسی دلار می‌خرد ارزش آن پایین می‌آید کسی به او جواب می‌دهد؟ همانطور که حاکمیت هیچ مسوولیتی راجع به نوسانات جهانی طلا و ارز ندارد در خصوص نوسان قیمتی بیت‌کوین نیز مسوولیتی ندارد و هنگام وضع قوانین باید این را اعلام کند که مسوولیتی در این خصوص ندارد. حاکمیت در برابر ریال مسوول است و اگر ریال ارزشش افتاد و تورم شدید شد مردم می‌توانند اعتراض کنند که چرا ارزش ریال کم شده است اما درباره طلا و ارز و بیت‌کوین که قیمت جهانی دارد، هیچ مسوولیتی ندارد.

وی در پاسخ به اینکه هرچقدر تعلل قانونگذار در ماجرای بیت‌کوین طولانی تر شود آیا احتمال دارد فاجعه ای مشابه پودر شدن سرمایه مردم در بورس تکرار شود؟ گفت: کاملاً‌ محتمل است؛ حاکمیت در این خصوص تعلل می‌کند و باید خیلی زود تعیین تکلیف شود.