مسوولیت پلتفورم‌های داخلی همچنان روشن نیست

آی‌تی‌من- در همین رابطه حجت الاسلام محمد کرباسی کارشناس فضای مجازی گفت: مجازاتی که برای مدیر آپارات مقرر شده به دلیل تخلفی است که خود ایشان مرتکب شده است. مدیریت آپارات، از تولید یک محتوای نامناسب و غیر اخلاقی حمایت کرده و پس از تولید هم به صورت ویژه در بستر آپارات منتشر و در معرض دید کاربران قرار داده است. در واقع به این شکل نبوده که یک کاربر کلیپی را تولید و بدون اطلاع آپارات آن را منتشر کرده باشد. مجازاتی که برای مدیر عامل آپارات مقرر شده به دلیل این حمایت بوده است؛ نه اینکه صرفاً کاربری کلیپ را تولید و آپارات آن را انتشار داده باشد.

وی افزود: یکی از موضوعات مرتبط با فضای مجازی، شبکه‌های اجتماعی و سایر خدماتی که در حوزه فضای مجازی ارایه می‌شود؛ مثل تاکسی‌های اینترنتی، فروشگاه‌های نرم افزاری و...، مساله مسوولیت پذیری است که هم تولید کننده محتوا و هم ارایه‌دهنده خدمت که بستری را تولید کرده و محتوا در آن بستر انتشار می‌یابد، باید نسبت به نقش و جایگاه خود در انتشار محتوا، مسوولیت پذیر بوده و تکالیف و وظایف هریک تعریف شود. این مقوله‌ای است که در دنیا توسط کشوهای پیشرفته مورد توجه جدی قرار گرفته و برای آن قانون گذاری صورت گرفته ولی متأسفانه در کشور ما، از خلأهای قابل توجه فضای مجازی به حساب می‌آید.

این کارشناس گفت: برخی در اظهار نظرهای آگاهانه یا ناآگانه، بدون قصد یا با قصد و غرض خود حالتی به وجود می‌آورند که مثلاً وقتی گفته می‌شود تولیدکننده محتوا در قبال محتوایی که تولید کرده است باید پاسخگو باشد، می‌گویند خیر، پلتفورم مسوول است که آن را انتشار داده است و وقتی گفته می‌شود مدیر شبکه اجتماعی باید نسبت به محتوایی که منتشر کرده پاسخگو باشد، می‌گویند خیر، مسوولیت با تولیدکننده محتواست. چنین برداشتی کاملا غلط است و هر دو نفر در جایگاه خود، باید نسبت به محتوایی که تولید شده و انتشار یافته پاسخگو باشند.

حجت الاسلام کرباسی ادامه داد: اصطلاحاً می‌گویند مسوولیت پلتفورم و کاربر باید تدوین شود و روشن شود که اساساً کاربر در قبال محتوایی که تولید کرده اعم از اینکه کلیپ، فیلم، عکس نوشته و صوتی باشد که در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود یا مثلاً آگهی که در سایت‌هایی مثل دیوار و ... منتشر شده و یا محصولی که در دیجی کالا به فروش می‌رسد؛ در تمام این موارد، تولید کننده محتوا و مالک کالا که به عنوان کاربر شناخته می‌شود، چه سهم و مسوولیتی دارد؟ در تولید محتوا چه ملاک‌هایی را باید رعایت کند؟ و یا کالایی که در معرض فروش قرار داده چه ضوابط و شرایطی را باید داشته باشد؟ و احیاناً اگر در این موارد تخلفی صورت گرفت، چه برخوردی با وی می‌شود؟ 

وی ادامه داد: همچنین در تمام این موارد وظیفه و مسوولیت پلتفورم و سرویسی که زمینه ساز انتشار محتوا بوده چیست؟ این‌ها سوالاتی است که مراجع قانون گذاری یعنی شورای عالی فضای مجازی و مجلس شورای اسلامی‌باید بدان ورود کنند چرا که از خلأهای جدی در رابطه با فضای مجازی است.

وی افزود: این مقوله‌ای که در کشورهای پیشرو در حوزه فناوری ارتباطات و اطلاعات کاملاً جا افتاده است، لذا بارها اتفاق افتاده که کمپانی‌های بزرگ مرتبط با فضای مجازی مانند گوگل و فیسبوک مجازات و جریمه‌های مالی سنگین تا میلیاردها  دلار شده‌اند.

این کارشناس گفت: براین اساس اولین لایه  پالایش محتوا باید با استفاده از فناوری هوش مصنوعی در خود پلتفورم صورت گیرد، یعنی محتوا را بررسی کرده و با شاخصه‌هایی که در قانون مقرر شده است تطبیق دهد و اگر انتشار یک محتوا بر خلاف قانون باشد، خود پلتفورم باید با آن برخورد کرده و اجازه انتشار محتوا را ندهد که البته هرچند سرویس‌ها و برنامه‌های داخلی از فناوری‌های لازم در این زمینه بهره مند هستند اما جدیت و دقت لازم صورت نمی‌گیرد. 

وی در پایان گفت: اما امروزه می‌بینیم بسیاری از محتواهای نامناسب، مبتذل و غیراخلاقی در پلتفورم‌های داخلی منتشر شده و هیچ برخوردی نیز با خاطیان و عوامل آن نمی‌شود که این وظیفه قوه قضاییه است که تاکنون بر زمین مانده و انجام نشده است.