پول شرکت‌های فناوری تحقیقات هوش مصنوعی را منحرف می‌کند؟

آی‌تی‌من- محمد عبدالله، دانش آموخته هوش مصنوعی است که می‌توانسته مشاغل پردرآمدی در شرکت‌های فناوری داشته باشد؛ اما به جای آن، تصمیم گرفته که در مورد تاثیر پول شرکت‌های بزرگ فناوری در حوزه کاری خودش شفاف سازی کند.عبدالله که در دانشگاه تورنتو، درحال گذراندن دوره دکتراست، مقاله‌ای نوشته و در آن اشاره کرده که تعدادی از محققان برجسته هوش مصنوعی، شامل آن دسته از محققانی که در مورد چالش‌های اخلاقی هوش مصنوعی کار می‌کنند، از شرکت‌های فناوری بودجه و کمک مالی دریافت کرده‌اند.او می‌گوید: این مساله‌ای جدی است، به ویژه در شرایطی که سیستم‌های هوش مصنوعی سازمان‌ها، مسایل اخلاقی مهمی را به دنبال داشته‌اند؛ مسایل و پرسش‌هایی مانند سوگیری الگوریتمی، استفاده نظامی از هوش مصنوعی یا سوال‌هایی درباره انصاف یا دقت برنامه‌های بازشناسی چهره.

عبدالله دریافته است که بیش از نیمی از اعضای برجسته هیات علمی چهار دانشگاه مهم که منابع مالی دریافتی خود ا منتشر کرده‌اند، از شرکت‌های بزرگ فناوری حمایت مالی دریافت کرده‌اند. عبدالله می‌گوید: من نمی‌گویم که این دانشگاه‌ها غیر اخلاقی کار می‌کنند؛ اما به گمان من، حمایت مالی از شرکت‌های بزرگ، می‌تواند حتی به صورت ناخودآگاه به تحقیقات دانشگاهی جهت‌دهی بکند. وی پیشنهاد می‌کند که دانشگاه‌ها مقرراتی را به منظور افزایش آگاهی درباره تضاد منافع احتمالی معرفی بکنند.حمایت مالی صنایع از تحقیقات دانشگاهی البته موضوع تازه‌ای نیست. جریان سرمایه، ایده‌ها و افراد بین شرکت‌ها و دانشگاه‌ها در واقع بخشی از اکوسیستم نوآوری است. اما شرکت‌های بزرگ فناوری اکنون دارای قدرتی نامحدود هستند و اهمیت الگوریتم‌های هوش مصنوعی پیشرفته، برای کسب‌وکار، موجب شده که آنها در دانشگاه‌ها به دنبال افراد مستعد بگردند.دانشجوهایی که در زمینه هوش مصنوعی تخصص دارند، می‌توانند مشاغلی با درآمد بسیار بالا در شرکت‌های فناوری کسب بکنند؛ اما شرکت‌ها به شیوه دیگری نیز عمل می‌کنند. آنها از تحقیقات و محققان جوان با اعطای کمک هزینه حمایت می‌کنند. بسیاری از استادان برجسته هوش مصنوعی، هم اکنون به صورت پاره وقت در این شرکت‌ها مشغول به کارند. زیرا علاوه بر پول و سرمایه، این شرکت‌ها می‌توانند منابع رایانشی و مجموعه داده‌هایی را که بسیاری از دانشگاه‌ها در اختیار ندارند، در دسترس آنان قرار دهند.مقاله‌ای که در ماه ژوییه از سوی محققان دانشگاه راچستر و مدرسه کسب‌کار چیونگ کونگ چین منتشر شد، نشان می‌دهد که گوگل، دیپ‌مایند، آمازون و مایکروسافت، بین‌ سال‌های 2004 تا 2018 میلادی، 52 تن از برجسته ترین استادان حوزه هوش مصنوعی  را به استخدام خود درآورده‌اند. این مقاله نتیجه می‌گرفت که هم‌زمانی این جذب مغزها با کاهش تعداد دانشجویانی که اقدام به تاسیس شرکت‌های هوش مصنوعی می‌کنند، تصادفی نیست.

رشد قدرت و دسترسی شرکت‌های بزرگ فناوری، عبدالله را بر آن داشت که این سوال را مطرح کند که چگونه این رویکرد بر حوزه هوش مصنوعی اثر می‌گذارد.

او به همراه برادرش، که او نیز فارغ التحصیل همین حوزه است، به دریافت کمک‌های مالی محققان دانشگاه استنفورد، ام‌آی‌تی، برکلی و تورنتو از شرکت‌های بزرگ پرداخت.این دو برادر به بررسی رزومه 135 نفر از اعضای هیات علمی این چهار دانشگاه که در زمینه هوش مصنوعی کار می‌کردند پرداخته و به دنبال نشانه‌هایی از دریافت کمک هزینه از یک یا چند شرکت فناوری گشتند. به این ترتیب، آنان متوجه شدند که حداقل 83 نفر از اعضای هیات علمی مذکور کمک‌هایی از 14 شرکت بزرگ فناوری، شامل آلفابت، آمازون، فیس‌بوک، مایکروسافت، اپل، انویدیا، اینتل، آی‌بی‌ام، هواوی، سامسونگ، اوبر، علی‌بابا، المنت AI و OpenAI دریافت کرده‌اند.

در میان گروه کوچک‌تری از محققان دانشگاهی که در زمینه اخلاق هوش مصنوعی کار می‌کرده‌اند، 58 درصد از شرکت‌های بزرگ فناوری کمک مالی دریافت کرده‌اند. همچنین اگر منابع مالی دیگر را در نظر بگیریم، متوجه می‌شویم که 97 درصد آنان، به نوعی ارتباط مالی با شرکت‌های فناوری داشته‌اند. در واقع از 33 نفر فقط یک نفر وابستگی و ارتباط مالی با شرکت‌های بزرگ فناوری نداشته است.عبدالله  معتقد است که سرمایه‌گذاری از سوی صنعت در تحقیقات دانشگاهی، لزوما خطرآفرین نیست؛ اما او نگران است که این مساله تاثیر منفی داشته باشد و ممکن است باعث شود که محققان از دنبال کردن برخی پروژه‌ها صرف‌نظر کنند یا موجب شود که آنها با برخی راهکارهای پیشنهادی از سوی شرکت‌های فناوری موافقت کنند.جالب است که عبدالله در این مقاله، سرمایه‌گذاری شرکت‌های بزرگ فناوری در تحقیقات هوش مصنوعی را با روشی که شرکت‌های تولید کننده تنباکو و سیگار دنبال می‌کردند و برای انجام تحقیقات درباره آثار سلامتی سیگار در دهه 50 میلادی پول پرداخت می‌کردند، مقایسه می‌کند.علاوه بر عبدالله، کارشناسان دیگری نیز نگران نفوذ پول صنایع در حوزه تحقیقات هوش مصنوعی هستند. در بزرگ‌ترین گردهمایی سالانه محققان هوش مصنوعی نیز، کارگاهی با نام «مقاومت در هوش مصنوعی» برگزار شد که به موضوع تمرکز قدرت هوش مصنوعی در دست دولت‌ها و شرکت‌ها و دور از جوامع به حاشیه رانده شده می‌پرداخت.اما ارتباط با صنعت، در میان گروه‌هایی که در زمینه اخلاق در هوش مصنوعی کار می‌کنند، گسترده‌تر و نگران کننده‌تر است. برای مثال دو نفر از سه رییس کنفرانس «انصاف، شفافیت و پاسخگویی» که رویدادی مهم در حوزه آثار اجتماعی هوش مصنوعی است، برای زیرمجموعه‌های شرکت آلفابت کار می‌کنند.