سکوهای آگهی آنلاین «امتا» را تست هم نکردند!

آی‌تی‌من- مرکز توسعه تجارت الکترونیکی در اطلاعیه‌ای پس از گذشت چند روز از طرح این مباحث، به نقل از مسوولان سامانه اِمتا ضمن تشریح نحوه کارکرد این سامانه، به برخی موارد مهم انتقادات پاسخ داده است.

این اطلاعیه به این شرح است:
 1-  ارایه API از سوی سامانه اِمتا بر اساس استانداردهای روز دنیا
این سامانه به صورت API در اختیار کسب ‌و کارها قرار می‌گیرد. با توجه به اینکه مرحله اول و اصلی احراز هویت در فضای مجازی، شناسایی (ثبت‌نام) غیرحضوری کاربران است و در فرآیند این شناسایی، اطلاعات مهم هویتی کاربران اخذ می‌شود، لذا کمیسیون عالی امنیت فضای مجازی ذیل شورای عالی فضای مجازی راه‌‌اندازی این سامانه را با شرط صیانت از داده‌های کاربران به تصویب رسانده است. 

لازم به ذکر است، یکی از اهداف اصلی تدوین و ابلاغ سند نظام هویت معتبر در فضای مجازی که برخی منتقدان به استناد آن به سامانه اِمتا ایراد وارد کرده‌اند نیز لزوم صیانت از داده‌‌های کاربران در فضای مجازی است، بنابراین فرآیند شناسایی و احراز کاربران می‌بایست در بستر این سامانه طی شود. ابزار احراز هویت گوگل (Login With Google Account) که مورد استفاده بسیاری از پلتفرم‌ها و کاربران ایرانی است نیز به همین شیوه است.

 2-  فرآیند ساده و کوتاه احراز هویت از طریق اِمتا
نقطه قوت شیوه احراز هویت اِمتا نسبت به شیوه پیشنهادی برخی منتقدان، فرآیند ساده و کوتاه آن است، به این شکل که کاربر فقط یک مرتبه شناسایی می‌شود و در دفعات بعدی تنها با نام کاربری (شماره موبایل) و رمز عبور یکتای خود احراز می‌شود. 

در نظر بگیرید چندین هزار کسب ‌و کار وجود دارد و با شیوه پیشنهادی هر یک برای احراز هویت کاربر خود می‌بایست فرآیند شناسایی را طی کند که این فرآیند به مراتب طولانی‌تر است و حجم ترافیکی و بار مالی پیامکی زیادی را به سامانه مربوطه و کسب‌ و کارها تحمیل می‌کند و تجربه کاربری نامناسبی نیز دارد. 

با توجه به اینکه شیوه مذکور تاکنون عملیاتی نشده، لذا تبعات منفی آن آگاهانه یا ناآگاهانه در نظر گرفته نشده است.

لازم به ذکر است، در حال حاضر فرآیند شناسایی بیش از هشت میلیون کاربر در سامانه اِمتا طی شده و این کاربران تنها با واردکردن شماره موبایل و رمز عبور خود برای کسب‌ و کارها احراز هویت می‌شوند.

 3- کارنامه اِمتا در تجربه احراز هویت متقاضیان خودرو
برخلاف اظهارات برخی افراد در این زمینه، یکی دیگر از نقاط قوت سامانه اِمتا، تجربه بسیار موفق این سامانه در احراز متقاضیان طرح فروش فوق‌العاده خودرو است به گونه‌ای که در مدت 10 روز، بیش از هفت میلیون کاربر شناسایی و احراز هویت شدند و رکورد کم ‌نظیر احراز هویت بیش از یک میلیون کاربر در یک روز با حجم بالای ترافیکی و استعلام همزمان از سه دستگاه مختلف و هدایت کاربران به سامانه‌های دو خودروساز ثبت شد. 

با توجه به اینکه کمیته خودرو در این طرح متقاضیان را ملزم به احراز کارت بانکی متعلق به خود از طریق سامانه اِمتا کرده بود و این وب‌ سرویس از سوی ارایه‌دهنده آن به ‌روز و کامل نشده بود لذا برخی کاربران را با مشکل مواجه کرد.

همچنین برخی اظهارات مبنی بر عدم شناسایی سیم‌ کارت‌های اعتباری از سوی سامانه اِمتا نیز به کلی نادرست است. 

این سامانه تطابق شماره موبایل کاربران با کد ملی آنها را از طریق سرویس شاهکار که یکی از ابزارهای شناسایی و احراز هویت است انجام می‌دهد و این سرویس تمامی‌سیم‌ کارت‌های کشور اعم از دائمی‌ و اعتباری را پوشش می‌دهد.

 4- تجربه کاربری امتا در سکوهای آگهی 
بررسی‌‌ها نشان می‌دهد با توجه به ساختار، ویژگی‌ها و کارکردهای سکوهای آگهی، هیچ یک از پلتفرم‌‌ها و شبکه‌های اجتماعی خارجی قابلیت‌های کاربردی در این خصوص را ندارند و از طرفی صرفاً کاربرانی ریزش می‌کنند که به قصد انجام اقدامات سوداگرانه و خلافکارانه در این بسترها فعالیت می‌کنند.

قابل توجه تحلیلگران اینکه، یکی از عللی که کاربران به سمت شبکه‌های اجتماعی خارجی هدایت می‌شوند استعلام قیمت برخی کالاهاست که از سکوهای آگهی حذف شده است، که در این خصوص نظر کارشناسی مرکز توسعه تجارت الکترونیکی نیز عدم حذف قیمت‌هاست و درصورتی که این سکوها دستورالعمل ابلاغی از سوی کمیته عالی نظارت بر کسب ‌و کارهای مجازی در شهریورماه سال گذشته را که یکی از بندهای مهم آن الزام احراز هویت آگهی‌ دهندگان است را رعایت می‌کردند، قیمت ‎‌های خودرو و مسکن از این سکوها حذف نمی‌شد.

در پایان لازم به ذکر است، در تحلیل‌‌های کارشناسی باید تمامی ‌جوانب یک تصمیم مورد بررسی قرار گیرد. 

بدون تردید یکی از ذینفعان اصلی این تصمیم، مردم و مصرف‌ کنندکان حوزه تجارت الکترونیکی کشور هستند که در تحلیل‌ها به آن توجه لازم نشده است. 

مرکز توسعه تجارت الکترونیکی به استناد قانون تجارت الکترونیکی و وظایف محوله به موجب اساسنامه خود، به همان اندازه که مسوولیت حمایت از کسب‌ و کارهای اینترنتی و توسعه تجارت الکترونیکی را بر عهده دارد، مسوول صیانت از حقوق مصرف ‌کنندکان این حوزه نیز هست، لذا در سیاستگذاری‌‌ها و ارایه خدمات همواره سعی کرده است تمامی‌جوانب امر را در نظر بگیرد. 

به طور مثال، این مرکز در همین زمینه در دو مرحله (آذرماه سال گذشته و مردادماه سال جاری) با نمایندگان سکوهای ‌آگهی و اتحادیه کشوری کسب‌ و کارهای فضای مجازی طی جلسات رسمی ‌در خصوص اجرای احراز هویت کاربران با مدل فعلی سامانه اِمتا به توافق رسید و اصلاحات مربوطه را نیز روی سامانه اعمال نمود ولی سکوهای مذکور هیچ اقدام عملی نسبت به اتصال به این سامانه حتی در محیط تستی نیز نکردند.