هوش مصنوعی در امتحان علوم کلاس دوازدهم با نمره عالی قبول شد

آی‌تی‌من- سیستم هوش مصنوعی که در مرکز آلن طراحی شده و آریستو (Aristo) نامیده شده است، در آزمون استاندارد شده برای دانش‌آموزان ایالت نیویورک شرکت کرده است. البته این سیستم به سوالاتی که پاسخ آنها نیاز بررسی نمودار بوده، پاسخ نداده است. محققان این هوش مصنوعی را با آزمون‌های مربوط به سال‌های مختلف و نسخه‌های مختلف آزمون‌ها در یک سال تست کردند و نتایج به دست آمده همه نشان دهنده عملکرد عالی این سیستم بود.

جالب اینکه در سال 2016 هیچ کس توانسته بیش از 60 درصد سوالات این آزمون را درست پاسخ بدهد و این نشان دهنده میزان رشد سریع قابلیت‌های هوش مصنوعی است.

در این بررسی از فناوری پردازش زبان طبیعی استفاده شده است. در این حوزه از فناوری، توسعه در خور توجهی اتفاق افتاده است. محققان روش‌های جدیدی برای ساختار هوش مصنوعی ابداع کرده‌اند که بتواند وظایف پردازش زبان طبیعی را بهتر انجام بدهد. امروز سیستم‌های هوش مصنوعی قادر به تولید متونی هستند که کاملا مشابه متون نوشته شده به دست انسان است. این سیستم‌ها حتی قادر به خبرنویسی هستند و در برخی موسسات رسانه‌ای به کار گرفته شده‌اند. سیستم‌های هوش مصنوعی حتی به اموری وارد شده‌اند که نیازمند چیزی فراتر از منطق است؛ آن‌ها این روزها شعر هم می‌نویسند.

فناوری دیگری که به توسعه خیره‌کننده‌ای داشته، بینایی کامپیوتری (Computer vision) است. با استفاده از هوش مصنوعی، تولید تصاویر و ویدیوهای جعلی اما کاملا واقع‌نما، ممکن شده و بازشناسایی چهره و اشیا نیز با سیستم‌های هوش مصنوعی به سادگی امکان پذیر است.

پیشرفت در حوزه هوش مصنوعی آنقدر سریع است که بسیاری از کارشناسان قادر به پیش‌بینی اتفاق‌های آینده در این زمینه نیستند. برخی از کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که در 10 تا 20 سال آینده هوش مصنوعی به سطح توانایی هوش انسان می‌رسد و برخی دیگر از کارشناسان می‌گویند تا آن زمان صدها سال باقی مانده است.

آریستو چه کار می‌تواند بکند و چه کارهایی نمی‌تواند
یکی از انتقادهایی که مطرح است این است که سیستم‌های مانند آریستو، فقط اطلاعات را بازمی‌گردانند و واقعا تفکر نمی‌کنند. تا چند سال قبل، این نظریه در مورد سیستم‌های هوش مصنوعی درست می‌نمود زیرا این سیستم‌ها فقط قادر به حفظ کردن ارتباطات واژه‌ها با هم بودند؛ اما اگر سوالی نیازمند به درک عمیق بود، از پاسخ به آن بازمی‌ماندند. اما این وضعیت در حال تغییر است. سیستم‌های جدید هوش مصنوعی همچنان در درک مفاهیم عمیق مشکل دارند؛ اما اشتباه‌های آنها بسیار کاهش یافته است.

برای نمونه هوش مصنوعی آریستو در آزمون استاندارد منطقه نیویورک به سوالاتی جواب داده که نشان دهنده قدرت درک بالای این سیستم است. تعدادی از سوالات به این شرح است:

1- کدام ابزار برای جداسازی مخلوط آهن و فلفل سیاه مناسب‌تر است؟
الف- آهنربا 
 ب- فیلتر کاغذی
ج- ترازوی دقیق
د- ولت‌متر
 

2- وقتی یک نوار لاستیکی به ارتعاش دربیاید، کدام شکل انرژی تولید می‌شود؟
الف- شیمیایی
ب- نور 
 ج- الکتریکی
د- صوت

 
3-مس فلز است پس:
الف- در دمای اتاق مایع است
ب- با سایر مواد واکنش نمی‌دهد
ج- رسانای ضعیف الکتریسیته است
د- رسانای قوی گرماست

4- در یک درخت سیب، کدام فرایند از تقسیم سلولی حاصل می‌شود؟
الف-  رشد
ب- فتوسنتز 
ج- تبادل گازی
د-دفع زباله

 
همان‌طور که می‌بینید، اینها فقط به دایره لغات مربوط نیست. البته منتقدان همچنان می‌توانند بگویند که هوش مصنوعی از ارتباط واژه‌ها با هم به پاسخ درست پی می‌برد؛ مثلا آهن و آهنربا، ارتعاش و صوت و فلز و رسانای گرما. برای مثال ملانی میچل در وایرد، استدلال کرده که مدل زبانی و آمار ارتباط بین واژگان سیستم هوش مصنوعی را در یافتن پاسخ درست این سوالات یاری کرده است؛ بدون اینکه این سیستم واقعا قادر به درک مفهوم سوال باشد.

اما از سوی دیگر، آیا این شیوه با روشی که انسان‌ها برای یادگیری علوم واقعا تفاوت دارد؟ بخش عمده‌ای از یادگیری مفاهیم برای ما انسان‌ها نیز در واقع روابطی است که بین یک مفهوم و سایر مفاهیم وجود دارد و ما پیش‌تر آن را آموخته‌ایم.

اما همان‌طور که دست‌کم گرفتن دستاوردهایی مانند سیستم آریستو آسان است؛ به سادگی هم می‌توان در برابر آن بیش از حد شگفت زده شد. بسیاری از رسانه‌ها درباره آریستو، تیترهایی مانند این زدند که «هوش مصنوعی حالا باهوش‌تر از یک انسان کلاس هشتمی است» اما این تیترها دقیق نیست. هنوز هیچ سیستم هوش مصنوعی تولید نشده که مهارت‌های عمومی حل مساله‌اش حتی فراتر از یک انسان دو ساله باشد؛ چه برسد به یک نوجوان کلاس هشتم.

واقعیت این است که سیستم‌های هوش مصنوعی کنونی از جمله آریستو، همچنان در حوزه  هوش مصنوعی محدود (Narrow AI) یا هوش مصنوعی ضعیف (Weak AI) هستند و تنها می‌توانند در محدوده‌ای مخشص، به خوبی عمل کنند. آریستو نیز برای حل مسایل علوم کلاس هشتم و دوازدهم ساخته شده و از پس سایر سوالات برنمی‌آید.

سیستم‌های هوش مصنوعی که قادر به حل مسایل مختلف باشند، به هوش مصنوعی قوی (Strong AI) مشهورند و هنوز از حد ایده چندان پا را فراتر نگذاشته‌اند. این حوزه‌ای است که همچنان در تملک و تسلط ذهن انسان است.