بررسی سوابق ساخت ابزارهای محاسباتی در تاریخ بشریت ظاهرا از چوب خط‌ها آغاز شده است و پیشرفت این ابزارها کماکان نیز ادامه دارد.

فساد سازمان یافته تعریف دارد. اگر منظور فساد از صدر تا ذیل باشد چنین فسادی وجود ندارد اما اگر منظور فساد گسترده و شبکه ای است چنین فسادی داریم.