والدین من ریاضی‌دان بودند. مادرم در کدنویسی یکی از نخستین کامپیوترهای دارای برنامه ذخیره شده، یعنی Mark 1 در منچستر، نقش‌ داشت. آنها به من آموختند که در زمان برنامه نویسی، هیچ محدودیتی برای من، به‌جز قدرت تخیل خود من وجود ندارد. همین اشتیاق برای تجربه و تغییر به من در ساختن وب جهان گستر (World Wide Web) کمک کرد.

امیدوار بودم که 30 سال پس از خلق وب، مهم‌ترین کارکردش برای ما، خدمت به بشریت باشد. پروژه‌هایی مانند ویکی‌پدیا، OpenStreetMap و دنیای نرم‌افزارهای متن‌باز، نمونه‌ای از ابزارهای سازنده و کارآمدی بود که امید داشتم از وب سرچشمه بگیرد.

با این حال واقعیت بسیار پیچیده‌تر است. امروزه گسترش تعصبات، نفرت و اطلاعات غلط، جوامع را از هم دور می‌کند. کلاهبرداران از وب برای سرقت اطلاعات هویتی استفاده می‌کنند و قلدرها و خلافکاران از این ابزار برای آزار و ارعاب قربانیان خود بهره می‌گیرند و بازیگران بد با استفاده از تاکتیک‌های هوشمندانه دیجیتالی، دموکراسی را بی‌اثر می‌کنند. استفاده از تبلیغات سیاسی هدفمند (Targeted political advertising) در کارزارهای انتخابات ریاست جمهوری 2020 ایالات متحده و انتخابات سایر نقاط جهان، یک بار دیگر درک و انتخاب رای‌دهندگان را به مخاطره انداخته است.

حالا ما در یک برهه حیاتی قرار داریم. اینکه چگونه با این سوءاستفاده‌ها برخورد کنیم، آینده وب را مشخص می‌کند که همچنان  نیرویی جهانی در خدمت خیر باقی بماند یا ما را به سوی ویران‌شهر (dystopia) دیجیتال ببرد.

وب نیازمند مداخله موثر و اساسی تمامی کسانی است که آینده آن را در دست دارند: دولت‌هایی که می‌توانند قانون‌گذاری و تنظیم‌گری کنند؛ شرکت‌هایی که محصولات را طراحی می‌کنند؛ گروه‌های جامعه مدنی و فعالانی که قدرت‌ها را به پاسخگویی وا می‌دارند؛ و تک تک کاربرانی که با دیگران، در فضای آنلاین تعامل می‌کنند.

ما باید بر این بن‌بستی که به دلیل تلاش‌های ناکام پیشین، پیش روی وب قرار گرفته، غلبه کنیم. دولت‌ها باید از متهم کردن پلتفرم‌ها به بی‌عملی دست بردارند و شرکت‌ها، به جای مخالفت صرف، باید نقش سازنده‌تری در شکل دهی مقررات آینده ایفا کنند.

من به شخصه رویکرد جدیدی را برای غلبه بر این بن‌بست با نام «قرارداد برای وب» معرفی می‌کنم.

«قرارداد برای وب» یک برنامه عمل جهانی است که در طول سال گذشته با همکاری فعالان، دانشگاهیان، شرکت‌ها، دولت‌ها و شهروندانی از سرتاسر جهان تدوین شده و هدف آن اطمینان از این است که دنیای آنلاین، امن، توانمندساز و واقعا برای همگان باشد.

این قرارداد، گام‌های ضروری را برای جلوگیری از سوءاستفاده عمدی از وب و اطلاعات ما تشریح می‌کند. برای مثال، از دولت‌ها می‌خواهد که ثبت اطلاعات عمومی را منتشر کنند و به این ترتیب، دیگر قادر نباشند که شیوه بهره‌برداری از داده‌ها را از شهروندان‌شان مخفی کنند. اگر دوات‌ها اطلاعات و داده‌های ما را با شرکت‌های خصوصی به اشتراک بگذارند، یا فهرست کارگزاران داده را از آنان خریداری کنند، ما حق داریم مطلع شویم و به آن واکنش نشان بدهیم.

این قرارداد راه‌هایی برای بهبود طراحی سیستم به منظور حذف مشوق‌هایی تله‌کلیک (clickbait) یا اشاعه اطلاعات غلط ارایه می‌کند. تبلیغات سیاسی هدفمند به احزاب و گروه‌های سیاسی امکان منحرف‌کردن مباحثات را می‌دهد. پلتفرم‌ها باید جعبه سیاه خود را باز کنند و با شفافیت توضیح بدهند که چگونه می‌خواهند مخاطراتی که محصولات‌شان برای جامعه دارد، حذف کنند یا به حداقل برسانند. به عقیده من، دولت‌ها باید به سرعت تبلیغات سیاسی هدفمند را ممنوع کنند و اعتماد را به گفتمان عمومی ما بازگردانند.

مورد مهم دیگر اینکه، این قرارداد همچنین دربرگیرنده اقدام‌هایی مشخص برای بر طرف کردن پی‌آمدهای منفی خواسته یا ناخواسته طراحی پلتفرم‌هاست. برای مثال چرا زنانی که از یک اپلیکیشن ورزشی استفاده می‌کنند، باید نگران این باشند که مسیر دقیق دویدن روزانه‌شان به طور پیش‌فرض با سایر کاربران به اشتراک گذاشته می‌شود؟ (مترجم: مشکلی که در زمینه استفاده از اپ تناسب اندارم استراوا پیش آمد.) شاید به این دلیل که چنین نرم‌افزارهایی به دست کسانی طراحی می‌شود که به الزامات و ضرورت‌های امنیت زنان فکر نمی‌کنند. ما به شدت نیازمند تنوع و فراگیرسازی در نیروی کار صنایع فناوری هستیم تا اطمینان یابیم که محصولات آنها در خدمت تمامی گروه‌ها قرار می‌گیرد. شرکت‌ها نیز باید گزارش‌هایی را منتشر کنند که به صورت معنادار، نشان‌دهنده حرکت آنها به سوی اهداف متنوع سازی (diversity) باشد.

برای تبدیل دنیای آنلاین به جایی که برای ما مناسب باشد، همه ما باید از قرارداد برای وب استفاده کنیم و برای وبی که می‌خواهیم، بجنگیم.

دولت‌ها باید از شهروندان در دنیای آنلاین حمایت کنند و تضمین کنند که از طریق مقررات‌گذاری و استفاده از نیروی قانون، از حقوق آنان محافظت می‌شود. شرکت‌ها باید به فراتر از آمار فصل مالی آینده‌شان بیندیشند و درک کنند که موفقیت بلند مدت‌شان در گروه ساخت محصولاتی است که برای جامعه مفید باشد تا مردم هم بتوانند به آنها اعتماد کنند.

هم اکنون ائتلافی قدرتمند در حمایت از قرارداد برای وب شکل گرفته است. دولت‌ کشورهایی مانند فرانسه، آلمان و غنا اصول آن را امضا کرده‌اند. غول‌های فناوری از جمله گوگل، فیس‌بوک، مایکروسافت و Reddit در کنار سایر متخصصان مانند موتور جست‌وجوی DuckDuckGo نشسته‌اند و برای اقدام متعهد شده‌اند. تعداد زیادی از سازمان‌های مردم نهاد شامل بنیاد مرز الکترونیکی (Electronic Frontier Foundation)، گزارشگران بدون مرز و بنیاد AccessNow نیز به این حرکت روبه رشد پیوسته‌اند و در کنار اینها، اشخاص تاثیرگذاری مانند رو خانه، نماینده کنگره از کالیفرنیا قرار گرفته‌اند.

در کنار امضای این سند، دولت‌ها و شرکت‌ها متعهد شده‌اند که در زمینه چند موضوع اقدامات مشخصی را به انجام برسانند. برخی از تغییرات ممکن است زمان زیادی ببرد؛ ما نیز انتظار تحول یک‌شبه نداریم. اما تلاش‌ها و اقدامات آنها را رصد خواهیم کرد و اگر در این زمینه پیشرفتی حاصل نکنند؛ آنها را از فهرست حامیان قرارداد کنار خواهیم گذاشت.

این قرارداد هم اکنون نیز به عنوان راهنما برای دولت‌ها و مقامات شرکت‌ها برای اطلاع رسانی در خصوص تصمیمات سیاست‌گذاری مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین از آن به عنوان ابزاری برای کمک به جامعه مدنی در دفاع از تغییر، اندازه‌گیری میزان پیشرفت و پاسخگو کردن دولت‌ها و شرکت‌ها استفاده می‌شود.

اما اینها به تنهایی کافی نیست. بنیاد وب جهان‌گستر به همراه همکاران‌اش در سرتاسر جهان، روی ترغیب و آگاه سازی مردم کار می‌کند. با نزدیک شدن به زمان انتخابات، شما هم این مسایل و مشکلات را با نمایندگان و کاندیداهای‌تان مطرح کنید. بهترین روش برای تغییر اولویت‌ها و اقدامات کسانی که در قدرت هستند، آغاز گفت‌وگو با آنهاست.

به بنیاد ما، همکاران ما و مردمی در سرتاسر جهان بپیوندید که برای وب مبارزه می‌کنند.

^{*سر تیم برنرز-لی، مخترع وب و هم‌بنیان‌گذار و مدیر بنیاد وب جهان گستر است}


 
 

ITMen