آی‌تی‌من- رفع تعهد ارزی الزامی است که برای واردکنندگان در نظر گرفته شده است تا در یک بازه زمانی مشخص، به‌ازای ارزی که از دولت دریافت می‌کنند، واردات کالاهای مورد نیاز کشور را انجام دهند. به‌دلیل تحریم‌ها شاهد هستیم که بعضاً بازه زمانی رفع تعهد ارزی بسیار بیشتر از حدی که باید در نظر گرفته شده است.

در مواردی مشاهده شده است که افرادی از این بازه سوءاستفاده می‌کنند و از ارزی که باید برای واردات کالا استفاده می‌کردند، برای بهره بردن از نوسانات نرخ ارز کمک می‌گیرند، به این ترتیب هم کالایی را که وارد می‌کنند، با نرخ‌های بالاتری به فروش می‌رسانند و هم توانسته‌اند از کاهش ارزش ریال در برابر دلار منفعت کسب کنند.

به همین دلیل از سال 1401 بحث‌های متعددی در خصوص کاهش بازه رفع تعهد ارزی برای واردات گروه‌هایی از کالا مطرح شد، یکی از این گروه‌های کالایی تلفن همراه است، زمان رفع تعهد ارزی برای واردکنندگان این حوزه، 9 ماه بوده است، به‌عبارت دیگر، یک واردکننده تلفن همراه از زمان دریافت ارز، 9 ماه فرصت داشت تا کالای خود را وارد کشور کند.

در سال 1402 تلاش زیادی شد تا این بازه زمانی اصلاح شود چرا که عموماً واردکنندگان تلفن همراه به زمان بسیار کوتاه‌تری برای واردات و سپس فروش کالای خود نیاز دارند. پیشنهادی که وجود داشت این بود که بازه رفع تعهد 9ماهه، به یک ماه کاهش پیدا کند.

اگر این اتفاق رخ می‌داد تا حد بسیار زیادی جلوی سوءاستفاده‌های احتمالی از نوسانات نرخ ارز گرفته می‌شد و کالا نیز به‌موقع به بازار تزریق می‌شد.

با وجود اینکه تا کنون اصلاح بازه رفع تعهد ارزی برای واردکنندگان تلفن همراه اصلاح نشده است، به‌نظر می‌رسد که مسئولان حوزه ارزی رویه جدیدی را پیش‌بینی کردند تا احتمال سوءاستفاده را بدون کاهش بازه رفع تعهد به حداقل برسانند.

در رویه جدید، زمانی به یک واردکننده تخصیص واردات جدید داده می‌شود که رفع تعهد قبلی انجام شده باشد، در حقیقت تا زمانی که کالا ترخیص نشده باشد و رفع تعهد محقق نشده باشد، امکان تخصیص جدید برای واردات وجود نخواهد داشت.

این رویه می‌تواند برای کاهش زمان رفع تعهد ارزی واردکنندگان مؤثر باشد و سبب شود کالاها در بازه زمانی کوتاه‌تری به بازار تزریق شوند.
 
 

ITMen