طی ماههای گذشته آگهیهای فروش گوشی موبایل توسط برخی شرکتها در فضای مجازی حواشی بسیاری ایجاد کرد. این شرکتها با تبلیغات گسترده خود که در برخی مواقع اسپانسری از مجموعههای معتبر و یا استفاده از بازیگران و سلبریتیهای مشهور بود موفق شدند تا حد زیادی اعتماد گروهی از مردم را جلب کرده تا برای خرید به سراغ آنها بروند.
آیتیمن- این مجموعهها وعده فروش گوشیهای موبایلآیفون و لوازم جانبی این برند را با قیمتهای بسیار پایینتراز بازار میدهند. به طوری که یک گوشی آیفون ۱۳ که در حال حاضر در بازار با قیمت نزدیک به ۴۰میلیون تومان معامله میشود؛ توسط این مجموعه بیش از ۱۰میلیون تومان ارزانتر فروخته میشود.
این مجموعهها حذف واسطه و وادرات عمده را دلیل این موضوع عنوان میکنند. اما با توجه به اینکه هم اکنون واردات آیفون ۱۳تنها از طریق ارز حاصل از صادرات (با نرخ بازار آزاد) و همچنین حقوق و عوارض گمرکی ۱۲درصدی، در کنار ۹ درصد مالیات ارزش افزوده امکان پذیر است؛ عرضه مدلهای ۱۳ از برند آیفون با قیمتی در محدوده کمتر از ۳۰ میلیون تومان عجیب به نظر میرسد.
همچنین با توجه به ورود مدلهای جدیدتر برند آیفون، مدلهایقدیمیتر مثل ۱۳ و ماقبل با محدودیت شدید تولید مواجه شدهاند؛حالا ورود و عرضه گسترده این اقلام در بازار تلفن همراه جای تعجب دارد.
بررسی گفتههای متخصصان این حوزه نشان میدهد به دلیل نبود مراودات تجاری گسترده با کشورهای جهانی، چنینموضوعی امکان پذیر نخواهد بود.
هر چند از ابتدا بسیاری به سازوکار این شرکتها اعتماد چندانی نداشته و آن را با نمونههای مشابه مقایسه میکردند.حال با گذشت چندین ماه، نمونههایی از تجربه افرادی که توسط این شرکتها از آنها کلاهبرداری شده، در فضای مجازی دست به دست میشود.
یکی از کسانی که برای خرید گوشی موبایل از این شرکتها اقدام کرده در صفحه مجازی خود نوشته است که اوایل مهرماه دو گوشی موبایل را خریداری کرده است و تا زمان تاریخ تحویل خود منتظر مانده است. با این حال با رسیدن موعد تحویل گوشی، فروشنده گفته است که هنوز در حال تحویل گوشیهای سفارش تیرماه است.
پس از پیگیریهای این فرد، این فروشگاه با پاسخگویی نامنظم خود مدام تاریخ تحویل را به تاخیر میانداختند تا جایی که خریداران حضوری به فروشگاه مراجعه کرده و در نهایت گوشیهای موبایل در پارکینگ فروشگاه و در وضعیتی نامناسب به افراد تحویل داده شود.
• کلاهبرداری پانزی چیست؟
از همان زمان که تب تند خرید از این شرکتها بالا گرفت؛ بسیاری به پانزی بودن فعالیت آنها اشاره کردند. شرکتهایپانزی، با ورود یک سرمایه گسترده به مجموعه خود، اقدام به فعالیت میکنند و رمز تداوم کار آنها نیز، ادامه یافتن ورود سرمایه است. در صورتی که در هر مقطعی این سرمایه ورودی کاهش یابد یا قطع شود؛ فعالیت مجموعه نیز مختل خواهد شد.
در تعریف ساده کلاهبرداری پانزی، سود سرمایه با کار اقتصادی کسب نمیشود؛ بلکه سرمایهگذاری افراد بعدی، سود سرمایه نفر پیشین را تامین میکند.
در این سیستم، به سرمایهگذاران سودهایی برگردانده میشود که از بهرههای متعارف، به شکلی غیرعادی بالاترند. در روش فروش گوشی، ابتدا با یک سرمایه و تبلیغات گسترده، گوشیهای خریداری شده و با قیمت پایین به افرادی فروخته میشود تا اعتماد گروهی را جلب کند با هجوم خریداران برای ثبت سفارش، ابتدا فروشنده سود خود را برداشته و با تاخیر و به صورت قطره چکانی، سفارشهای قبلی تحویل داده میشود.
به همین دلیل است که در زمان شروع فعالیت و تا مدتی پس از آن، افراد از خریدهای خود راضی بوده و مشکلی نداشتند اما به مرور روند تحویل سفارشها کندتر میشود تا زمانی که آخرین گروهها دیگر کالای خود را دریافت نخواهند کرد.
در واقع نکته مهم در شکل فعالیت این شرکت؛ ذکر بند امکان تاخیر در تحویل گوشی، در قرارداد با خریدار است. این جمله کلی هم میتواند به فروشنده این مجوز را بدهد که پرداخت کالا را تا هر زمان که بخواهد ادامه دهد و از طرفی شاید بار حقوقی نیز برای آن نداشته باشد.
هرچند اخیرا ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در مکاتبه ای با اتحادیه های صوت و تصویر و دستگاههای مخابراتی ضمن ابلاغ دستور ستاد مذکور به تمامی عرضه کنندگان این کالاهای ممنوعه هشدار داده است اما نکته مهم در این رابطه عدم وجود نظارت بر فعالیت چنین مجموعههایی است که به طوری که پس از انتشار این انتقادات و نارضایتیها همچنان به فعالیت خود ادامه داده و تبلیغات گسترده آنها نیز همچنان در حال انجام است.
در این بین بسیاری تاکید میکنند که با وجود تکرار چنین تجربههایی، باید این آگاهی در میان عموم مردم افزایش یافته باشد و دیگر به تبلیغاتی از این دست اعتماد نکنند؛ اما از سوی دیگر در شرایطی که مجوز فعالیت گسترده به این سودجویان داده شده است؛ نمیتوان انتظار داشت که این اشتباهات از سوی مردم تکرار نشود.