آی‌تی‌من- مهران محرمیان، معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی، در جریان رونمایی از طرح «ره‌نگاشت فین‌تک بانک مرکزی» در روز دوم دهمین همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت، گفت: برنامه ریزی راهبردی و برنامه ریزی استراتژیک همواره در کانون توجه بانک مرکزی بوده است.

وی افزود: برنامه ریزی استراتژیک بانک مرکزی در سال ۱۴۰۱ در سه محور تعریف شده بود. در برنامه‌ریزی استراتژیک سال ۱۴۰۲ نیز دو هدف ایجاد شفافیت در فضای کسب و کار و حمایت از نوآوری تعریف شده است. همچنین طرحی تحت عنوان حکمرانی ریال با ۳۶ پروژه در سال ۱۴۰۲ اجرایی شده است.

محرمیان ادامه داد: ماده ۱۱ قانون پایانه‌های فروشگاهی، مقابله با فیشینگ و کشف تقلب، سامانه‌های مبارزه با پولشویی از جمله اقدامات انجام شده است. البته اعتبارسنجی نیز یکی از اقدامات مهمی ‌بود که پیگیری شد.

معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی گفت: در خصوص حکمرانی ریال اقداماتی از گذشته آغاز شده، اما در حوزه نوآوری کار‌ها کافی نبوده و طرح یکپارچه و منسجمی ‌برای این کار نداشتیم. جلسات متعددی نیز در بانک مرکزی در این‌باره برگزار شد و از نظرات و بازخورد سایر بخش‌ها نیز استفاده شده است. برنامه بانک مرکزی برای حمایت از نوآوری و فین‌تک‌ها تدوین شده است. باید تا حد ممکن عقب بودن تنظیم‌گری از بازار را کاهش داد تا ریسک فعالان کسب و کار‌ها و مشتریان به کمترین حد برسد. در این مسیر هدف اصلی خلق ارزش برای مردم است.
 
مولفه‌های زیست‌بوم فین‌تک
وی اظهار داشت: در زیست بوم فین‌تک ایران شش مولفه را تعریف کرده‌ایم؛ زیرساخت، مشتریان، بازار‌های بین‌المللی سرمایه گذاری، کسب و کارها، تعامل با ذینفعان، سرمایه‌های انسانی و نهاد‌های ناظر از جمله محور‌های برنامه بانک مرکزی در سال ۱۴۰۳ هستند. همچنین اعتبارسنجی، مدیریت مالی، بلاکچین، حوزه پرداخت و لندینگ از دیگر اقدامات این حوزه است. چشم‌انداز این برنامه گسترش شمول مالی است. در خصوص برخی از بخش‌ها در شمول ضعف داریم. یکی از این بخش‌ها تسهیلات‌دهی است.

محرمیان افزود: راهبرد‌های کلی اجرای این برنامه تقویت محیط قانونی و نظارتی برای ارتقای نوآوری، رقابت و ثبات است. کلیدی‌ترین مباحث در این بخش اعتبارسنجی، سندباکس، تسهیل‌گری، نهادسازی و توسعه رگتک‌ها هستند.
 
او ادامه داد: فراهم کردن بستر سرمایه‌گذاری گسترده در فین‌تک‌های بومی، تامین مالی، سرمایه گذاری و ارتقا نقش فین تک در رویداد‌های بین‌المللی از دیگر مسائل این حوزه است.
 
ساماندهی بازیگران بازار مالی
به گفته معاون بانک مرکزی، ایجاد بستر هم‌افزایی بین بازیگران اصلی زیست بوم مالی کشور یکی از لایه‌های دیگر اقدامات است. ایجاد پنجره واحد، توسعه، قوانین‌زدایی و رگولاتور واحد از جمله اقدامات لازم در این حوزه است. یکی از مهمترین اقدامات این حوزه امکان خوانش ماشینی قوانین و مقررات است که به قوانین‌زدایی و اجرای دقیق‌تر قوانین کمک شایانی می‌کند.

محرمیان خاطرنشان کرد: مسئله بعدی ایجاد پایگاه محصولات نوآورانه است. تعامل مستمر با فین‌تک‌ها، سامانه برخط و ایجاد پایگاه داده‌ها، کانون‌سازی (ایجاد کانونی از متخصصان و فعالان فین‌تک) و ایجاد بستری برای شناسایی و گسترش فناوری فین‌تک در این حوزه انجام می‌شود. در گام اول ایجاد نهاد متولی فین‌تک در بانک مرکزی با هدف رصد و پایش حوزه فین‌تک اهمیت دارد و در گام بعدی ساماندهی تسهیل ورود مطمئن فناوری‌های نوین مالی در سندباکس مد نظر است.

وی افزود: تقویت کانال‌های تامین مالی و تقویت زیست بوم فین‌تک‌ها، ایجاد شفافیت و کمک به رگتک‌ها و سوپتک‌ها برای ارتقای اطلاعات و داده‌ها، بهبود فضای کسب و کار و متنوع سازی خدمات و ایجاد روند‌های خدمات فین‌تک از دسته اقدامات مورد نیاز است که در برنامه بانک مرکزی گنجانده شده است.

معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی گفت: سند مالی توسه فین‌تک، رشد محصولات بزرگ در زیست بوم و زمینه سازی برای شکل‌گیری تنظیم‌گر واحد در رابطه با فین‌تک‌ها نیز در سال ۱۴۰۳ در دستور کار بانک مرکزی است. راهبرد‌ها در هر حوزه خاص را مشخص خواهیم کرد و در بخش دوم ره‌نگاشت کار‌هایی که در رابطه با فین‌تک انجام می‌شود تهیه خواهد شد.
 
محرمیان اظهار کرد: این مسئله برای توسعه فین‌تک‌ها دسترسی به داده‌ها و open data است. وقتی فعالان صنایع آمار و اطلاعات درستی نداشته باشند فعالیت در این صنعت نیز با مشکلاتی مواجه می‌شود. در بحث بعدی نیز به سمت نطام‌مند کردن بانکداری باز خواهیم رفت.
 
توسعه بزرگ‌ترین بخش فین‌تک‌ها
وی افزود: حوزه بعدی پرداخت است که بزرگترین سهم از فین‌تک‌ها را در ایران و تمام دنیا تشکیل می‌دهد. در شاخص نقدینگی‌خواهی جزو بهترین‌ها در دنیا هستیم. در این زمینه اقداماتی برای توسعه روش‌های پرداخت و توسعه فعالان این حوزه در نظر گرفته شده است.

معاون بانک مرکزی ادامه داد: حوزه بعدی لندتک‌ها هستند. لندتک‌ها در همان لحظه‌ای که مشتریان به تسهیلات خرد نیاز دارند کمک می‌کنند و نیاز‌ها را در کمترین زمان برآورده می‌کنند. از طریق این فناوری‌ها به پرداخت تسهیلات خرد به مردم کمک می‌کنیم و لندتک‌ها را توسعه می‌دهیم. البته در سال‌های اخیر نیز اتفاقات خوبی در این زمینه افتاده است.

محرمیان بیان کرد: بخش بعدی رگتک‌ها و سوپتک‌ها هستند که سعی داریم از ظرفیت این بخش بهره‌گیری گسترده‌ای داشته باشیم. رئیس کل بانک مرکزی در زمینه نظارت تاکید جدی دارند و سعی داریم با توسعه رگتک‌ها و سوپتک‌ها داده‌های لازم برای نظارت دقیق را تهیه کرده و نظارت را بهبود بخشیم.
 
شفافیت معاملات رمزارزها
معاون فناوری‌های بانک مرکزی تصریح کرد: مبادله رمزارز‌ها در داخل کشور ذینفعان متعددی با نظرات متناقض دارد؛ بنابراین ساماندهی و ایجاد شفافیت در این حوزه برای رسیدن به تعادل مهم است.

محرمیان گفت: نگاه توسعه‌ای و ایجابی در حوزه رمزارز‌ها نیز استفاده از رمزارز‌ها در واردات رسمی‌کشور است. البته به پیشگری از قاچاق نیز در این حوزه توجه می‌شود.

او در ادامه گفت: ساختار، مقررات، مجوز و اقدامات اجرایی چهار محور عمودی برنامه لایه‌ای بانک مرکزی است.

این مقام مسوول یادآور شد: یک نهاد متولی فین‌تک در بانک مرکزی باید به وجود بیاید که فکر می‌کنیم تا انتهای سال ۱۴۰۳ این نهاد ایجاد شود. همچنین یک کارگروه نیز برای open data در سال ۱۴۰۳ ایجاد خواهد شد.

محرمیان عنوان کرد: در لایه مقرره سعی داریم در شش ماه آینده چارچوب لندتک‌ها را تدوین کنیم. تدوین چارچوب توسعه بانکداری باز نیز در سال ۱۴۰۳ انجام می‌شود. همچنین چارچوب فعالیت تبادل رمزارزها، فعالیت سوپتک‌ها و رگتک‌ها نیز در دست اقدام است. بخش بعدی نیز بازبینی مقررات متد‌های نوین پرداخت (پرداخت اشیا و افتتاح حساب بانکی برای اشیا) و تنظیم‌گری و پرداخت سازی است.

او گفت: مقررات سند احراز هویت در سال ۱۴۰۰ اعلام شد و به تدریج بازار آن افزایش پیدا کرده است. حس می‌کنیم این حوزه به بازبینی نیاز دارد.

معاون بانک مرکزی با بیان اینکه مقررات کیف پول الکترونیک که برای شهریور ۹۹ است نیز نیاز به بازبینی مجدد دارد، افزود: تدوین مقررات سامانه پرداخت حسابی (پی‌پل) نیز در دست اقدام است که امیدواریم تا سه ماهه اول سال ۱۴۰۳ بهره‌برداری شود. پل‌پی امکان پرداخت با یک کلیک را فراهم می‌کند.

به گفته محرمیان، در مجوزدهی نیز نظامات و کسب‌و‌کار‌های حوزه اعتبارسنجی، تامین مالی جمعی و لندتک‌ها مدنظر است. در لایه اجرا نیز مدل جدید اعتبارسنجی، زیرساخت‌های اجرای بانکداری باز، سامانه پرداخت پل‌پی، custody رمزارز، عملیاتی شدن رمزریال دیجیتال و اجرای دوره‌های مختلف سندباکس در دستور کار است.
 

ITMen