آی‌تی‌من-  با توجه به اینکه بخش قابل توجهی از کالاهای وارداتی مشمول دریافت ارز نیمایی می‌شوند و فرآیند سامانه نیما به نحوی است که صادرکننده بر اساس قیمت‌های پیشنهادی واردکننده می‌تواند ارز خود را به فروش برساند، در واقع در این سامانه واردکنندگان قیمت ارز صادراتی را تعیین می‌کنند. این فرآیند کاملاً شفاف بوده و هیچگونه دخالتی در پیشنهاد نرخ یا انتخاب آن وجود ندارد. در واقع سازوکار بازار بر سامانه نیما حاکم است و در این فرآیند، بانک مرکزی از طریق اعمال سقف یا کف قیمتی دخالت نمی‌کند.

لازم به ذکر است که صرافی‌ها یا بانک‌ها به عنوان کارگزاران سامانه نیما ارزهای سفارش گذاری شده صادرکنندگان را با یک حاشیه سود مشخص برای تأمین نیازهای وارداتی به واردکنندگان می‌فروشند. در فروش ارز به واردکنندگان نیز کارگزاران بازار موظف هستند با توجه به نرخ خریداری و حاشیه سود مشخص اقدام کنند.

البته با توجه به اینکه بانک‌ها و صرافی‌ها ارز را برای واردکنندگان خریداری می‌کنند، بنابراین پیشنهادهای نرخ خرید ارز به صادرکنندگان از طرف واردگنندگان به صرافی‌ها و بانک‌ها داده می‌شود و در صورتی که نرخ پیشنهادی صادرکنندگان بیش از نرخ پیشنهادی واردکننده باشد، معامله شکل نخواهد گرفت، در واقع به صورت خلاصه عامل اصلی تعیین نرخ ارز واردکنندگان هستند. 

همین موضوع باعث شده با وجود نوسان شدید قیمتی در بازار آزاد ارز و حتی بازار متشکل ارزی (مبادله اسکناس) شاهد نوسانات قابل توجه در بازار حوالجات ارزی نبودیم.

کالاهای وارداتی به عنوان اقلامی که رابطه مستقیم با نرخ ارز دارند، همواره از نوسانات ارز تاثیر می پذیرند و با توجه به این که تلفن همراه جزو کالاهایی محسوب می‌شود که همواره  سهم چشم‌گیری در سبد واردات کشور داشته، بدیهی است به دلیل رابطه مستقیم با ارز، همواره به طور مستقیم از نوسانات نرخ ارز تاثیر پذیرد.

به عنوان یک نمونه ملموس، بر‌خلاف سال‌های گذشته و تا قبل از راه اندازی سامانه نیما در سال 97، همواره به دنبال رشد قیمت ارز، قیمت کالاهای وارداتی به خصوص تلفن‌های همراه، رشد چشمگیری را تجربه می‌کردند، اما در ماه‌های اخیر طبق مشاهدات میدانی برخلاف رشد قیمت ارز از محدوده 25 هزار تومان تا محدوده 30هزار تومان، قیمت تلفن‌های همراه نوسان چشم‌گیری را تجربه نکردند، در واقع با توجه به رشد 20 درصدی نرخ ارز، شاهد چنین افزایش قیمتی در بازار تلفن‌های همراه نبوده‌ایم.

یکی از دلایل اصلی این موضوع، تثبیت نرخ ارز در سامانه نیما است. در سال گذشته به دلیل نوسان کم و ثبات نرخ ارز در بازار آزاد و همچنین نزدیکی نرخ سامانه نیما با بازار آزاد، بدیهی بود که قیمت تلفن‌های همراه نوسان خاصی را تجربه نکنند اما در ماه‌های اخیر با توجه به نوسان قیمت ارز و اختلاف قابل توجهی که نرخ ارز بازار آزاد با نرخ ارز سامانه نیما پیدا کرد، انتظارات بر بالا رفتن قیمت تلفن‌های همراه بود که البته شاهد همچین اتفاقی نبوده‌ایم. این موضوع حاکی از این است که وارد کنندگان به دلیل تثبیت نرخ ارز در سامانه نیما و عدم نوسان نرخ ارز در این سامانه به راحتی و با اطمینان خاطر کالای مورد نظر را با ارز نیمایی وارد کردند و در نتیجه التهاب خاصی در بازار به وجود نیامده است. بنابراین می‌توان گفت که سامانه نیما با کارکردی باثبات و کارا، می‌تواند تضمین کننده عدم نوسانات سنگین قیمت در بازارهای مختلف اجناس وارداتی باشد.

البته این ثبات قیمت با توجه به نوسانات شدید نرخ ارز که این روزها شاهد آن هستیم، ممکن است خیلی با دوام نباشد و اگر این نرخ ارز به تعادل و ثبات نرسد، قطعا درآینده بسیار نزدیک شاهد افزایش شدید قیمت گوشی‌ها به‌خصوص در گوشی‌های بالا رده خواهیم بود؛ همچنان که این روزها قیمت گوشی‌های آیفون در محدوده قیمتی ۵۰ تا ۶۰ میلیون تومان است.

اگرچه به نظر می‌رسد که قیمت‌ها ثبات یافته‌اند اما اگر قیمت‌ گوشی‌ها را با هفته قبل یا دو هفته قبل‌تر مقایسه کنیم قطعا متوجه تغییرات چند میلیون تومانی در نرخ برخی گوشی‌های بالارده و چند صد هزار تومانی در گوشی‌های میان‌رده خواهید شد.

بر این اساس به نظر می‌رسد ثبات مذکور، مقطعی باشد و اگر روند افزایش قیمت ارز ادامه یابد، قطعا در آینده نزدیک شاهد افزایش نرخ گوشی هم در بازار خواهیم بود.

در خبر دیگری از بازار موبایل کشورمان، سخنگوی انجمن واردکنندگان تلفن همراه گفت: در ۱۲ ماه گذشته ۱۸ میلیون و ۹۶۰ هزار دستگاه تلفن همراه وارد کشور شده است.

محمدرضا عالیان در گفت‌وگو با ایرنا افزود: از این تعداد، ۱۸ میلیون و ۶۲۰ هزار دستگاه تلفن همراه فعال و وارد شبکه ارتباطی کشور شده است.

وی گفت: در آبان‌ماه شاهد کاهش واردات تلفن همراه به میزان ۱۰۰ هزار دستگاه در مقایسه با مهرماه بودیم و مصرف نیز به میزان ۲۰۰ هزار دستگاه کاهش پیدا کرد؛ در مهرماه یک میلیون و ۶۹۰ هزار دستگاه تلفن همراه وارد شبکه ارتباطی کشور شد اما در آبان مصرف تلفن همراه به یک میلیون و ۴۹۰ دستگاه رسید.

این مقام صنفی درباره علت کاهش تقاضا برای خرید تلفن همراه گفت: کاهش فروش به کاهش تب تقاضایی برمی‌گردد که در مهرماه مصادف با آغاز سال تحصیلی شاهد آن بودیم. این کاهش تقاضا برای خرید تلفن همراه معمولا تا اواسط بهمن ادامه دارد اما پس از آن اواخر اسفند، بازار موبایل با افزایش تقاضا روبه‌رو خواهد شد.

عالیان افزود: بازار تلفن همراه در شرایطی با افت تقاضا مواجه شده که در دیگر نقاط جهان به‌خاطر آغاز سال میلادی جدید، افزایش تفاضا در بازار موبایل و همه بازارها ایجاد می‌شود.
 

ITMen