قاضی شعبه سوم دادگاه اطفال و نوجوانان مجتمع قضایی شهید فهمیده تهران از فراوانی جرائم در گروه سنی اطفال و نوجوانان و همچنین احکامیکه در دادگاههای مربوطه برای آنها صادر میشود، گفت.
آیتیمن- بر اساس ماده ۱ پیمان نامه حقوق کودک مصوب ۲۰ نوامبر ۱۹۸۹ میلادی مجمع عمومیسازمان ملل متحد، مصوب ۰۱/۱۲/۱۳۷۲ مجلس شورای اسلامی، کودک کسی است که سن او کمتر از ۱۸ سال باشد، از این حیث کودکان از جمله ظریفترین و حساسترین اقشار جامعه تلقی میشوندو به همین دلیل دادگاهی برای رسیدگی به جرایم آنها به صورت ویژه در نظر گرفته شده است.
در همین رابطه ابراهیم وثیقی اسدی رییس شعبه ۱۱۰۰ کیفری دو تهران و قاضی شعبه سوم دادگاه اطفال و نوجوانان مجتمع قضایی شهید فهمیده تهران در مورد فراوانی جرایمی که از سوی این گروه سنی در کشور رخ میدهد و احکامیکه اغلب برای آنها صادر میشود به ارایه توضیحاتی پرداخت.
وی در پاسخ به اینکه در حال حاضر بسیاری ازکودکان، به واسطه کلاسها آنلاین خود فکر میکنند اگر رفتاری اعم از سوءاستفاده از عکس دیگر، فیشینگ، پولشویی، کلاهبرداری، اخاذی را مرتکب شوند به واسطه اینکه ۱۸ سال دارند جرمیمتوجه آنها نیست و آیا در قوانین ما برای این این نوع از جرایم و افراد جرم انگاری شده است گفت: باید عرض کنم در صورتی که رفتار فیزیکی فرد، فارغ از ملاکهای سنی، در قواعد و مقررات جزایی جمهوری اسلامی ایران جرم انگاری شده باشد، به رفتارهای معارض با قانون اطفال و نوجوان نیز تسری خواهد شد.
وی ادامه داد: به طور مثال، در عناوین مجرمانه کلاهبرداری اینترنتی یا ربایش دادههای متعلق به دیگری به طور غیر مجاز که در قانون جرایم رایانهای در سال ۱۳۸۸ جرم انگاری صورت گرفته است و رفتار معارض با قانون محسوب میشود، مجازات اتخاذی مطابق با مواد ۸۸ و ۸۹ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، مبتنی بر بهره گیری از روشهای عدالت ترمیمی، مبتنی بر اقتضائات سنی و هیجانی کودک، از تفاوتهای اساسی برخوردار است.
وثیقی تاکید کرد: لذا از این جهت نمیتوان گفت رفتارهای کودکان مبرا از مجازات یا اقدامات تأمینی و تربیتی و بازدارنده هستند، در این راستا، قواعد بین المللی، از جمله ماده ۱۹ میثاق بین المللی حقوق مدنی سیاسی، در مورد دسترسی آزاد کودکان به محتویات اینترنتی، مبانی شکلی و ماهوی را تشریح کرده است، یعنی همانطور که در راستای تحقق اهداف مندرج در کنوانسیون حقوق کودک اشاره شده است که کشورهای متعاهد و طرف کنوانسیون میبایست، حقوق تمام کودکان را نسبت به برخورداری از استانداردهای مناسب زندگی برای توسعه جسمی، ذهنی، روحی، اخلاقی و اجتماعی با محوریت آموزش و تربیت به رسمیت بشناسند، در این راستا، کنار آزادیها و نوع دسترسیها باید، آموزشهای بهینه از نهادهای آموزشی و نهادهای ارایه دهنده خدمات اینترنتی مورد توجه قرار گیرد. قاضی شعبه سوم دادگاه اطفال و نوجوانان ادامه داد: لذا نهادهای مسؤول برای حفظ سلامت اخلاق عمومیجامعه باید ساختارهای عرفی مطابق با استانداردهای قانونی مورد پذیرش جامعه را در دستور کار قرار دهند، این بدان معنی نیست که فقط یک طرف قضیه را ببینیم که باید فضای آزاد در اختیار گروه هدف در معرض آسیب باشد و کودکان، به بهانههایی چون شیوع کرونا و اتخاذ روشهای آموزشی در فضای مجازی و اینکه از دسترسی به فضای مجازی بیشتری بهرهمند هستند، نباید کنترل شوند.
وثیقی با طرح این پرسش که با شرایط فوق الذکر حال باید چه کار کرد گفت: در چنین مواقعی راهکارهایی، بنا به اقتضائات سنی و هیجانی کودکان باید اتخاذ کرد، ابتدا توسط خانوادهها و سپس از ناحیه واحدهای آموزشی یا واحدهای ارایه دهنده خدمات اینترنتی میبایست مدنظر قرار گیرد و ایمن سازی حضور کودکان در فضای مجازی انجام شود. از جمله تدابیر کارآمد در دنیا، ایجاد محدودیتهای دسترسی اینترنتی با هماهنگی و نظارت والدین طی تبیین دلایل محدود سازی دسترسی به گروههاس سنی زیر ۱۸ سال است.
قاضی شعبه سوم دادگاه اطفال و نوجوانان در پاسخ به 3 مورد از جرایمی که اطفال و کودکان ما در فضای مجازی مرتکب میشوند گفت: در پروندههایی ارجاعی بنده، کلاهبرداری و سرقت مرتبط با رایانه دارای فراوانی قابل توجه و نگرانکنندهای بوده است، که در قانون جرایم رایانهای مصوب ۰۵/۰۳/۱۳۸۸ در مواد ۷۴۰ و ۷۴۱ جرم انگاری شده است.
وی گفت: به نظر بنده، رفتار معارض با قانون کودکان به نحو ارادی، فارغ از سوءاستفادههای دیگران ناشی از دسترسی غیر حرفهای جهت امرار معاش، خرید یا کارهای اینترنتی در فضای ناشناخته است، که مورد سواستفاده قرار میگیرند.
وثیقی ادامه داد: دسته دوم جرایم، مربوط به یکسری از موضوعات جرایم علیه عفت و اخلاق عمومیمیشود که اصولاً در راستای تخلیه هیجانات کنترل نشده و یا خشمهای فروخورده در فضای مجازی رخ میدهد. به طور مثال در پروندهای، نوجوان ۱۷ ساله که دارای خانوادهای با تحصیلات عالیه بوده، بنا به هیجانات کنترل نشده، برای اینکه از یکی از بستگان انتقام بگیرد از تصویر خصوصی و خانوادگی آن فرد سوءاستفاده کرده و با انتشار تصاویر خصوصی وی، در صدد هتک حیثیت ایشان بر میآید.
وی گفت: در این راستا با آن تصاویر پیجی میسازد و در آن پیج با تصویر دیگری بدون اجازه، اقدام به چت با دیگران میکند، بعد از طرح دعوایی کیفری، زمانی که با این نوجوان صحبت کردم، در خصوص مشارالیه و خانواده وی همه چیز خوب به نظر میرسید، نهایتاً پس از مداقه در نوع ساختار روانی او، فقدان آموزش و خشمهای فروخورده کاملاً مشهود بود، که با اتخاذ تصمیم بهینه در قالب ارایه یک الگوی آموزشی تحت نظارت مشاور دادگاه، به موفقیتهای چشمگیری در جهت اصلاح و باز اجتماعی کردن وی دست یافتیم.
این قاضی دادگاه اطفال افزود: در این راستا با بهره گیری از تأسیسات قانونی منطبق با روشهای عدالت ترمیمی، حکم به تعلیق مراقبتی نوجوان شد که در حال حاضر ایشان در راستای دستورات مراقبتی دادگاه در متن دادنامه اصداری، تحت نظارت مستقیم والدین و غیر مستقیم مشاور دادگاه، صفحهای را در فضای مجازی قبلی فعال کرده که فارغ از محتوای مطالب، بسیار اثرگذار بوده است. به قول والدین ایشان که میگفتند این تدبیر دادگاه به منزله تلنگری بوده که تأثیر شگفت انگیزی در جهت اعتلای نوجوان و تغییر رویکرد تربیتی خانواده داشته است.